احمد میرخدایی: در بهار امسال، تحولات بازار کار در اغلب ابعاد مثبت شده و گرچه هنوز هم نگرانی‌هایی در مورد بالا بودن نرخ بیکاری جوانان و ریزش اشتغال کشاورزی وجود داشته و اما از منظر کلان، حال بازار مساعدتر شده و نرخ بیکاری بعد از اشتغال‌زایی ۷۲۸هزار نفری نسبت به بهار سال قبل، یک درصد بهبود یافته؛ آن‌هم در حالی که نرخ مشارکت اقتصادی نیز با بهبود ۰.۳درصدی مواجه بوده است.
از زمان شیوع کرونا در اسفند۱۳۹۸ تا اواخر سال قبل، کاهش نرخ بیکاری عمدتا ناشی از خروج نیروی در سن کار از بازار محقق می‌شد و عمدتا بدون ایجاد شغل جدید، از مسیر کاهش نرخ مشارکت اقتصادی، شاخص نرخ بیکاری کاهش پیدا می‌کرد؛ اما در بهار امسال، نه‌تنها نرخ بیکاری از محل کاهش نرخ مشارکت بهبود پیدا نکرد؛ بلکه اشتغال‌زایی نسبتا مساعد توانست کاهش نرخ بیکاری را همزمان با رشد مشارکت اقتصادی، محقق کند.
نمای بازار کار بهار
اطلاعات مرکز آمار ایران از تحولات بازار کار کشور در فصل بهار۱۴۰۲ حاکی از این است که در ۳ماهه امسال، ۷۴۷هزار نفر به جمعیت بالای ۱۵سال کشور اضافه شد که از این تعداد، ۴۹۲هزار نفر به‌عنوان متقاضی شغل وارد بازار کار شده‌اند که در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند و ۲۵۵هزار نفر نیز همچنان غیرفعال مانده‌اند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد در بهار امسال، بیش از ۷۲۸هزار اشتغال جدید در اقتصاد ایران ایجاد شدکه ضمن پشتیبانی از معادل جمعیت متقاضیان جدید شغل، بیش از ۲۳۵هزار نفر از جمعیت بیکاران را نیز کاهش داد.
براساس آمارهای رسمی، در بهار۱۴۰۲، نرخ بیکاری جمعیت در سن کار کشور (افراد ۱۵ساله و بیشتر) با یک درصد کاهش نسبت به بهار سال قبل به ۸.۲درصد رسید و همزمان نرخ مشارکت اقتصادی نیز با ۰.۳درصد افزایش روی رقم ۴۱.۲درصد قرار گرفت.
بازار کار از نظر اشتغال
در بهار امسال، جمعیت شاغلان کشور به حدود ۲۴میلیون‌و۳۰۶هزار نفر رسیدکه حدود ۷۲۸هزار نفر بیشتر از بهار سال قبل بود. به مدد این اتفاق، نسبت اشتغال در اقتصاد ایران با ۰.۷درصد بهبود به ۳۷.۸درصد رسیده است؛ یعنی در بهار امسال، ۳۷.۸درصد از کل ایرانیان بالای ۱۵سال شاغل بوده‌اند که این نسبت برای مردان ۶۳.۷درصد و برای زنان ۱۲درصد برآورد شده است. فارغ از اینکه وضعیت بازار کار ایران‌همچنان از منظر جنسیتی شرایط خوبی ندارد و بخش عمده اشتغال از آن مردان است، واکاوی اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصادی نیز بیانگر نگرانی‌های دیگری است که باید جدی گرفته شود.
براساس اعلام مرکز آمار ایران، در بهار۱۴۰۲ همچنان ریزش اشتغال بخش کشاورزی ادامه داشته و فقط شدت آن کاهش یافته است. براساس آمارهای رسمی، از مجموع اشتغال جدید در بهار امسال، ۳۹۳هزار شغل به سهم بخش خدمات اضافه شده و ۳۳۳هزار شغل نیز مربوط به بخش صنعت بوده است؛ اما در این میان ۵هزارو۷۴۸ شغل از اشتغال موجود بخش کشاورزی کاسته شده است.
شتاب در کاهش بیکاری جوانان
اصلاح ساختار اقتصاد و ساماندهی مناسبات بازار کار، زمان‌بر و سخت است و این مسئله را به‌وضوح در بیکاری جوانان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی می‌توان دید. گرچه آمارها بر موفقیت اشتغال‌زایی یک سال اخیر در شاغل کردن جوانان و درس‌خوانده‌ها دلالت دارد اما همچنان برای آرمانی شدن شرایط این گروه‌ها باید اقدامات اساسی انجام شود.
در بهار امسال، نرخ بیکاری جوانان ۱۵تا۲۴ساله ۲.۴درصد کاهش پیدا کرده که رقم بالایی است اما همچنان ۲۱.۶درصد این گروه بیکار هستند و وضعیت نامساعدی را تجربه می‌کنند. در مورد فارغ‌التحصیلان دانشگاهی نیز همین اوضاع با وخامت کمتر استمرار دارد و باوجود کاهش ۱.۱درصد نرخ بیکاری این گروه، نرخ بیکاری آنها ۱۲.۱ درصد است.