همشهری آنلاین - اسماعیل سلطنت پور : حجت الله سلطانی در آستانه سفر رئیس جمهور به آمریکای لاتین با همشهری آنلاین گفتگویی انجام داده که در ادامه می خوانید.
در حال حاضر تجارت دو کشور ایران و ونزوئلا در چه سطحی قرار دارد و چشم انداز آن بعد از سفر رئیس جمهور ایران چگونه خواهد بود؟
روابط جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا طی سال های اخیر تقویت یافته و در بخش های مختلفی همچون علمی – فناوری، صدور خدمات فنی و مهندسی، صادرات دارو و تجهیزات پزشکی، واکسن، استحصال معادن و همچنین صنایع مختلف از جمله تولید خودرو و تراکتور گسترش یافته است. حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال گذشته به بیش از 3 میلیارد دلار افزایش یافته که بالاترین رکورد در تاریخ روابط دوجانبه می باشد و با توجه به توافقاتی که در سفر جناب آقای دکتر رئیسی میان دو کشور صورت خواهد پذیرفت، این قابلیت ، پیش بینی و انتظار وجود دارد که حجم مبادلات فی مابین در دو تا سه سال آتی به دو یا سه برابر میزان فعلی افزایش یابد.
حوزه علم، فناوری و انتقال تکنولوژی بعنوان عرصه جدید همکاری، مورد توجه ویژه دو کشور قرار گرفته و تلاش بر این است که با سرمایه گذاری و تولید محصولات دانش بنیان از طریق ایجاد شرکت های مشترک، بازارهای جدیدی برای تولیدات این شرکت ها در منطقه ایجاد و تثبیت گردد. در این رابطه نکته قابل توجه و مهماین است که ایران در حوزه محصولات دانش بنیان، نه تنها در ونزوئلا بلکه در اکثر کشورهای منطقه آمریکای لاتین دارای مزیت مطلق در تجارت است و محصولات ایرانی علاوه بر بهره مندی از فنآوری روز دنیا و کیفیت بسیار مناسب، از نظر قیمت بسیار قابل رقابت تر از مشابه های خارجی هستند لذا این حوزه بسیار مورد توجه کشورمان در روابط با ونزوئلا و آمریکای لاتین قرار گرفته است. در راستای همین هدف طراحی شده، در شهریور ماه سال گذشته، بزرگ ترین نمایشاه علمی و فنآوری ایران در خارج از کشور با حضور بیش از 85 شرکت دانش بنیان و 145 مدیران شرکتها در ونزوئلا برگزار گردید که بسیار بازتاب مثبت رسانه ای در کل منطقه آمریکای لاتین داشت. در سفر جناب آقای رئیسی نیز قرار است سند ایجاد مرکز علم و فنآوری ایران امضا و فضایی در اختیار ایران قرارگیرد تا شرکت های برتر دانش بنیان ایرانی بتوانند با استقرار در این مرکز و در مشارکت با همتایان ونزوئلایی بتوانند محصولات خ ود را تولید و علاوه بر بازار ونزوئلا، روانه بازارهای منطقه نمایند.
در حال حاضر خط مستقیم پروازی میان دو کشور برقرار شده و جابجایی مسافر و هیات های تجاری و صنعتی تسهیل شده است. به علاوه در این سفر قرارداد ایجاد خط مستقیم کشتیرانی نیز به امضاء خواهد رسید. با راه اندازی خط مستقیم حمل و نقل دریایی میان بنادر ایران و ونزوئلا، صادرات و واردات کالا میان جمهوری اسلامی ایران و منطقه آمریکای لاتین تسهیل شده و تجار و شرکت های ایرانی، ونزوئلایی و سایر کشورهای حوزه آمریکای لاتین و کارائیب می توانند اقلام خود را با قیمت های رقابتی به بازارهای ایران، آسیای مرکزی، خاورمیانه و آمریکای لاتین صادر کنند.
بررسی روابط دو کشور طی دو سال گذشته نشان دهنده رشد و توسعه مناسبات و کشف فرصت های بی بدیل در راستای تامین منافع دو کشور به صورت برد – برد و تضمین دسترسی به کالاهای اساسی مورد نیاز مردم دو ملت می باشد.
