همشهری آنلاین - مریم ورشو: اولین باری که چشمم به اقیانوس ابر افتاد مات و حیران شدم. دقیقا یادم هست که در مسیر خلخال در گردنه پونل میخکوب این پدیده عجیب و حیرت‌انگیز شدم. تازه آنجا بود که شعر بیژن نجدی را با پوست و استخوانم لمس کردم: «نیمی از سنگ‌ها، صخره‌ها، کوهستان را گذاشته‌ام/ با دره‌هایش، پیاله‌های شیر...». چه تشبیه زیبا و بی‌نظیری از گیرکردن ابرهای سفید میان دره‌ها.
بعد از این تجربه و دیدار با اقیانوس ابر که خودش را به من نشان داده بود، نوبت به خودم رسید تا در سفرهایم راه بیفتم به دنبال این پیاله‌های شیر!
در این گشت‌وگذار متوجه شدم که ایران چه سرزمین حیرت‌انگیزی است؛ آنقدر که می‌توانی در جای جای آن بالاتر از ابرها قدم بزنی و هربار با دیدن ابرهایی که زیر پاهایت شناورند بازهم حیران شوی.
یادم هست یک روز در سفرم به ییلاق سلانسر در گیلان پیرمرد مهربانی به من گفت: «آمدی که مه بُن ِ آفتاب را ببینی دخترجان؟ ». آنجا بود که متوجه شدم به پدیده‌ای که ما می‌گوییم اقیانوس ابر برای آنها مهی زیر انوار آفتاب است.
پس بی‌راه نیست که در زبان عامیانه وقتی می‌گویند اگر در جلگه هوا بارانی یا مه آلود باشد، اما در ارتفاع هوا آفتابی باشد امکان دیدن پدیده اقیانوس ابر وجود دارد. با این حال برای اینکه دلیل علمی این پدیده را بهتر متوجه شوم با «محمد پور رجبی» کارشناس فعال هواشناسی گیلان گفت و گو کردم.
علت ایجاد پدیده اقیانوس ابر
پور رجبی درباره این پدیده خاص آب و هوایی گفت: تشکیل اقیانوس ابر قبل از هر چیزی به اقلیم منطقه بستگی دارد. یعنی شما باید در یک منطقه پرارتفاع قرار گرفته باشید و کنار شما یک منطقه کم ارتفاع باشد. چنین حالتی در ییلاق سوباتان، ارتفاعات اشکورات، رامسر، رودبار و... بیشتر دیده می‌شود.
این هواشناس ادامه داد: پدیده اقیانوس ابر بیشتر در بهار، پاییز و زمستان اتفاق می‌افتد. چون ما سامانه‌های کم فشار بیشتری داریم که به سمت منطقه ما می‌آیند. اگر این سامانه کم فشار روی ارتفاعات حاکم، اما در جلگه هوای پرفشار حاکم باشد این پدیده به وجود می‌آید. چون ابری که روی جلگه هست نمی‌تواند به سمت ارتفاع بیاید.
پور رجبی افزود: به این حالت جنوبی شدن جریانات می‌گوییم. یعنی زمانی که جریانات باد جنوبی باشد و از ارتفاعات به سمت جلگه بوزد در این حالت اقیانوس ابر به وجود می‌آید.
وی با اشاره به اینکه دریای ابر در واقع همان مه است، ادامه داد: چون سطح جلگه خیلی پایین است این مه پایین‌تر از ارتفاع گیر می‌کند و بالاتر از سطح جلگه قرار می‌گیرد که همانطور که قبلا هم گفتم دلیلش فشار هواست. وقتی هوا کاملا پایدار باشد هیچ وقت این اتفاق نمی‌افتد.
پور رجبی گفت: سیستم‌های بهاری که گاهی از سمت دریا و روسیه به سمت جلگه‌های گیلان نفوذ می‌کنند سبب بارندگی در جلگه می‌شوند، اما در ارتفاعات ممکن است هوا همچنان مساعد باشد در چنین حالتی نیز اقیانوس ابر به وجود می‌آید.
وی در پاسخ به این سوال که کدام مناطق شمال کشور و در واقع گیلان بیشتر این پدیده رخ می‌دهد گفت: در ارتفاعات جنوبی گیلان این اتفاق بیشتر می‌افتد. چون ارتفاعات جنوبی خشک‌تر است، بنابراین وقتی که یک سیستم خنک و پرفشار نفوذ می‌کند آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برای همین ما در ارتفاعات درفک، دیلمان و... شاهد اقیانوس ابر هستیم.
این هواشناس درباره خطرات احتمالی این پدیده برای گردشگران نیز گفت: زمانی که گردشگران برای بازدید اقیانوس ابر می‌آیند باید در پاییز و زمستان بیشتر مراقبت کنند. چون اگر به ارتفاع بالاتر از ۱۲۰۰ متر بروند و درست در همان روز وزش باد هم همراه باشد احتمال سقوط بیشتر است. سرعت وزش باد گاهی به ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد که باید احتیاط کرد. حتی در یکی از ایستگاه‌های هواشناسی ما که ارتفاع آن ۱۴۰۰ متر است در یک روز شاهد وزش بادی حدود ۱۵۰ کیلومتر بر ساعت بودیم که خیلی خطرناک است.
