تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۳۸۷ - ۰۵:۵۴

رجب طیب اردوغان نخست‌وزیر ترکیه، اخیرا در یک گردهمایی در شهر کردنشین وان در جنوب شرق این کشور، دستاوردهای دولتش را برشمرد.

او در جمع مردمی که برای شنیدن سخنرانی‌اش جمع شده‌بودند از ساخت 22مدرسه، 5 درمانگاه و بیش از 82 کیلومتر بزرگراه تنها در این منطقه خبر داد. درحالی‌که تنها 3 هفته به انتخابات شهرداری‌ها در ترکیه باقی مانده‌است، اردوغان با اطمینان مشغول تبلیغات انتخاباتی است.

 اکثر نظرسنجی‌ها از پیروزی مجدد حزب عدالت و توسعه در برابر رقبایش حکایت دارد. حزب سکولار مخالف یعنی حزب جمهوریخواه خلق یا CHP چنان سرخورده شده که دیگر از خطر قوانین شریعت اسلامی یا خطر جدایی طلبی کردها سخنی نمی‌گوید. این حزب به جای مانور دادن روی این موضوعات، به‌دنبال جذب نامزدهای زن برای انتخابات آتی است که روسری اسلامی می‌پوشند. همچنین حزب جمهوریخواه خلق خواستار آن شده که سال جدید کردها تعطیل ملی اعلام شود.

اما هیچ‌کدام از این اقدامات تبلیغاتی تاثیر چندانی بر رای‌دهندگان نداشته و اکثر آنها همچنان از حزب عدالت و توسعه حمایت می‌کنند. این اقدامات همچنین بر سیاست‌های اردوغان هم تاثیری نداشته‌است. بعضی منتقدان می‌گویند، اردوغان از بعد از پیروزی مجدد در انتخابات سراسری سال 2007، رفته‌رفته به سمت خودکامگی قدم برداشته‌ و از برنامه‌های اصلاح‌طلبانه‌ای که ابتدا و در سال 2002 اعلام کرده‌بود، دور شده‌است.

منتقدان اردوغان برای نمونه به ادامه نزاع و کشمکش او با آیدین دوغان بزرگترین غول رسانه‌ای کشور ترکیه اشاره می‌کنند که به تازگی در نشریاتش به مواردی از فساد و رسوایی افراد نزدیک به دولت اشاره کرده‌است. آیدین دوغان بر این باور است که دلیل اتهام مالیاتی 500 میلیون دلاری که به شرکت او زده شده، همین افشاگری‌ها بوده‌است. روزنامه ملیت یکی از مهم‌ترین روزنامه‌های این شرکت رسانه‌ای است.

اردوغان به خاطر سرد شدن روابطش  با اتحادیه اروپا، از سوی غرب هم با انتقاداتی رو‌به‌رو شده‌است. او این روزها به صراحت از اسرائیل انتقاد می‌کند و به کشورهایی مانند ایران و سودان نزدیک‌تر شده‌است.

اما برای مردم ترکیه، اردوغان تنها رهبر محبوب و عملگرایی است که از بعد از تورگوت اوزال در این کشور قدرت را در دست داشته‌است. یک زن کرد در همان شهر وان به یک خبرنگار خارجی گفت: طیب یکی از ماست. او با همه ما به‌طور یکسان رفتار می‌کند.

این محبوبیت اردوغان، دشمنان او و به‌ویژه ژنرال‌های تندوری ارتش ترکیه را که در مقاطعی برای سرنگونی دولت وی تلاش می‌کردند، مجبور به عقب‌نشینی کرده‌است. اردوغان در شهر وان به همراه همسرش امینه، میان کودکان فقیر اسباب‌بازی توزیع کرد. دولت در نقاط دیگر ترکیه هم میان مردم کتاب و مایحتاج مدرسه، ذغال سنگ و حتی اجناسی مانند یخچال فریزر و ماشین لباسشویی توزیع می‌کند.

این اقدامات باعث انتقاد شدید نهادهای بین‌المللی مانند صندوق بین‌المللی پول شده است. اما اردوغان با رد این انتقادها تاکید کرده که اقتصاد ترکیه قدرتمند است و می‌تواند بدون کمک صندوق بین‌المللی پول از بحران اقتصادی کنونی عبور کند. ترکیه هم مانند اکثر کشورهای دنیا از بحران مالی جهانی آسیب دیده است. ارزش لیره ترکیه در برابر دلار در حال کاهش است و تولید ناخالص داخلی این کشور امسال کاهش خواهد یافت. نرخ بیکاری هم رو به افزایش است. اما به‌دلیل قوانین سختگیرانه، حتی یک بانک هم دچار ورشکستگی نشده و اقتصاد این کشور هنوز روی پای خودش ایستاده است.

بنابراین تعجبی ندارد که اردوغان چنین با اعتماد به کار خود ادامه دهد. منتقدان او نگران آن هستند که یک پیروزی بزرگ انتخاباتی دیگر، جایگاه او را از این هم محکمتر کند. اردوغان اگر چه محبوبیت زیادی دارد اما همچنان به کارهای تبلیغاتی ادامه می‌دهد. او اخیرا یک سخنگوی جدید استخدام کرده و برای اولین بار برنامه‌هایی برای ارتباط بیشتر با خبرنگاران خارجی ترتیب داده‌است.

شروع به کار اولین کانال تلویزیونی رسمی کردزبان در ترکیه در ماه ژانویه گذشته و درخواست دولت برای ایجاد بخش ادبیات کردی در دانشگاه‌های ترکیه، امید به اصلاحات در این کشور را زنده نگاه می‌دارد. ترکیه و کردهای عراق بعد از سال‌ها خصومت، سرانجام مشغول مذاکره شده‌اند. توافق با چریک‌های پ‌ک‌ک هم نزدیک است.

اکونومیست- 5 مارس2009