تجربه نشان داده است سفر مقامات دو کشور در سطوح عالی همانند سفر سال گذشته آقای مادورو به تهران ، تحولات بزرگی را در روابط ایجاد کرده است. بعد از سفر مزبور، شاهد برگزاری نهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های اقتصادی دو کشور پس از وقفه ای 8 ساله بودیم. همچنین بزرگ ترین نمایشگاه علمی – فناوری جمهوری اسلامی ایران با مشارکت 85 شرکت دانش بنیان در شهریور ماه سال گذشته در شهر کاراکاس برگزار گردید و قراردادهای متعددی میان این شرکت ها با شرکت های بخش خصوصی و دولتی ونزوئلا منعقد شد. از دیگر پیامدهای این سفر از سرگیری صادرات خودرو ایرانی به ونزوئلا بود.
لذا پیش بینی می شود با رایزنی های صورت گرفته، سفر دکتر رئیسی نیز تحولی بزرگ در روابط ایجاد خواهد کرد. در این سفر احیای کارخانجات تولید خودرو و تراکتور ایران در کشور ونزوئلا و آغاز به کار خط تولید این محصولات در دستور کار قرار دارد. با توافقاتی که در بخش بهداشت و تجهیزات پزشکی صورت گرفته، با صادرات دستگاه های همو دیالیز ساخت ج.ا.ایران به ونزوئلا، یک مرکز همودیالیز با تکنولوژی کاملا ایرانی توسط یک شرکت دانش بنیان در شهر کاراکاس راه اندازی خواهد شد.
بطور کلی می توان تقویت و گسترش حوزه های همکاری جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا در بخش های علم و فناوری، تبادل دانشجو، صادرات تجهیزات پزشکی و دارو، انرژی، پالایشگاهی، نیروگاهی و صدور خدمات فنی و مهندسی را بعنوان مهم ترین اهدف این سفر ذکر کرد.
کارشکنی های آمریکا در مسیر روابط ایران و ونزوئلا را چگونه ارزیابی می کنید و آیا می تواند در روابط دو کشور خلل وارد کند؟ بخصوص اینکه در برخی مواقع نفتکش های اعزامی ایران به آمریکای لاتین با مزاحمت نیروهای آمریکایی و یا نیروهای نیابتی آمریکا مواجه می شوند.
جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا بعنوان دو کشور مستقل و دارای حاکمیت در جامعه جهانی، همانند تمامی کشورهای دنیا روابط خود را در چارچوب قواعد و مقررات بین المللی توسعه داده و مناسبات اقتصادی و تجاری فی مابین را طبق قواعد و مقررات حقوق تجارت بین الملل و با هدف تامین منافع مردم و شهروندان خود برقرار کرده و گسترش داده اند. بر این اساس، کارشکنی های آمریکا یا هیچ قدرت دیگری نمی تواند خللی در مراودات تجاری قانونی ج.ا.ایران و ونزوئلا ایجاد نماید. البته طبیعی است که آمریکا تلاش می کند با توسل به ابزارهای غیر قانونی از جمله تحریم در روابط دو کشور خدشه ایجاد نماید که این قبیل اقدامات فراقانونی به هیچ وجه از مشروعیت و مقبولیت بین المللی برخوردار نیستند. البته همان گونه که بعضا در اخبار و جراید اطلاع رسانی می شود کشتی های ایرانی بدون هیچ مشکل خاصی میان بنادر دو کشور در تردد هستند که اولا) بیانگر مشروع و قانونی بودن همکاریهای دو کشور ایران و ونزوئلاست که هیچ عنصر ثالث از جمله آمریکا حق و مجوز دخالت و اخلال در آن را ندارد؛ ثانیا) بیانگر قدرت و عظمت نام ایران است که می تواند منافع ملی خود را در دور دست ترین نقاط دنیا به راحتی و با اطمینان کامل تامین کند.
آیا ایران و ونزوئلا قصد انعقاد موافقتنامه بلند مدت اقتصادی مانند ایران و چین و یا ایران و ترکیه و دیگر کشورهای دوست را دارند؟
جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا موافقتنامه های پایه از جمله تشویق و حمایت متقابل از سرمایه گذاری خارجی، اجتناب از اخذ مالیات مضاعف، همکاریهای گمرکی، حمل و نقل هوایی و دریایی، اهمکاری بازرگانی و از همه مهم تر سند جامع همکاری های بلندمدت 20 ساله را امضاء کرده اند و از لحاظ وجود بستر حقوقی و قانونی لازم، هیچ خلاء و کمبودی در روابط دو کشور وجود ندارد، بگونه ای که این ساختارها برای شرکت های دو کشور امنیت حقوقی لازم جهت انجام فعالیت های اقتصادی و تجاری را بوجود آورده است.
