همشهری آنلاین: دامنه‌های سرسبز و گله‌های سفید گوسفندی که در دوردست‌ها حرکت می‌کنند؛ چشم انداز ییلاق و کلبه‌های چوبی روستاییان و مه‌ای که دره‌ها را سفیدپوش می‌کند و گاهی حتی تا روی جاده می‌آید و درختان بلند و انبوه که سایه‌شان جاده کوهستانی را گاهی تاریک می‌کند؛ اینها از تابلوهای زیبای این مسیر هستند. واقعا در دنیای دیگری قدم گذاشته‌اید.
چطوربرسیم؟
پیشنهاد ما این است که اگر قصد مسافرت با خودرو یا کوهپیمایی دارید، از اسالم و اگربرنامه‌تان دوچرخه سواری است، از خلخال سفر را شروع کنید. اگر از تهران حرکت می‌کنید و می‌خواهید سفر را از اسالم آغازکنید، به ترتیب قزوین، رشت، پلیس راه سراوان، پل دوربرگردان فومن، شفت، پونل رضوان‌شهر و چوکا را پشت سر می‌گذارید و به اسالم می‌رسید.
اگر در راه خیلی معطل نکرده باشید حدود هشت ساعت از تهران در راه خواهید بود. اگر هم وسیله شخصی ندارید، می‌توانید از ترمینال غرب سوار اتوبوس‌های اردبیل شوید و بعد از حدود ده ساعت سواری در مقصد پیاده شوید. البته برای رفتن به اسالم باید کنار جاده پیاده شد و تا خود شهر با تاکسی رفت.
با چه برویم؟
سفر خلخال تا اسالم از آن مسیرهایی است که می‌توانید وسیله و شکل سفر را خود انتخاب کنید. اگر چندان حوصله ورزش و پیاده‌روی ندارید، می‌توانید با خودرو مسیر را طی کنید و اگر می‌خواهید به طبیعت نزدیک‌تر باشید، دوچرخه‌سواری یا کوهپیمایی از گزینه‌های پیش‌روی شماست.
ماشین سواری تا خلخال
اگر خودروی شخصی ندارید، مسیر زیبای اسالم تا خلخال را می‌توانید با مینی‌بوس‌هایی که همیشه در این مسیر در حرکتند، طی کنید یا دربست بگیرید. اگر با وسیله شخصی می‌روید نگران نباشید، تمام مسیر آسفالت است و با هر مدل خودرویی می‌توانید برسید. با توقف بین راهی تقریبا دو ساعت و نیم دیگر در خلخال خواهید بود.
پس از خروج از اسالم تا رسیدن به خلخال روستاهای خَرچگیل، محمودآباد، ییلاق‌های کرمون، الماس، زندونه، چهارسو، مَطش و اسب وُنی و وَرگَدَره (گرگ‌دره) قرار دارند. تا گردنه الماسه مسیر سربالایی است اما از آنجا تا دوراهی مَجَره و خلخال که تقریبا ۲۰ کیلومتر راه است، جاده سرپایینی می‌شود.
دوچرخه‌سواری تا اسالم
برای دوچرخه‌سواری بهتر است مسیر را بر عکس، یعنی از خلخال تا اسالم طی کنید چون تنها حدود ۲۰ کیلومتر از کل راه سربالایی است. از مبدأ حرکت تا خلخال می‌توانید دوچرخه سبک‌تان را پشت سواری و اگر گروهی حرکت می‌کنید، بالای مینی‌بوس ببندید. از خلخال دو ساعت تا اسالم راه است، اما می‌توانید شب را در جنگل یا در یکی از ییلاق‌ها سر کنید. پس از خروجی خلخال به دوراهی ناورود می‌رسید. بعد از آن باید به سمت دوراهی مَجَره رکاب زد.
به دو راهی که برسید، باید به سمت غرب بروید چون مسیر شرق جاده به مناطق شال، کلور، گردنه شاه معلم و ماسوله می‌رود و مسیر غرب به طرف گردنه اسالم می‌رود. از خروجی شهر خلخال تا دوراهی اسالم حدود هفت کیلومتر پیاده‌روی در شیب ملایمی پیش رو دارید. از دوراهی سمت چپ به طرف روستای مجره وگردنه اسالم می‌روید که مسیر با شیب تند و کوهستانی است.
از این دوراهی تا روستای مجره حدود دو کیلومتر است. بعد از روستای مجره و بعد از حدود پنج کیلومتر رکاب زدن از کنار چشمه آب سرد (مخزن بتنی) رد می‌شوید. پس از طی ۱۲ کیلومتر بعد از دوراهی مجره به بالای گردنه و راهدارخانه الماس می‌رسید. ییلاق‌ها در این منطقه کوهستانی قرار دارند.
