همشهری آنلاین- خدیجه نوروزی: در شرایطی امروز شورای رقابت درخواست توقف عرضه خودروی سواری در بازار بورس کالا را به دلیل انحصاری بودن این محصول را داده است که دوشنبه هفته آینده ۲۹ خرداد ۶۰۰ دستگاه دیگنیتی پرستیژ بهمن موتور در بورس کالا عرضه می شود و فراخوان آن ۳ روز است که در بورس کالا منتشر شده و هنوز موجود است. البته امروز معاون صنایع حمل و نقل وزارت صنعت، معدن و تجارت در نامه‌ای به مدیرعامل گروه بهمن، تاکید کرده عرضه‌کنندگان خودرو مکلفند محصولات تولیدی خود را فقط از طریق سامانه یکپارچه فروش خودرو عرضه کنند و بر این اساس عرضه ۶۰۰ دستگاه دیگنیتی پرستیژ از سوی این خودروساز در بورس کالا باید لغو شود. پیش از این دستگاه‌های نظارتی و تنظیم‌گر اقتصادی از جمله سازمان بازرسی کل کشور، شورای رقابت، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و غیره، نیز مراتب مخالفت خود را با عرضه خودرو در بورس کالا از نظر قانونی به کرات اعلام کرده بودند. حال باید دید با این مخالفت های جدی و آمد و رفت های خودروسازان به بورس کالا، عرضه خودرو چه سرانجامی خواهد شد؟
امیرمهدی صبایی، مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص ورود دوباره خودروها به بورس و رفت و برگشت های تولیدکنندگان به این بازار گفت: آخرین مستند ما در حوزه عرضه خودرو در بورس کالا، آخرین مصوبه شورای عالی بورس و اوراق بهادار است که مجوز این کار یعنی ورود خودرو به بورس را به ما داده است که این تصمیم آخر سال ۱۴۰۱ گرفته شد و هنوز به قوت خود باقی است. لذا توقف عرضه در بورس که مدتی اتفاق افتاد هیچ ارتباطی به ما نداشت و این رفت و برگشت ها تماما متوجه تولیدکنندگان خودرو بود.
صبایی ادامه داد: از همان روزهایی که عرضه خودرو در بورس کالا آغاز شد تا به امروز پذیرای عرضه خودرو در بورس کالا هستیم اما از یک جایی به بعد دو خودروساز بزرگ کشور و بهمن موتور تصمیم به متوقف کردن عرضه در بورس کالا گرفتند و خودروهایشان را عرضه نکردند بنابراین رفت و برگشت ها از سوی خودروسازان بود نه بورس. ما در خصوص عرضه خودرو در بورس تصمیم گیرنده نیستیم، ما فقط می توانیم بستر را فراهم کنیم تا عرضه کننده هر زمان که خواست خودرو عرضه کند، بتواند. الان هم پذیرای این موضوع هستیم و می بینید که ۳ روزی است فراخوان عرضه ۶۰۰ دیگنیتی پرستیژ گروه خودروسازی بهمن موتور را در بورس کالا منتشر کرده ایم. اگر سایر خوروسازها هم بخواهند عرضه ای داشته باشند ما این آمادگی را داریم. ما بازار و بستر هستیم اما اینکه تولیدکنندگان چه برنامه ای برای عرضه دارند را باید از خودشان بپرسید. برخی خودروسازان در سایت کدال برنامه ای را اعلام کردند که متاسفانه به آن پایبند نبودند.
