همشهری آنلاین، شقایق عرفی‌نژاد: خانه‌موزه خیمه‌شب‌بازی در تهران در اسفند ماه ۹۷ توسط ستاره اسکندری و سیاوش ستاری تاسیس شد تا با گردآوری اسناد و آثار مربوط، مستندنگاری و نگهداری آثار، کمک به پژوهشگران و آموزش خیمه‌شب‌بازی، در حفظ این گونه نمایشی نقش داشته باشد. پس از وقفه ای دو ساله در کار این موزه حالا این موزه با مدیریت و روش‌های جدید فردا بازگشایی خواهد شد. با «فهمیه امن‌زاده» مدیر جدید این خانه‌موزه در باره آن صحبت کردیم. او خودش را بازیگری معرفی می‌کند که گه‌گاه و گاه به اجبار کارهای مدیریتی هم کرده است.
دلیل تعطیلی دو ساله خانه‌موزه خیمه‌شب‌بازی چه بود؟
بخش زیادی از آن به دلیل کرونا بود. اتفاقات اخیر هم باعث شد که فعالیت این خانه موزه به تعویق بیفتد. این‌ها باعث شد آنطور که مدیرانش می‌خواستند نتوانند کار را پیش ببرند. جسته و گریخته کارهایی انجام می‌شد، ولی اتفاقاتی باعث شد این روند نتواند به شکل درست پیش برود. به تازگی تصمیم گرفتیم با نگاه و رویکردی جدید به خیمه‌شب‌بازی این خانه‌موزه را بازگشایی کنیم.
فردا بازگشایی این خانه‌موزه چطور خواهد بود؟
فردا بازگشایی این خانه موزه به شکل رسمی است. هیچوقت البته به شکل کامل تعطیل نبوده است، ولی ما تصمیم داریم برنامه‌ریزی‌هایی داشته باشیم که خانه به شکل روتین و منظم و ادامه‌دار فعالیت داشته باشد تا علاقه‌مندان و مخاطبان و کسانی که برایشان جالب است در این حوزه اطلاعاتی داشته باشند، جذب شوند و به‌روز در باره برنامه‌های خانه موزه اطلاع‌رسانی خواهیم داشت. خیلی فکر کردیم که فردا در مراسم بازگشایی چه برنامه‌هایی داشته باشیم یا برای چه کسی بزرگداشت بگیریم. عنوان سه شنبه‌های مبارک را در گفت وگوهایمان انتخاب کرده بودیم و قرار بر این است که در این روزها در ساعت مشخصی خیمه شب بازی اجرا شود. به همین دلیل هم تصمیم گرفتیم بازگشایی روز سه شنبه و با اجرای خیمه شب بازی همراه باشد. بعدها هم البته اجراهای دیگری خواهیم داشت که ممکن است از این شکل خارج شود.
یعنی اجراهایی غیر از خمیه‌شب‌بازی خواهید داشت؟
گروهی که الان با خانه‌موزه کار می‌کند، گروه آقای سیاوش ستاری است. ممکن است شکل آن تغییر کند. به هر حال به خیمه شب بازی وفادار هستیم، ولی ممکن است گروه‌های دیگر هم اضافه شوند و جشنواره داشته باشیم.