اینجاها بروید به تماشای اقیانوس ابر
۱. ییلاق نیراسم
روستای ییلاقی نیراسم در بندپی شرقی استان مازندران واقع شده است. این روستا از مرکز شهرستان حدود ۸۰ کیلومتر فاصله دارد و در ارتفاع ۲۶۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد که بعد از شیخ موسی و لهه و شالینگ چال به آن می‌رسید.
۲. ارتفاعات آلاشت
آلاشت یکی از شهرهای سوادکوه در استان مازندران است که در ارتفاع ۱۹۰۰متری از سطح دریا واقع است.
۳. روستای گَرَسْماسَر
روستای گَرَسْماسَر در ۴۰کیلومتری جنوب غرب رامسر در استان مازندران قرار دارد. بعد از گذشتن از جنگل‌های زیبای دالخانی به این روستا خواهید رسید.
۴. روستای فیلبند
برای رفتن به روستای توریستی فیلبند در استان مازندران باید از جاده هراز و روستای سنگچال آمل بگذرید. این روستا هر ساله به‌ویژه در بهار و تابستان گردشگران زیادی را به دلیل داشتن اقیانوس ابر به سمت خود می‌کشاند.
۵. جواهردشت
جواهردشت از روستاهای شهرستان رودسر گیلان و در ۲۶ کیلومتری محله سیاهکلرود واقع شده است که در بسیاری از اوقات، با اقیانوسی از ابر، پوشیده شده است.
۶. جواهرده
روستای جواهرده، یکی از پرطرفدارترین جاهای دیدنی رامسر در شمال کشور است. برای رسیدن به این روستا پس از گذر از بازار رامسر به سه راهی فلسطین خواهید رسید. از این سه راهی مسیر را به‌سمت جنوب رامسر ادامه دهید تا به جاده جواهرده برسید.
۷. ییلاق سلانسر
ییلاق سلانسر در ۳۰ کیلومتری شمال شهر رودبار و در غرب شهر رستم‌آباد واقع شده است و یکی از زیباترین ییلاقات شمال کشور است، زیرا در بیشتر مواقع سال اقیانوس ابر دارد.
۸. ییلاق جهان نما
ییلاق جهان نما در استان گلستان قرار دارد. این روستا در ۶۰ کیلومتری شهرستان کردکوی قرار گرفته است.
۹. گردنه پونل
پونل، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان رضوانشهر استان گیلان است. در جاده خلخال به پونل که حدود ٧٠ کیلومتر است، شما با پدیده اقیانوس ابر مواجه می‌شوید.
۱۰. روستای سوباتان
سوباتان از روستاهای بی‌نظیر و زیبا در گیلان است. برای رسیدن به این روستا از شهر رشت به سمت هشت پر و بعد به سمت جاده اق اولر بروید. در هشت پر خودروی شخصی‌تان را در جایی پارک کنید و با نیسان‌های محلی به سمت سوباتان حرکت کنید.
۱۱. اوپرت
اوپرت یا اُپِرت مرزی رویایی و خیره‌کننده بین دو استان سمنان و مازندران و تلاقی کویر و جنگل است. اقیانوس ابر این منطقه طبیعت‌دوستان بسیاری را به سمت خود می‌کشاند. بهترین مسیر هم برای دسترسی به اوپرت مسیر شهمیرزاد است.
۱۲. جنگل ابر شاهرود
برای رسیدن به جنگل ابر باید به استان سمنان و شاهرود بروید. اگر از سمت تهران حرکت می‌کنید، بعد از رسیدن به سمنان باید از شاهرود یا بسطام وارد جاده آزادشهر شوید.
۱۳. ییلاق هالی دشت
از رشت به سمت شرق گیلان حرکت کنید، بعد از رد شدن از لاهیجان و لنگرود به شهر املش می‌رسید. از املش باید در جاده لات لیل بلوردکان به سمت هالی دشت بروید.
۱۴. مازیچال
برای رسیدن به مازیچال از جاده چالوس به مرزن آباد بروید. سپس به سمت کلاردشت حرکت کنید. از میدان اصلی کلاردشت حدود هفت کیلومتر در جاده عباس‌آباد برانید تا به ابتدای جاده مازیچال برسید.
۱۵. اولسبلانگا
این روستا در غرب رشت و ۲۵ کیلومتری جنوب ماسال قرار دارد. ابتدا به شهر ماسال در استان گیلان بروید و بعد از آن از جاده گیلوان به سمت روستا که حدود ۳۵ کیلومتر است برانید تا به این ییلاق رویایی برسید.
۱۶. داماش
روستای داماش در ارتفاع ۱۸۰۰ متری از توابع بخش عمارلو در شهرستان رودبار گیلان است. داماش در ۴۸ کیلومتری جنوب شرقی رودبار و ۱۳۰ کیلومتری رشت قرار دارد و می‌توانید از مسیرهای مختلفی مانند شهر بره‌سر و شهر جیرنده به آن دسترسی داشته باشید.
۱۷. کاسه درفک
برای رسیدن به قله زیبای درفک باید از منطقه بی‌نهایت دیدنی دیلمان عبور کنید تا در مسیر دالفک قرار بگیرید. منطقه کوهستانی که پوشیده از درختان سرسبز و انواع گیاهان دیدنی است.