خودرو یک کالای انحصاری است؟
وی در نقد برخی منتقدان که می گویند خودرو یک کالای انحصاری است و عرضه محدود آن در بورس کالا معنایی ندارد، پاسخ داد: این انتقادات وارد است اما نوک پیکان انتقادات شما به خودروسازان بر می گردد. در زمان پذیرش خودرو یک امیدنامه ای تنظیم شد و در بورس کالا گذاشته شده که بر مبنای آن تولیدکنندگان باید کسری از تولیدات یا 10 درصد آن را به شکل مداوم عرضه کنند که این اتفاق نیفتاد اما باز تاکید می کنم ما نهاد ناظر هستیم و اگر خودروساز این کار را به درستی انجام نمی دهد ما باید اعلام نظارتی انجام دهیم. اما از منظر اجرایی و عملیاتی، مسئولیت اجرا و حسن اجرای مفاد امیدنامه و سایر مقررات برعهده هیات مدیره شرکت های خودروساز است. ما می توانیم در خصوص عرضه محدود هشدار و تذکر دهیم و از آنها بخواهیم که رعایت کنند اما فراتر از آن در حوزه اختیارات ما نیست. تنها اهرم فشار ما در صورت عرضه محدود این است که به تولیدکننده اجازه ندهیم عرضه کند.
مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس و اوراق بهادار در خصوص کشف قیمت در این بازار نیز گفت: بر خلاف انتقاداتی که از کشف قیمت در بورس می شود و تاثیراتش روی بازار آزاد خودرو اتفاقا باید بگویم که با این کار اتفاقا بورس کالا مرجع قیمت گذاری می شود. همیشه قیمت های بورس کالا پایین تر از بازار آزاد بوده است. هیچ وقت اتفاق نیفتاده که قیمت بالاتر از بازار آزاد بوده باشد، ما به هیچ عنوان معامله ای را که به قیمت نامتعارف داشته باشد را تایید نمی‌کنیم. همیشه قیمت کشف شده خودروها در بورس تفاوت قابل توجهی با بازار آزاد داشته و پایین تر از آن بوده است. ساز و کار بورس کالا یک ساز و کار کشف قیمت تعادلی و واقعی است.
وی درخصوص اینکه نحوه قیمت گذاری محصولات در بورس بر اساس قیمت پایه که مصوبه شورای رقابت است یا بر اساس قیمت اعلامی از سوی خودروسازان گفت: قیمت خودروهای عرضه شده در بورس قطعا بر اساس قیمت پایه خواهد بود. اگر برای یک محصول تقاضایی از سوی بازار وجود داشته باشد بازار به طور خودکار قیمت را بالا می برد. وقتی خودروسازی قیمت را بر اساس آپشن بالا می برد می خواهد بر اساس آن قیمت بفروشد اما در بورس کالا چون رقابت است و قیمت کشف می شود حتی اگر قیمت پایه مساوی با قیمت اعلامی شورای رقابت باشد و آپشن ها در آن اعمال نشده باشند بازهم هیچ مشکلی از این بابت وجود ندارد، چرا که قیمت واقعی همان قیمت کشف شده است نه قیمت پایه. آپشن ها در قیمت کشف شده نمود پیدا می کند و روند جریان بازار به طور خودکار قیمت آپشن ها را لحاظ می کند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا سازمان هایی مانند سازمان بازرسی کشور و شورای رقابت به دلیل مخالفت عرضه خودرو در بورس می توانند خللی در این خصوص ایجاد کنند، گفت: تاکنون که خللی از این بابت ایجاد نشده است چون ۳ روز است که اطلاعیه عرضه خودرو دیگنیتی پرستیژ بهمن موتور از طریق بورس کالا منتشر شده است. در نهایت هر گونه مخالفتی با توقف عرضه خودرو منوط به تصمیمات و مصوباتی است که در شورای عالی بورس و اوراق بهادر گرفته می شود و ما تابع دستورات این شورا هستیم. اگر خواستار توقف این کار باشند قطعا خودرو عرضه نخواهد شد. عرضه خودرو در بورس کالا یکی از مصوبات شورای عالی بورس است و بورس کالا موظف است تا در چارچوب این مصوبه رفتار کند. در خصوص عرضه خودرو در بورس کالا ضمن احترام به جایگاه شورای رقابت، بورس کالا تابع مصوبات شورای عالی بورس است.