در خانه‌موزه خیمه‌شب‌بازی چه خواهیم دید؟
بانیان اینجا یک جای قدیمی را در اختیار داشتند که فکر کردند چه کاری با آن بکنند. خیلی افراد در این مواقع سراغ ایجاد کافه یا آموزشگاه می‌روند. خانم ستاره اسکندری و آقای سیاوش ستاری در سال افتتاح خانه‌موزه به این نتیجه رسیدند که اینجا یک کاربری فرهنگی با حفظ شمایل خانه داشته باشد. می‌خواستند به این خانه هویت بدهند و نگاهشان صرفا اقتصادی نبود. آقای ستاری در این حوزه پیشکسوت هستند و اینجا تبدیل به خانه موزه خیمه شب بازی شد. در این جا تاریخچه‌ای از خیمه‌شب‌بازی را می‌بینید که در قالب تابلوهایی روی دیوار نصب شده است. مستندی از یک خیمه‌شب بازی بسیار قدیمی روی دیوار پروجکت می‌شود، صدایی از یک خیمه شب بازی قدیمی مربوط به عزت الله انتظامی را پخش می‌کنیم که بازدیدکنندگان به وسیله هدفون آن را می‌شوند. یک سری عروسک‌های قدیمی هم داریم. سعی می‌کنیم چندان به این که مخاطبان فقط روی دیوارها تاریخچه‌ای ببینند یا عروسک‌ها را تماشا کنند، بسنده نکنیم. در حال تدارک ایونت‌ها و کارگاهایی چه در حوزه کودک و چه بزگسال هستیم که مخاطب آموزش ببیند و تصاویر مختلف ببیند.
از اهمیت ایجاد خانه موزه بگویید.
به نظرم در عصری که همه چیز به سمت مدرن شدن و فراموشی داشته‌های پیشینمان می‌رود، حفظ و یادآوری چنین هنری بسیار حائز اهمیت است و همت عالی را می‌طلبد. مدام به خانم اسکندری و آقای ستاری می‌گفتم دست مریزاد که در این زمانه چنین کاری کردید. ما داریم سعی می‌کنیم هرکاری که می‌کنیم به روز باشد تا ارتباط بین نسل قدیم و جدید را حفظ کنیم.
پس به جذابیت برای نسل جدید هم فکر کرده اید؟
خیلی زیاد. مخصوصا برنامه ریزی‌ها برای کارگاه‌ها به سمت کودک و نوجوان رفته است.
از کارگاه‌ها گفتید. بیشتر در باره دوره‌های آموزشی توضیح می‌دهید؟
دوره‌های آموزشی می‌توانند در قالب تور برای مهدکودک‌ها و مدارس باشند یا کارگاهی تعریف شوند که مخاطبین ثبت نام کنند و دوره‌هایی را برگزار کنیم. ما ماشین خیمه‌شب‌بازی پرتابل هم داریم که می‌تواند به مدارس و مناطق مختلف حتی در شهرستان‌های مختلف برود. داریم کار می‌کنیم تا با این ماشین به شهرستان‌های مختلف برویم تا کسانی که امکان حضور در این خانه موزه را ندارند، از طریق این ماشین با خیمه شب بازی آشنا شوند.
این ماشین پیش از این در سیستان و بلوچستان برنامه‌های زیادی داشته و اصلا شروع کار آن در این شهرستان بوده، همینطور در دیگر مناطق محروم برنامه‌ها و کارگاه‌های رایگان برگزار کرده است. به دلیل کرونا برنامه‌های این ماشین متوقف شد، اما برنامه‌های جذابی داشته که سعی داریم آنها را ادامه دهیم.
اجرای خیمه شب بازی هم که در همان سه شنبه‌ها برگزار خواهد شد؟
بله. سه شنبه‌ها در حال حاضر ثابت است و اگر تغییری باشد اطلاع‌رسانی می‌کنیم. ما می‌خواهیم این اجراها حتما به صورت ثابت ادامه پیدا کنند و به جز گروه آقای ستاری گروه‌های دیگر را هم دعوت کنیم و جشنواره داشته باشیم.
در دوره مدیریت شما چه برنامه‌های دیگری به برنامه‌های موزه اضافه خواهد شد؟
یکی از ایده آل‌هایم این است که عروسک‌های خیمه شب بازی و مبارک و عروسک‌های مرتبط را در همین جا بسازیم و تولید انبوه برسانیم. آموزش و اجرای خیمه شب بازی هم ادامه پیدا می‌کند و حتی به اجراهای بین‌المللی هم فکر کرده‌ایم.