همشهری آنلاین، شقایق عرفی‌نژاد: فاطمه برمال، متولد سال ۶۲ است، لیسانس گرافیک دارد و حالا ۲۳ سال است که تئاتر عروسکی کار می‌کند. تخصصش بازیگری، کارگردانی و عروسک‌گردانی است و می‌گوید بیست سال است در کانون پرورش فکری به عنوان مربی فعالیت می‌کند و انزده دوره است که در جشنواره عروسکی تهران مبارک شرکت کرده است. او امسال با نمایش «آی تک» در جشنواره حضور دارد که امروز در کارگاه نمایش تئاترشهر روی صحنه می‌رود. با او در باره این نمایش صحبت کردیم:
در باره موضوع نمایش برایمان بگویید.
آی در ترکی به معنی ماه است و تک به معنی یکی یکدانه که البته در اینجا به معنی مثل ماه است. داستان این نمایش یکی از داستان‌های فولکلور آذربایجان است. جزو قصه‌هایی است که از مادربزرگم شنیده بودم و تصمیم گرفتم این قصه را تبدیل به نمایشنامه بکنم. آی تک شاهدخت ۱۲ سالهای است که هر چیزی را که می‌بیند، می‌خواهد. از آنجا هم که دختر پادشاه است، پدرش هرچیزی را که بخواهد، برایش مهیا می‌کند. به این ترتیب آی تک لجبازی و خودخواهی را به جایی می‌رساند که ماه آسمان را می‌خواهد و این ماجراهایی را به دنبال دارد.
از چه تکنیکی در این نمایش استفاده کرده‌اید؟
تکنیک کار ما پاپ آپ بوک است. همانطور هم که از اسمش پیداست همه چیز در کتاب اتفاق می‌افتد. در واقع می‌توان گفت تئاتر کاغذی است. تمام موادی که استفاده کرده‌ایم کاغذ و مقواست که برای استحکام دکور و عروسک‌ها از مقواهایی با گرم‌های بالا استفاده کرده‌ایم. طراحی دکور یعنی کتاب و عروسک و اجرای آنها هم با خودم بوده است. به جرأت می‌توانم بگویم دومین یا سومین نفری هستم که در ایران این تکنیک را کار می‌کنم. چون جزو تکنیک‌هایی است که کم تر کارگردانی سمتش می‌رود. سختی‌های خودش را هم داشت. اما توانستم این کار را بکنم.
نمونه‌های خارجی انی تکنیک نمایش عروسکی را دیده بودید یا با آزمون و خطا جلو رفتید؟
واقعیت این است که من از آنجایی به این سبک علاقه‌مند شدم که در کانون پرورش فکری یک دوره سه ساعته برای این تکنیک داشتیم. آقای شاکر، مربی این دوره، خودش این تکنیک را تجربه کرده بود و ویدئویی از کارهایش را به ما نمایش داد. من هم دوست داشتم تجربه‌ای در این زمینه داشته باشم.
- وقتی سعید پورصمیمی هم نویسنده است و هم بازیگر| وقتی از مسعود کرامتی بازی سینمایی نمی خواهی
- برای مخاطب فرهیخته خوراک فرهنگی نداریم| کار ما بازیگر معروف ندارد، اما خوب می فروشد
چند عروسک‌گردان و بازیگر در این کار حضور دارند؟
ما یک عروسک‌گردان داریم که بازیگر هم هست و به جای ۸ شخصیت بازی می‌کند.
این کار پیش از این هم اجرا شده یا اولین بار در این جشنواره روی صحنه می‌رود؟
نه، این کار قبل از این در جشنواره کودک و نوجوان همدان اجرا شد و در خود استان هم ده روز اجرا داشتیم و حالا هم در تهران مبارک اجرا داریم و بعد از آن هم ده روز در کانون تئاتر گلستان کانون پرورش فکری در پارک لاله روی صحنه خواهد رفت.
در باره جشنواره تخصصی تئاتر عروسکی بگویید. به نظرتان چه نکات مثبت و چه کمبودهایی وجود دارد؟
تهران مبارک همیشه پر بار بوده و امسال هم همینطور است. خاصیت تمام جشنواره‌ها حتی جشنواره‌های کوچک محلی این است که کارگردان‌ها از تجربه‌های هم استفاده می‌کنند و هرکسی با داشته‌های خودش به جشنواره می‌آید و اندوخته‌هایش را در کنار دیگران بیشتر می‌کند. تهران مبارک هم جشنواره تخصصی خوبی است و وقتی اجراهای کشورهای دیگر را می‌بینیم قطعا روی کار ما تأثیر می‌گذارد و نکات جدیدی یاد می‌گیریم که می‌توانیم در کارهای بعدی از آن استفاده کنیم.
شما تجربه ۱۵ دوره شرکت در جشنواره تهران مبارک را دارید. امسال به نظرتان چه تفاوتی با سالهای گذشته دارد؟
این دوره یک تفاوت عمده با دوره‌های قبلی دارد. امسال کارگردان‌ها موظفند در بخش خودشان یعنی کودک و نوجوان و بزرگسال کارهای همدیگر را ببینند و به کارهای هم رأی بدهند. دو سه دوره ابتدایی تهران مبارک رقابتی بوده و دیگر سال‌ها بود که به شکل رقابتی برگزار نمی‌شد. اما امسال شکل مسابقه‌ای دارد و خود کارگردان‌ها داور کارهای همدیگر هستند. مثلا در بخش کودک و نوجوان که ما شرکت کرده‌ایم، ۱۴ اثر اجرا می‌شود که هر ۱۴ کارگردان باید کارهای هم را ببینیم و رأی بدهیم.
این به نظرتان اتفاق مثبتی است؟
بله. دوره‌های قبل که شرکت می‌کردیم، یک روز کامل درگیر اجرای خودمان بودیم و بعد هم به دلیل این که اسکان کوتاه‌مدت داشتیم در نهایت ۲ کار را می‌توانستیم تماشا کنیم و باید به شهر خودمان برمی‌گشتیم. ولی امسال همه کارها را می‌توانیم ببینیم. فکر می‌کنم به این شکل گلایه و اعتراضات هم به داوری کمتر است. همه کارهای هم را می‌بینند و در جریان کارها هستند. ولی مشکل این است که باید بعد از هر کار فرم نظرسنجی را پر کنیم. این باعث می‌شود امکان مقایسه کارها را نداشته باشیم. مثلا به یک کار امتیاز ۷ می‌دهیم و فردایش کاری را می‌بینیم که از آن خیلی بهتر است و احساس می‌کنیم نباید به آن اجرا امیتاز ۷ را می‌دادیم. در واقع امکان مقایسه کارها وجود ندارد.