به گزارش همشهری آنلاین، هیات وزیران در جلسه ۱۴۰۲/۳/۱۰ به پیشنهاد وزارتخانه‌های نفت، نیرو و سازمان برنامه و بودجه کشور و سازمان ملی استاندارد ایران، الگوی مصرف بهینه گاز خانگی برای اقلیم‌های مختلف کشور را تصویب کرد.
در تصویر ۱، مصوبه جدید هیئت دولت برای تعرفه‌گذاری گاز خانگی آورده شده است. طبق مصوبه دولت، تعرفه گاز هر پله مصرف نسبت به سال گذشته هیچ تغییری نکرده است ولی بازه هر پله افزایش یافته که می‌توان آن را جزئی از سیاست حمایتی دولت احتساب کرد. به بیان دیگر، در تعرفه‌های جدید مشترکان گاز خانگی با مصرف گاز بیشتر در پله‌های بالا قرار می‌گیرند.
طبق مصوبه دولت، قیمت سه پله اول تعرفه گاز خانگی، نسبت به تعرفه‌های سال ۹۴ هیچ تغییری نکرده است. طبق اعلام شرکت ملی گاز ایران، حدود ۷۶ درصد مردم در سه پله مصرف قرار دارند که حدود ۵۰ درصد از مصرف کل گاز در بخش خانگی را به خود اختصاص می‌دهند.
تصویر ۲، تعرفه قبلی گاز خانگی را نشان می‌دهد. همانطور که می‌بینید، فاصله بازه هر پله در تعرفه قدیم ۷۵ متر مکعب بوده ولی در تعرفه جدید این عدد ۱۰۰ متر مکعب است. البته تغییر فاصله هر پله با انتقاد برخی کارشناسان نیز مواجه شده است که معتقدند، کاهش مضاعف قیمت گاز خانگی باعث افزایش مصرف گاز خانگی و افزایش ناترازی گاز در زمستان می‌شود.
حمایت دولت از مشترکان پرمصرف‌های مرفه‌نشین
محمدامین راد کارشناس انرژی با اشاره به تغییرات جدید در تعرفه گاز خانگی عنوان کرد: در ماه‌های سرد سال، کشور با ناترازی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون متر مکعب در روز مواجه است که دلیل این اتفاق، افزایش مصرف گاز در بخش خانگی است. سال گذشته تولید گاز ایران حدود ۸۵۰ میلیون متر مکعب بود که از این عدد بیش از ۷۰۰ میلیون متر مکعب در بخش خانگی مصرف می‌شد.
وی اظهار کرد: جهش مصرف گاز خانگی منجر به محدودیت گاز صنایع و نیروگاه‌ه‌ها می‌شود و این اتفاق عدم‌النفعی بین ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار به کشور وارد می‌کند. با روی کار آمدن دولت سیزدهم، دولت با ثابت نگه‌داشتن تعرفه گاز سه پله اول که شامل عموم مردم هستند و افزایش تعرفه سایر مشترکان، گام مهمی برای کنترل مصرف گاز و جلوگیری از اعطای یارانه انرژی به پرمصرف‌ها برداشت ولی اکنون از مصوبه قبلی خود عقب‌نشینی کرده که بحران گاز در زمستان امسال را تشدید می‌کند.
در تصویر ۳، میانگین قبض گاز مشترکان پلکان‌های مختلف طبق تعرفه‌گذاری قدیم آورده شده است. طبق آمار شرکت ملی گاز، قبض گاز حدود ۹۰ درصد مردم کمتر از ۱۰۰ هزار تومان است و تنها مشترکان دو پله آخر که پرمصرف و مرفه هستند نقره‌داغ شده‌اند. ولی حالا دولت با افزایش بازه هر پله از مشترکان پرمصرف حمایت کرده است.
طبق گزارش وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (تصویر ۴)، توزیع مشترکین پرمصرف تهرانی که در پله‌های ۸ تا ۱۲ مصرف گاز هستند، نشان می‌دهد که ۸۸.۸۳ درصد از آنها در مناطق گران و مرفه شمالی تهران ساکن هستند، حال آنکه تنها ۱۱.۱۷ درصد از آنها در نیمه جنوبی شهر سکونت دارند. نکته جالب اینکه سهم سه منطقه ۱، ۲ و ۳ تهران که گران‌ترین مسکن را داشته و مرفه‌ترین مناطق تهران محسوب می‌شوند، به تنهایی ۶۵.۹۷ درصد است.
پاداش میلیونی برای مشترکانی که مصرف گاز خود را کاهش دهند
البته در مصوبه جدید دولت، مشوق‌هایی نیز در قالب پاداش برای مشترکان خانگی در نظر گرفته شده است. هوشنگ فلاحتیان معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت در این باره توضیح می‌دهد: امسال تمهیداتی را در قالب مصوبه هیئت وزیران در نظر گرفته‌ایم که اگر مشترکان گاز خانگی در ۳ ماه سرد سال (۱۶ آذرماه تا ۱۶ اسفندماه)، مصرف گاز خود را حداقل ۱۰ و حداکثر ۳۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش دهند، به ازای هر متر مکعب معادل ۵ برابر هزینه انتقال و توزیع گاز، پاداش دریافت می‌کنند.
وی گفت: به عبارت دیگر به ازای هر متر مکعب صرفه‌جویی در مصرف گاز، معادل ۱۶ برابر نرخ گاز سه پله اول، پاداش داده می‌شود معادل هر متر مکعب ۱۶۰۰ تومان. یعنی اگر یک مشترک ۱۵ درصد مصرف گاز خود را کاهش دهد، بسته به میزان قبلی مصرف گاز بین ۱۰۰ هزار تومان تا یک میلیون تومان پاداش می‌گیرد.
به نظر می‌رسد دولت هر چند با اعمال سیاست‌های تشویقی گام رو به جلویی برای کنترل مصرف گاز خانگی برداشته است اما سیاست‌های تنبیهی را به قدری به نفع طبقات مرفه‌نشین تضعیف کرده که در مجموع نمی‌توان انتظار کارآیی زیادی از مصوبه فعلی برای جلوگیری از مصرف غیربهینه و حل ناترازی گاز در کشور داشت.