همشهری آنلاین- لیلا شریف: تهران یکی از کلانشهرهایی است که همواره نگرانی از شرایط بحرانی مانند زلزله، سیل و... را به دوش می‌کشد و هرازگاهی هشدار نسبت به شرایط پس از بحران از زبان یک مقام مسئول و کارشناس مطرح می‌شود.
مدیریت بحران پایتخت، ساز و کار مختلفی را در دستور کار مدیران شهری و مسئولان کشوری قرار داده و استفاده از ظرفیت‌های مترو یکی از ایده‌های پیگیری شده در ادوار مختلف است چرا که سازه‌های این شهر زیرزمینی استانداردهای لازم را برای مقابله با شرایط بحرانی را کسب کرده است.
اتصال بیمارستان‌های شهر به مترو در شرایط بحرانی موضوعی است که از سوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران پیگیری می‌شود و محمدحسن فصیح معاون پدافند غیرعامل این سازمان در گفتگو با همشهری آنلاین از مراحل نهایی اتصال بیمارستان امام خمینی به ایستگاه مترو مدافعان سلامت و پیگیری اتصال بیمارستان‌های میلاد و بعثت خبر داد.
موضوع اتصال ایستگاه‌های مترو تهران به بیمارستان‌ها، از سوی معاونت پدافند غیرعامل در حال پیگیری است، چه اقداماتی برای اجرایی شدن این موضوع انجام داده‌اید؟
این موضوع از سال‌های گذشته در دستور کار قرار داشت اما به علت اختلاف نظرها، ابهامات و نبود عزم جدی برای اجرایی شدن از دستور خارج شد. اما در حال حاضر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران در حال شناسایی تمام دستورهای عقب مانده مرتبط با حوزه مدیریت بحران است و این موضوع نیز جز همین موارد بود که در دستور کار قرار گرفت.
*این ایده از چه زمانی پیگیری شد؟ دلیل اختلاف نظرها چه بود؟
معاونت تدوین، تنقیح و انتشار قوانین و مقررات ریاست جمهوری در سال ۹۵ مصوبه‌ای تحت عنوان راهبردهای برنامه عملیاتی مدیریت بحران و برنامه واکنش اضطرار در مترو و فضاهای زیر سطحی در دستور کار قرار داد. شورای اسلامی شهر تهران نیز یکماه پس از این مصوبه یعنی در تاریخ ۱۱/۷/۹۵ این موضوع را در دستور کار شهرداری و ارگان‌های مرتبط قرار داد. سلسله جلساتی از سال ۹۵ تا ۹۷ برگزار شد اما اختلاف نظرها ونبود هماهنگی‌ها مانع ادامه پیگیری شد. در حال حاضر با همکاری سازمان مدیریت بحران، ارتش، سپاه، بیمارستان‌ها و دانشگاه‌های علوم پزشکی این موضوع را پیگیری می‌کنیم.
چند بیمارستان در دستور کار قرار دارد؟
۱۱ بیمارستان در لیست پیشنهاد برای اتصال به خطوط قدیمی مترو قرار داشتند و در خطوط جدید نیز مقرر شد تا بیمارستان‌هایی که در نزدیک این خطوط هستند، به این لیست افزوده شوند.
کدام بیمارستان‌ها در لیست ۱۱ بیمارستان قرار دارند؟
بیمارستان‌های رسول اکرم، میلاد، فیروزآبادی، اکبرآبادی، امام خمینی، شریعتی، سینا، شهدای تجریش، گلستان، بعثت و بقیه الله در این لیست قرار دارند. در گام اول سه بیمارستان از این لیست در دستور کار قرار گرفته است. لازم به ذکر است که بیمارستان‌های تهران زیر نظر ۳ دانشگاه شامل دانشگاه‌های علوم پزشکی، ایران و شهید بهشتی و همچنین سپاه و ارتش قرار دارند و در همین راستا هماهنگی‌های لازم به این نهادها انجام می‌شود.