ایران و ونزوئلا در حوزه دفاعی چه همکاری هایی می توانند داشته باشند؟ و آیا انعقاد موافقتنامه امنیتی و دفاعی بین تهران – کاراکاس محتمل است؟
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بولیواری ونزوئلا دو کشور مستقل با تمام حقوق و مزایای مصرح در معاهدات و کنوانسیون های بین المللی هستند و در قالب نرم های بین المللی، می توانند در هر زمینه ای که منافع، علاقمندی و نیازمندی آنها ایجاب کند، همکاری داشته باشند.
جمهوری اسلامی ایران و ونزوئلا در حوزه انرژی شامل پالایشگاه، نفت و بنزین چه همکاری هایی دارند و برنامه دو کشور برای گسترش آن چیست؟
نباید فراموش کنیم که ج.ا.ایران و ونزوئلا دو کشور بنیان گذار سازمان اوپک هستند. ونزوئلا دارنده اولین ذخایر نفت و هفتمین ذخایر گاز دنیا و ج.ا.ایران نیز بعنوان اولین دارنده ذخایر نفت و گاز دنیا، دارای ظرفیت های عظیم همکاری در این حوزه هستند. ج.ا.ایران طی 43 سال گذشته علی رغم تحریم های همه جانبه آمریکا، نه تنها فعالیت های خود را در حوزه های نفت، گاز و پتروشیمی تداوم بخشیده بلکه ظرفیت های قابل توجه جدیدی را با اتکا به توان و مهندسی داخلی ایجاد نموده که این تجربه موفق، نمونه بارزی از شکست تحریم های ظالمانه و غیر قانونی ایالات متحده آمریکا را به نمایش گذاشته است. با توجه به اینکه طی سال های گذشته تحریم های مشابهی علیه ونزوئلا اعمال شده است، دو کشور می توانند در قالب همکاری برد – برد، با یکدیگر همکاری داشته باشند. در این ارتباط شایان ذکر است هیات های مختلف ونزوئلایی از جمله بخش خصوصی که از نمایشگاه تولیدات محصولات پتروشیمی و نفتی در ایران بازدید داشته اند، از سطح عالی و کیفیت بالای این تولیدات شگفت زده شده و در همین راستا جناب آقای مادورو رئیس جمهور ونزوئلا در افتتاح اولین شهرک علمی – فناوری ونزوئلا که با الگو برداری از پارک فناوری پردیس ایران ساخته شد، مکررا به پیشرفت های علمی ج.ا.ایران اشاره کرده و اظهار داشته است: « هر کسی خواهان پیشرفت است، باید به ایران سفر کند. در مقایسه با سفر قبل، چنین احساس کردم که گویی افرادی از فضا آمده و این توسعه و پیشرفت را در ایران رقم زده اند».
مهم ترین نیازهای ونزوئلا که ایران قرار است برای تامین آن اقدام نماید چیست؟
جمهوری اسلامی ایران و جمهوری بولیواری ونزوئلا از نظر نیازمندی ها و توانمندی های اقتصادی نه تنها رقیب یکدیگر نیستند، بلکه مکمل یکدیگرند که این امر، بستر لازم برای همکاری برد – برد میان دو کشور را فراهم کرده است. کشور ونزوئلا با برخورداری بیش از 30 میلیون هکتار زمین حاصل خیز با میانگین بارش 1200 میلی متر در سال، فرصت مناسبی برای کشت فراسرزمینی توسط شرکت های ایرانی فراهم آورده است که با اجرای چنین پروژه هایی، نه تنها می توان امنیت غذایی کشور را تامین کرد بلکه خواه ناخواه بازار مناسبی برای صادرات تولیدات کشورمان نظیر بذر، کودهای شیمیایی، ادوات و تجهیزات کشاورزی و فناوری های ذیربط ر نیز فراهم خواهدکرد. در صورت تحقق این پروژه، حتی امکان اعزام نیروی انسانی نیز به ونزوئلا میسر خواهد شد. شرایط کشت فراسرزمینی در ونزوئلا به اندازه ای عالی و مساعد است که حتی شرکت های آرژانتینی و برزیلی که کشورشان در زمینه تولید و صادرات اقلام اساسی ، صاحب نام هستند ، برای سرمایه گذاری در کشت فراسرزمینی به ونزوئلا هجوم آورده اند.
همچنین برای تامین اقلام و مواد خام مورد نیاز صنایع کشور نظیر چوب، پودر آلومینا، سنگ آهن، کک نفت و .... که جزء نیازمندی های ایران بوده و بعضا بخاطر تحریم ها، واردات این اقلام با مشکل مواجه می باشد، می توان از ظرفیت های موجود در ونزوئلا برای تامین این نیازها استفاده نمود.
