چرا که شهرت جهانی این اثر تاریخی و ماجرای کجشدن و باقیماندن آن به همان حالت در طول سالهای متمادی، جذابیتی است که قطعا ارزش یک بار دیدن را دارد.
برج کج پیزا در اصل، به عنوان برج ناقوس کلیسای جامع دومو ساخته شده که در مرکز شهر پیزا و در میدان معجزات آن واقع شده است.
میدان معجزات، محوطهای وسیع است که با دیوار از بقیه شهر جدا شده و آثاری فاخر از معماری و هنر ایتالیا را در خود جای داده است.
وجود کلیسای جامع دومو که سمبل معماری رومیایی(رمانسک) است در کنار برج کج پیزا و گورستان کومپو سانتو در این میدان، موجب شد تا تمامی این آثار در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت جهانی برسد.
برج پیزا در اصل برای ناقوسخانه کلیسای جامع شهر و همچنین نصب ساعت بر روی آن، در سال 1173.م ساخته شده که البته ساخت کامل آن در چندین مرحله و با تاخیری صدساله به پایان رسیده است.
پس از تکمیل طبقه سوم برج در سال 1178.م، انحراف ساختمان آن از مرکز قائمه برج بهتدریج آغاز شد که همین امر منجر به توقف عملیات ساخت نهایی پیزا شد و کار ساخت آن را به مدت یک قرن به حالت تعلیق درآورد.
صد سال بعد در سال 1272.م چهار طبقه دیگر به برج اضافه شد اما این بار معماران و مهندسان ساخت برج، تلاش کردند تا این 4طبقه بر خلاف جهت انحراف برج ساخته شود و به تعادل بنا کمک کند. ساخت نهایی برج پیزا در سال 1372.م به پایان رسید و ناقوس برج در محل خود نصب شد.
ارتفاع برج پیزا از سطح زمین نزدیک به 54متر است و در حال حاضر، انحراف برج از حالت قائمه آن در حدود 5/5 درجه است که به گفته کارشناسان، حداقل برای 300سال آینده میتوان به تعادل فعلی آن امیدوار بود.
این کارشناسان معتقدند نخستین اشتباه در احداث برج پیزا که منجر به کجشدن آن شده مکانیابی نادرست محل احداث آن بوده چرا که خاک زیر برج پیزا را لایههایی از شن و خاک رس تشکیل داده و به دلیل استفاده از فونداسیون نامناسب و غلط، ساختمان به سمت جنوب متمایل شده است.
توقف طولانی در احداث بنای برج نیز از دیگر دلایل کجشدن بیشتر برج پیزا از 5/2درجه به 5/5درجه اعلام شده است.
موسولینی- نخستوزیر نامآشنای ایتالیا- نیز پیش از جنگ جهانی دوم دستور داده بود برج پیزا به حالت عمودی بازگردانده شود و به همین دلیل مقدار زیادی بتن در پی برج ریخته شد که به دلیل نرمبودن خاک، به طور غیرمنتظرهای، انحراف بیشتر برج از حالت عمودی و افزایش کجی آن را در پی داشت.
درباره هویت معمار برج کج پیزا، میان کارشناسان اختلاف نظر وجود دارد اما اکثر آنان معتقدند مراحل اولیه ساخت برج توسط بونانو پیسانو- معمار و نقاش مشهور ایتالیایی در قرن12میلادی- صورت گرفته است.
از سوی دیگر گفته میشود گالیله- دانشمند مشهور ایتالیایی- نیز آزمایش مشهور خود در مورد گوهای کوچک و بزرگ فلزی و نمایش استقلال سرعت سقوط گوها از جرمشان را از بالای همین برج انجام داده که این گفته با وجود تایید برخی از شاگردان گالیله، از سوی مورخان محل شک و تردید است.
برج پیزا که از سال1990 تا 2001میلادی روی توریستها و بازدیدکنندگان بسته بود امروزه یکی از جاذبههای دیدنی و پربازدید کننده ایتالیاست که نگهداری و حفاظت از آن برای مسئولان این دولت همواره با صرف هزینههای بسیار همراه بوده است.