معیار لازم برای اولویت بندی این بیمارستان‌ها چگونه است؟
رعایت فاصله، سهولت اقدام و تعداد تخت‌های بیمارستان‌ها، ملاک اولویت بندی هستند و پیگیری‌ها در دو مسیر اتصال به ایستگاه مترو و اتصال به پایانه‌های مترو در دستور کار قرار دارد.
بیمارستان امام خمینی و به خصوص مهدی کلینیک در بخش اتصال ایستگاه مترو به بیمارستان در اولویت قرار دارد، اتصال بیمارستان میلاد به ایستگاه برج میلاد نیز به موازات بیمارستان امام خمینی در دستور کار است. در بحث اتصال به پایانه‌های مترو نیز اتصال بیمارستان بعثت به پایانه کلاهدوز در دستور کار قرار دارد.
سه نقطه‌ای که در اولویت قرار دارند به چه مرحله‌ای رسیده‌اند؟
جلسات در رابطه با بیمارستان امام خمینی در مرحله نهایی است و پس از نهایی شدن صورت جلسه، اجرای عملیات پیگیری خواهد شد، جلسات بیمارستان میلاد نیز تازه شروع شده است تا اتصال به ایستگاه برج میلاد انجام شود، در رابطه با پایانه کلاهدوز نیز جلسات ابتدایی با بیمارستان بعثت و مسئولان مربوطه گذاشته شده است و با مدیران ارشد نیز توافقات ابتدایی صورت گرفته است.
دو شیوه اتصال به ایستگاه و پایانه مترو چه تفاوت‌هایی دارند؟
اتصال بیمارستان امام خمینی و برج میلاد به ایستگاه مترو به شیوه زیرسطحی و تونلی انجام می‌شود، در واقع ادامه تونل مترو با توجه به ارتفاع بیمارستان به طبقه منفی دو متصل می‌شود و یک رام قطار از ایستگاه تا بیمارستان قابلیت حرکت دارد.
بیمارستانی که به پایانه متصل می‌شود از قابلیت‌های بیشتری برخوردار خواهد بود چرا که محوطه پایانه‌های ایستگاهی مورد نظر ما امکان احداث بیمارستان صحرایی در مواقع بحران را دارا هستند و از سوی دیگر به جای اینکه یک رام قطار به بیمارستان متصل شود، آن پایانه شرایط حضور نزدیک ۱۰ تا ۲۰ رام قطار دارد تا امکان ارتباطی و حمل و نقل را فراهم کند.
نحوه انتقال مصدوم‌ها چگونه خواهد بود؟
رمپ‌هایی ایجاد خواهد شد تا مصدومان به وسیله آمبولانس یا آسانسور منتقل شوند. ما پس از ایجاد این اتصال و با توجه به خواسته مسئولان بهداشت و نیازهای مردم دست به توزیع خدمات و مصدومان در بیمارستان‌های مختلف خواهیم زد.
در رابطه با نحوه اتصال ایستگاه مترو به بیمارستان امام خمینی بیشتر توضیح می‌دهید؟ نحوه این اتصال به چه شکل خواهد بود؟
در بازدید میدانی که با حضور مسئولان بهداشت و مترو از بیمارستان امام خمینی انجام شد، آنها به این توافق رسیدند که رمپ مورد نیاز از کنار ریل قطار تا بیمارستان با شیب ۱۵ درصد ایجاد و همچنین این رمپ استاندار بین ایستگاه مترو مدافعان سلامت در ضلع شمال شرقی میدان توحید که کنار مهدی کلینیک است به طبقه منفی ۲ این کلینیک متصل شود.
