به گزارش همشهری آنلاین، در این گزارش درباره یک هلی‌کوپتر غول‌پیکر خواهید خواند که کلی آب با خودش حمل می‌کند.
حتما شنیده‌اید که جنگل‌ها ریه‌های زمین هستند اما گاهی برای این ریه‌ها اتفاق‌های بدی می‌افتد؛ آتش‌سوزی یکی از این اتفاق‌هاست. در همه جای دنیا جنگل‌ها بیخود و بی‌جهت و گاهی هم عمدی آتش می‌گیرند. وظیفه خاموش کردن آتش جنگل‌ها هم مثل هر جای دیگری به عهده آتش‌نشانی است.
اما خاموش کردن آتش جنگل‌ها دردسرهای خودش را دارد. حمل و نقل تجهیزات و مواد اطفای حریقی مثل آب به داخل جنگل سخت است و نیروهای آتش‌نشان ممکن است خودشان هم به دام آتش به همین دلیل در این مدل از آتش‌سوزی‌ها آتش‌نشانی باید با کمک هواپیما و هلی‌کوپتر آتش را خاموش کند. هواپیماها می‌توانند آب زیادی را برای خاموش کردن آتش با خودشان حمل کنند اما آنها یک نقطه ضعف اساسی دارند. هواپیماها نمی‌توانند روی آتش مانور بدهند و هدف‌گیری‌های آنها دقیق نیست. به همین دلیل گاهی بیشتر آبی که با خودشان حمل می‌کنند، هدر می‌رود اما هلی‌کوپتر این طور نیست.
بمباران آبی
هلی‌کوپترها نقطه ضعف هواپیماها را ندارند. آنها می‌توانند روی آتش پرواز کنند و مانور بدهند و هر جا که لازم است، تانکر محتوی آبشان را تخلیه کنند. البته هلی‌کوپترها هم برای خودشان نقطه ضعفی دارند؛ آنها نمی‌توانند آب زیادی با خودشان حمل کنند اما گلوله‌های آبی‌شان را درست به هدف می‌زنند.
نسل قدیمی هلی‌کوپترهای آتش‌نشان که هنوز هم استفاده می‌شوند، داخل خودشان مخزن آب ندارند بلکه یک مخزن آب زیر آنها آویزان است. این مخزن طوری طراحی شده که هلی‌کوپتر آن را داخل دریاچه یا دریای نزدیک محل آتش‌سوزی فرو می‌کند و به این ترتیب مخزن پرازآب می‌شود؛ بعد آن را به طرف محل آتش‌سوزی حمل و تخلیه می‌کنند.
این نوع از هلی‌کوپترها فقط به درد مناطقی می‌خورند که دریا یا دریاچه‌ای در نزدیکی آنها باشد. حالا اگر جایی جنگلی آتش بگیرد و خیلی هم از دریا دور باشد چه؟ برای حل این مشکل هلی‌کوپترهایی ساخته شده که داخل خودشان مخزن آب دارند؛ یعنی آنها با مخزن پر از آب پرواز می‌کنند. ولی هنوز هم یک مشکل عمده باقی مانده است؛ این هلی‌کوپترها نمی‌توانند خیلی با خودشان آب حمل کنند.
آنها فقط می‌توانند آب را روی یک نقطه خاص از آتش بریزند و توانایی پخش کردن آب را ندارند. این موضوع در خاموش کردن آتش خیلی مهم است. هلی‌کوپترهای آتش‌نشانی‌ای که در ایران وجود دارند، همه از انواع قدیمی هستند اما چند وقتی است که نسل جدیدتری از هلی‌کوپترهای آتش‌نشان متولد شده‌اند.
این هلی‌کوپترها ظرفیت بیشتری دارند و همچنین می‌توانند با استفاده از یک تکنولوژی جدید آب را با دقت بیشتری روی آتش بریزند. گویا قرار است کشور ما هم به زودی صاحب چند دستگاه از این هلی‌کوپترهای جدید بشود.
جنگ آب و آتش
نوع جدید هلی‌کوپترها علاوه بر مخزن آبی که داخل آنهاست، تجهیزات دیگری هم با خودشان حمل می‌کنند. این تجهیزات کمک می‌کند که هم از آب استفاده بهینه‌تری بشود و هم اینکه سرعت بارگیری آب پاشیدن آن بالا برود.
سیستم پاشیدن آب در این هلی‌کوپترها طوری طراحی شده است که آب با فشار زیاد و به صورت پودری از لوله‌های خروجی خارج می‌شود. به این وسیله نازل می‌گویند. نازل‌های مخصوص کمک می‌کنند که آب به صورت ذرات ریز میکرونی درآمده و به صورت کف روی آتش بریزد.
علاوه بر این قسمت که در جلو و کناره‌های هلی‌کوپتر نصب می‌شوند، پمپ‌های مخصوص که می‌توانند فشار بسیار زیادی ایجاد کنند، داخل خود هلی‌کوپتر نصب شده‌اند. این پمپ‌ها توانایی مکش و پاشیدن را به صورت همزمان دارند؛ یعنی اگر جایی در حاشیه آتش‌سوزی آب وجود داشته باشد، این هلی‌کوپتر می‌تواند به جای ماشین آتش‌نشانی هم عمل کرده و هر دفعه که نیاز به آب گیری دارد، آب را مستقیما از منبع مکش کرده و روی آتش می‌پاشد.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این هلی‌کوپتر نازل‌های جانبی‌ای هستند که در کنار آن نصب شده‌اند. این نازل‌ها می‌توانند با فشار بسیار زیاد آب را رو به پایین بریزند. این کف آب که از ذرات بسیار ریزی تشکیل شده باعث می‌شود که دمای محیط یک مرتبه پایین بیاید. داخل هلی‌کوپتر انواع قابل حمل این دستگاه وجود دارد که آتش‌نشانان می‌توانند آن را بر پشت حمل کنند.