ونزوئلا در چه حوزه هایی می تواند نیازهای تجاری و اقتصادی ایران را تامین نماید؟
ونزوئلا وارد کننده دارو، تجهیزات پزشکی، علم و فناوری، تجهیزات صنعتی، خودرو، کالاهای مصرفی، مواد غذایی، مصالح ساختمانی و .... است که بخش زیادی از آنها توسط شرکت های ایرانی قابل تامین است. محصولات دانش بنیانی که در ایران تولید می شود، نه تنها در ونزوئلا بلکه در سایر کشورهای این منطقه تولید نمی شود و اغلب وارداتی هستند لذا با نگاه به آینده و با هدف تثبیت بازار در این سفر خانه فناوری ج.ا.ایران در کاراکاس راه اندازی خواهد شد که شرکت های دانش بنیان ایرانی در آن مستقر شده و علاوه بر تغذیه بازار داخلی ونزوئلا، می توانند تولیدات خود را با استفاده از معافیت های تعرفه ای و مالیاتی موجود میان ونزوئلا و سایر کشورهای منطقه، صادر نمایند.
در نتیجه فضاسازی های رسانه های غربی و دشمنان روابط ایران و ونزوئلا برخی بر این باورند که ونزوئلا با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می کند. آیا علی رغم مشکلات و نیز تحریم های آمریکا دولت ونزوئلا قادر به تامین مالی پروژه های اجرایی توسط شرکت های ایرانی خواهد بود؟
ونزوئلا مانند هر کشور دیگری دارای برخی مشکلات اقتصادی خاص خود می باشد. هم اکنون ایالات متحده آمریکا بعنوان قدرت اول اقتصادی دنیا با بحران بدهی، تورم داخلی و چالش دلار در بازار جهانی مواجه است. کشورهای اروپایی نیز متاثر از تبعات پاندمی کرونا و جنگ اوکراین با تورم بالا و مشکلات عدیده اقتصادی داخلی مواجه هستند اما موضوع قابل توجه این است که در رسانه ها فقط مشکلات ج.ا.ایران، ونزوئلا و برخی سایر کشورهای مستقل که از نظر سیاسی با غرب زاویه دارند، با نیات خصمانه سیاه نمایی، اغراق و بزرگ نمایی می شود اما به مشکلات اقتصادی موجود در غرب و آمریکا هیچ اشاره ای نمی شود. ونزوئلا برخلاف آنچه رسانه های غربی مطرح می کنند، سال گذشته از 12 درصد رشد اقتصادی برخوردار بوده که بالاترین نرخ رشد در منطقه آمریکای لاتین بشمار می رود. موسسات بین المللی مالی و پولی پیش بینی کرده اند که این کشور در سال 2023 ، حداقل 5% رشد اقتصادی خواهد داشت. نباید از نظر دور ساخت که کشور ونزوئلا از ذخایر طبیعی فراوان، معادن غنی و میادین نفت و گاز برخوردار است، که این ثروت، پشتوانه ای قوی برای توسعه این کشور فراهم نموده است.
شایان ذکر است شرایط سیاسی ونزوئلا نیز نسبت به چند سال قبل بهبود قابل توجه ای یافته است بگونه ای که اگر در سال 2021 حدود 50 کشور دنیا از جمله کشورهای اروپایی، دولت آقای نیکلاس مادورو رئیس جمهور را به رسمیت نمی شناختند، اما در سال 2022، سفارتخانه های خود را بازگشایی کرده و فعالیت دیپلماتیک خود را از سر گرفته اند. اکنون نیز مقامات و هیات های مختلفی از اتحادیه اروپا با هدف بهره برداری از فرصت های همکاری در ونزوئلا به این کشور سفر می کنند لذا خوب است واکاوی شود چرا در رسانه های خود در خصوص این کشور سیاه نمایی می کنند و از طرف دیگر، شرکت های آنها با اشتیاق کامل در ونزوئلا به دنبال کسب فرصت های تسرمایه گذاری مناسب و مذاکرات تجاری هستند.
ونزوئلا قطعا یک بازار مناسب برای شرکتها و تجار ایرانی در بسیاری از حوزه های مختلف بشمار می رود لذا توصیه می شود فرصت های بی بدیل ونزوئلا از منظر واقعیت های سیاسی و اقتصادی این کشور مورد توجه و تصمیم گیری شرکت های ایرانی قرارگیرد نه تیترهای مغرضانه و غیرواقعی رسانه های گروهی وابسته به استکبار جهانی.