این رمپ به محل عبور آمبولانس تبدیل می‌شود؟
بله! لازم به ذکر است که مترو یکسری استانداردهایی نیز به لحاظ پدافندی در نظر گرفته است به عنوان مثال پایانه اکباتان متفاوت از پایانه‌هایی است که در گذشته ساخته شده بود، رمپ‌هایی در پایانه‌های جدید ایجاد می‌شود تا از همان ابتدای امر امکان تردد از کنار رام قطار وجود داشته باشد و حتی در بخش‌هایی از این پایانه‌های جدید، فضایی برای جا به جایی تجهیزات به وسیله رام‌های قطار به مترو در نظر گرفته شده است.ما در تلاش هستیم تا مترو به عنوان شهر زیرزمینی در مواقع بحران ابتکار عمل را برای خدمت رسانی به مردم در دست بگیرد.
در رابطه با اتصال مترو به بیمارستان‌ها، برخی از مخالفت بیمارستان‌ها به دلیل محدودیت در ظرفیت پذیرش بیمار صحبت می‌کنند، توضیح شما در این رابطه چیست؟
واقعیت این است که شاید این اتصال‌ها مقداری برای بیمارستان‌ها دردسرساز باشد اما تا کنون بیمارستان‌ها نهایت همکاری را داشته‌اند، باید خودمان را جای مسئولان بیمارستان‌ها بگذاریم چرا که آنها به زمان بحران فکر می‌کنند که مبادا بدون هماهنگی و بدون در نظر داشتن ظرفیت، تعداد زیادی بیمار به این بیمارستان‌ها منتقل شود. خوشبختانه ما با تعامل و امضای تفاهنامه این مسئله را رفع و رجوع کرده‌ایم.
مقاومت سازه‌های مترو در سیستم شهری نکته‌ای است که همواره بر آن تأکید می‌شود اما باز هم شاهد هستیم که برخی شهروندان نگران نقش پدافندی مترو در زمان بروز حوادثی مانند زلزله هستند، آیا مترو می‌تواند در زمان بحران به درستی و بدون خطر نقش آفرینی کند؟
ما باید بدانیم که تخریب سازه‌ها در زمان وقوع زلزله به دلیل مقاوم نبودنشان است چرا که در شهری مانند ژاپن شاهد زلزله‌های روزانه با کمترین میزان تخریب هستیم، برهمین اساس باید بگوییم تونل‌های زیرزمینی با لحاظ تمام ملاحظات ایمنی طراحی شده‌اند و می‌توانند در زمان وقوع بحرانی‌هایی مانند زلزله مفید باشند. در بسیاری از کشورها، در زمان بحران از تونل‌های زیرزمینی برای اسکان استفاده می‌شود.
در مواقع بحرانی مانند زلزله که معابر شهری مسدود و ساختمان‌ها تخریب می‌شوند، با توجه به مقاومت سازه‌های مترو، شهر زیرزمینی می‌تواند شرایط را برای کمک رسانی مهیا کند. در واقع در شرایط بحرانی اگر بیمارستانی امکانات کمی‌داشته باشند، تونل‌های اتصالی می‌توانند شرایط را برای ارسال تجهیزات و انتقال مصدوم را فراهم کنند.
صحبت از تجربه جهانی شد، آیا اطلاع دارید که کدام کشورها از سیستم اتصال مترو به بیمارستان‌ها در مواقع بحرانی استفاده می‌کنند؟
به طور معمول ایستگاه‌های مترو در هر کشور به شکل مجتمع ایستگاهی است و این طرح TOD که در دستور کار شهرداری و مترو قرار گرفته ، همان اتفاقی است که در دنیا پیگیری می‌شود تا از ظرفیت ایستگاه‌های مترو به طور کامل و جامع استفاده شود.ایستگاه‌های مترو در جهان به پاساژها و مجتمع‌های مهم اتصال هستند و حتما این اتصال در رابطه با مراکز درمانی نیز مورد توجه است.
منابع مالی پروژه اتصال بیمارستان امام خمینی و مترو چطور تأمین می‌شود؟
توافقات لازم انجام و تأمین کننده نقدینگی مشخص شده است و در زمان مناسب اطلاع رسانی خواهد شد. ما یک ارگان تسهیل گر هستیم که ارگان‌ها متولی را به یکدیگر متصل می‌کنیم.