استفاده از یک تکنولوژی جدید در هلی‌کوپترهای آتش‌نشان باعث شده که کارایی آنها چند برابر شود
در محاصره آب
با استفاده از روش جدید، این هلی‌کوپتر درست مثل یک آب‌پاش غول‌پیکر قطرات ریز آب را روی آتش می‌پاشد. به همین خاطر ذرات ریز آب آتش را محاصره می‌کنند و آتش راهی برای فرار پیدا نمی‌کند. در این هلی‌کوپتر از پمپ‌های بزرگ با توانایی پمپاژ آب با فشار زیاد استفاده شده است. در حقیقت فرق این هلی‌کوپتر با مدل‌های قدیمی در روش استفاده از آب است. قبل از این، هلی‌کوپترها فقط آب را روی آتش می‌ریختند اما حالا هلی‌کوپترهای جدید آب را روی آتش می‌پاشند.
حمله‌هوایی
هلی‌کوپترها بیشتر به درد جاهایی می‌خورند که ماشین‌های آتش‌نشانی نمی‌توانند به آنجا بروند. جاهایی مثل جنگل که گروه‌های آتش‌نشانی فقط از راه هوا می‌توانند خودشان را به سرعت به آنجا برسانند.
کنترل‌برد
انواع نازل هایی که بر روی شلنگ ها و یا هلی کوپترها نصب می شوند. با این سرشلنگ ها برد آب و پودر شدن آن کنترل می شود.
تفنگ‌آبی
اینها کلت‌هایی هستند که گلوله‌هایی از جنس آب شلیک می‌کنند. تنها تفاوتشان هم در کالیبر آنهاست و روی پک آتش‌نشان قابل حمل، نصب می‌شوند.
تیربارهوایی
این نازل جلوی هلی‌کوپتر است که خیلی شبیه یک تیربار است. البته خشاب این تیربار هم مثل برادرهای کوچک‌ترش یعنی کلت‌های آبی فقط با آب پر می‌شود. بیشترین برد این تیربار ۴۵ متر است. نمونه دیگری از این نازل‌ها در زیر هلی‌کوپتر نصب می‌شوند و آب را به صورت اسپری روی آتش می‌ریزند.
استفاده از کف آب به جای خود آب چه مزیت‌هایی برای خاموش کردن آتش دارد؟
چه چیزی باعث آتش گرفتن یا آتش‌سوزی می‌شود؟ وقتی ماده سوختنی، اکسیژن و حرارت به میزان کافی در کنار هم وجود داشته باشد، آن وقت یک آتش درست و حسابی بر پا می‌شود. اکسیژن که روی زمین تقریبا همه جا وجود دارد. اگر در کنار مواد سوختی، حرارت کافی هم قرار بگیرد آن وقت است که سه ضلع مثلث آتش تکمیل می‌شوند و شعله‌های آتش از داخل این مثلث زبانه می‌کشند.
خب، این راه و روش آتش افروزی است اما چطور می‌شود آن را خاموش کرد؟ خیلی ساده. کافی است یکی از سه ضلع مثلث را برداریم، آن وقت آتش خود به خود خاموش می‌شود؛ یعنی یا باید ماده سوختنی را کم کنیم؛ مثل وقتی که شیر نفت بخاری‌های قدیمی بسته می‌شوند یا نگذاریم آتش نفس بکشد؛ یعنی راه ورود اکسیژن به آتش را کنترل و مسدود کنیم. حتما در فیلم‌ها دیده‌اید که اگر کسی آتش بگیرد یک پتو دور آن می‌پیچند.
با پیچیدن آن پتو در حقیقت نمی‌گذارند اکسیژن به آتش برسد. اما راه سوم این است که آتش را سرد کنیم؛ در این صورت هم آتش خاموش می‌شود. آب، وظیفه سرد کردن آتش را بر عهده دارد؛ یعنی آتش‌نشان‌ها برای خاموش کردن آتش از همین اصل استفاده می‌کنند.
آنها یا ماده سوختی را دور می‌کنند یا آتش را سرد می‌کنند یا نمی‌گذارند اکسیژن به آتش برسد اما در روش جدید به جای آنکه از آب فقط برای سرد کردن آتش استفاده شود از کف یا پودر آب استفاده می‌کنند.
به این وسیله دو ضلع از مثلث آتش را بر می‌دارند؛ یعنی اصلا چیزی از مثلث باقی نمی‌ماند.
قطرات ریز آب از داخل آتش عبور نمی‌کنند بلکه آتش را احاطه می‌کنند. با رسیدن این قطرات ریز به آتش، آنها به سرعت بخار می‌شوند. این کار باعث می‌شود که آتش خیلی زود سرد شود. بعد هم بخار آب دور آتش را می‌گیرد و به اصطلاح آن را خفه می‌کند؛ یعنی از رسیدن اکسیژن به آتش جلوگیری می‌کند. به این ترتیب برای آتش چیزی جز همان ماده سوختنی باقی نمی‌ماند که به تنهایی کاری از دستش ساخته نیست و آتش چاره‌ای جز خاموش شدن ندارد.
اما استفاده از این روش یک مزیت دیگر هم دارد؛ اثر آب در این روش خیلی بیشتر از روش‌های قدیمی است؛ یعنی یک لیتر آب می‌تواند به جای حدود ۵۰ لیتر آب عمل کند و با همان کارایی، آب را خاموش کند.
به این ترتیب نقطه ضعف قدیمی هلی‌کوپترها هم بر طرف می‌شود و مقدار آبی که آنها با خودشان حمل می‌کنند حداقل ده برابر روش‌های معمولی کارایی دارد.