به گزارش همشهری آنلاین، شاید فکر کنید که مومیایی تنها به اجسادی گفته میشود که بافتهای بدن آنها با مواد خاصی سالها میمانند و فاسد نمیشوند اما این طور نیست بلکه به هر جسدی که بافت آن در اثر تماس عمدی یا غیرعمدی و یا در اثر مجاورت با مواد شیمیایی، سرمای فوقالعاده، رطوبت بسیار پایین و یا عدم وجود هوا حفظ شود و از هم متلاشی نشود، مومیایی گفته میشود.
کهنترین مومیایی که تاکنون باستانشناسان سال ۱۹۳۶ موفق به کشف آن شدهاند سر یک انسان است که بنا بر تخمین دانشمندان این مومیایی به ۶ هزار سال پیش باز میگردد. در میان مومیاییهای مصری هم که در جهان از شهرت بالایی برخوردار هستند «سه تی» و رامسس اول که ۳۳۰۰ سال پیش از میلاد مسیح(ع) پادشاهی میکردند و نام مستعار آنها به دلیل رنگ موهایشان «جینجر» است اولین مومیاییهای مصر باستان به شمار میروند.
دلایل مختلفی باعث کشف مردگان سرزمینهای کهن شده است و این اجساد اسرار آمیز مختص بهجای خاصی نیستند و در محلهای گوناگونی پیدا شدهاند. به عنوانمثال بیش از هزار مومیایی در زینژیانگ چین وجود دارد و یا بیشتر از یک میلیون مومیایی حیوانات مختلف در مصر وجود دارد که بیشتر آنها گربه هستند که به این حیوانات مومیایی موجودات افسانهای گفته میشود. واژه مومیایی از کلمهای عربی گرفته شده که به معنای «جسدی که به وسیله موم با قبر نگهداری شده باشد» است.
علت اینکه مصریهای باستان اجساد خود را مومیایی میکردند این بود که آنها معتقد بودند روح مردههایشان پس از مرگ به صورت پرندهای آدمنما روزها به پرواز در میآید و شب هنگام از ترس شیاطین شب، به پیکر خود باز میگردد و برای اینکه راه خود را بهراحتی پیدا کند، میبایست جسد سالم باشد، در غیر این صورت راه خود را گم خواهد کرد.
از این رو مصریها راهی برای سالم نگاه داشتن اجساد خود یافتند که چندین هزار سال بعد به نام مومیایی شناخته شد. پیش از اینکه روش مومیایی اختراع شود در زمانی دورتر از ۳ هزار سال پیش از میلاد مسیح اگر در مصر فردی از عوام میمرد، مردم مصر جسد او را در میان ریگهای داغ بیابان نگهداری میکردند اما اگر ارباب و یا شخصی از طبقه اشرافی جامعه از دنیا میرفت جسد او را در محفظهای که از سنگ تراشیده شده بود نگهداری میکردند تا اینکه رفته رفته اهرام مصر شکل گرفت. اما نه محفظههای سنگی و نه اهرام مصر هیچ کدام مانند ریگهای خشک بیابان مانع از فساد اجساد نمیشدند و به این ترتیب تلاش برای سالم نگه داشتن اجساد مردگان راه بهجایی نبرد جز پیدایش فن مومیایی.
روش مومیایی کردن
روش مومیایی کردن به این ترتیب بود که ابتدا اندامهایی از بدن که زودتر از بقیه قسمتها فاسد شدنی است را از داخل جسد بیرون میآوردند و آنها را در کوزهای معروف به «کانوپی» میگذاشتند و دفن میکردند. در سالهای اولیه مومیایی، درون شکم جسد را با نیهایی پر از روغن و عطرهای مخصوص پر میکردند تا آب موجود در بدن تبخیر شود اما بعدها تمام قسمتهای بدن مرده را با نمک به طور کامل میپوشاندند و آن را در معرض گرما و باد بیابان قرار میدادند تا آب موجود در بدن کاملا خشک شود و هیچ رطوبتی نداشته باشد.
پس از اینکه جسد کاملا خشک میشد آن را با صمغ کاج میشستند و با مواد خاص مومیایی میکردند و در صدها متر پارچه از جنس لنین آغشته به روغن مومیا که نوعی قیر طبیعی است با دقت بسیار میپیچیدند تا از آسیبدیدگی محفوظ بماند و در آخر جسد را برای محافظت بیشتر در ورقههایی از جنس کرباس قرار میدادند. البته این کار به همین سادگیها هم نبود و ۷۰ روز طول میکشید تا یک جسد به طور کامل مومیایی شود و بهاین ترتیب به عقیده مصریهای باستان فرد مرده برای زندگی پس از مرگ آماده میشد.
با کشف اجساد مومیاییها این کشفیات ارزشمند تاریخ همواره مورد توجه انسانها بوده و موزههای بسیاری میزبان این بازماندگان تاریخ کهن هستند که از جمله آنها میتوان به موزه بریتانیا، واتیکان و مصر اشاره کرد.