ازبالای گردنه الماس به طرف جنگل سرازیر می‌شوید که حدود ۱۶ کیلومتر است تا منطقه اسب‌ونی. کنار جنگل و قهوه‌خانه میان راهی می‌توان ناهار خورد و کمی استراحت کرد. بعد باید به سمت روستای ورگدره (گرگ‌دره) حرکت کرد. در منطقه «شون‌دول» قهوه‌خانه‌هایی میان راهی وسط جنگل هستند. کنار چشمه آب و رودخانه جنگلی محل مناسبی برای استراحت و شب‌مانی گروه است. از اینجا تا اسالم بیشتر از ۳۷ کیلومتر راه پیش رو ندارید.
صبح زود از مسیر جنگلی که راه بیفتید، بعد از طی حدود ۱۵ کیلومتر و پشت سرگذاشتن پیچ‌های تند و زیگزاگی به کنار رودخانه اصلی و روستای محمودآباد می‌رسید. بعد از محمودآباد روستای خرچگیل است. از آنجا تا اسالم جاده صاف و بدون پیچ و خم است.
کوهپیمایی در ارتفاعات
اگر برای نخستین بار است که کوهنوردی در منطقه را انتخاب کرده‌اید، حتما از راهنمایان محلی کمک بگیرید. چون ممکن است راه را گم کنید. می‌توانید از راهنمایی هیات کوهنوردی تالش به سرپرستی گودرز جعفری کمک بگیرید. می‌توانید با شماره تلفن ۴۲۳۸۶۵۱- ۰۱۸۲ هم تماس بگیرید. مسیر اصلی‌ای که کوهپیمایان حرفه‌ای طی می‌کنند از اسالم آغاز می‌شود و حداکثر تا ده ساعت پیاده‌روی دارد. باید از سه راه خلخال تا ییلاق چهارسو با خودرو رفت که یک ساعتی طول می‌کشد؛ آغاز پیاده‌روی آنجاست. از اینجا تا ایستگاه بعدی استراحت که روستای ناو است دو ساعتی سرپایینی راه است.
می‌توانید در کنار رودخانه استراحت کنید چون پیاده‌روی طولانی‌ای در پیش دارید. از اینجا تا ییلاق کری حدود پنج ساعت باید سربالایی پیاده‌روی کنید. اینجا تقریبا مرز خلخال و اسالم است. از کری به بعد باید سه ساعت تا چشمه میرالدین بروید. از قبل باید هماهنگ کنید تا یکی از محلی‌ها با خودرو از خلخال عندلیب و استخر ماهی را طی کند و به کنار چشمه میرالدین بیاید و شما را سوار کند.
چطور در ییلاق بمانیم؟
برای اقامت در چادر، نزدیک خانه‌های ییلاقی یا جاده چادر بزنید.
مراقب حیوانات مناطق ییلاقی منطقه، مثل گرگ باشید.
اگر جنگل مه‌آلود است به هیچ وجه کوهپیمایی را آغاز نکنید.
اگر با چوپان آشنا نیستید، نزدیک گله‌های ییلاق‌نشین‌ها نشوید. سگ‌های گله در کوهستان خطرناکند.
باک بنزینتان را پر کنید.
حواستان باشد که در ارتفاعات تلفن‌های همراه معمولا آنتن ندارند.
این منطقه «شکار ممنوع» است.
در جنگل و مرتع آتش روشن نکنید. به‌خصوص هنگام کوهپیمایی مراقب گیاهان باشید و شاخه درختان را نشکنید.
هنگام پیاده‌روی آب کافی همراه بردارید.
بازارچه‌های محلی اسالم را برای خرید از دست ندهید.
چه بخوریم؟
تمام جاده اسالم تا خلخال و به خصوص نزدیک ییلاق‌ها پر از قهوه‌خانه است. این قهوه‌خانه‌ها معمولا روی تابلویشان اسم ییلاقشان را نوشته‌اند. اما بعضی از آنها را به اسم صاحبانشان هم می‌شناسند.
در ییلاق کرمون و روستای «سون دول» قهوه‌خانه‌های خوبی هستند اما چندان فرقی ندارد که مهمان کدام باشید، تمام آنها گوشت گوسفند تازه دارند. بعضی گوشت گوسفند را کنار کلبه آویزان کرده‌اند و مشتری که برسد، تکه‌ای از آن را جدا می‌کنند. هر سیخ کباب گوسفند را در اینجا می‌شود خرید. غیر از کباب می‌توانید از ییلاق‌نشین‌های ارتفاعات عسل کوهستان و البته بدون شکر بخرید.
در این فصل باغدارها و ییلاق نشینان هم بساط میوه‌فروشی را کنار جاده و زیر چپر به راه کرده‌اند. می‌توانید میوه‌هایی را که تازه از درخت چیده شده به قیمت ارزان‌تر از آنها بخرید.