همشهری آنلاین - گروه سیاسی: طرح استیضاح احمد وحیدی وزیر کشور با وجود توضیحات او در جلسه غیرعلنی ۳۰خردادماه مجلس درباره یک بخشنامه انتخاباتی، بار دیگر بالا گرفته است. این بخشنامه انتخاباتی در بندی از خود تاکید داشت «فرمانداران، بخشداران و معاونین فرماندار ضمن تداوم پیشبرد امور شهرستان در حوزه‌های مختلف عمرانی، اقتصادی، توسعه‌ای و ... در روابط با نمایندگان محترم مجلس، در دوره باقی‌مانده تا انتخابات، برای پیشگیری از هرگونه سوء‌برداشت، نسبت به عدم همراهی و معیت نماینده محترم شهرستان در حوزه انتخابیه در موضوعات و جلسات شائبه‌دار و حساسیت و دقت لازم را نداشته باشند مدیریت این موضوع بر عهده معاونین محترم سیاسی می‌باشد.» همین بند انتقادات نمایندگان از محمدرضا غلامرضا معاون سیاسی وزیر کشور و به تبع آن طرح استیضاح وزیر کشور را به همراه داشت. وحیدی در جلسه مجلس از اصلاح این بخشنامه سخن گفته بود ولی طیفی از نمایندگان بر برکناری معاون سیاسی وحیدی اصرار دارند.
با مهرداد ویس کرمی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره کم و کیف این طرح و چرایی اصرار نمایندگان بر استیضاح وزیر کشور گفت‌وگو کردیم.
در مجلس روایت‌های مختلفی درباره طرح استیضاح وزیر کشور وجود دارد. آقای قالیباف رئیس مجلس گفته وزیر کشور مهلت دوهفته‌ای برای جابجایی معاون سیاسی خود خواسته و برخی نمایندگان می‌گویند چنین صحبتی را در جلسات با وزیر کشور نشنیده‌اند. اصل ماجرا چیست؟
با این توضیحی که آقای قالیباف دادند، تازه اصل قصه معلوم شد. من درمصاحبه قبلی هم گفته بودم آقای وزیر کشور در جلسه غیرعلنی با مجلس قولی نداده بودند. آقای قالیباف در آن جلسه گفت من دیشب با وزیر کشور صحبت کردم، قرار شد یک تا دو هفته مهلت داده شود تا آقای وحیدی معاون سیاسی خودش را جابجا کند.
آن موقع برای ما مشخص نشد که رئیس مجلس یا وزیر کشور، کدام یک اول بار این بحث را پیش کشیده است و شروع‌کننده این قضیه بوده است. اینکه آیا آقای قالیباف درخواست کرده معاون سیاسی وزیر کشور جابجا شود یا خود وزیر کشور پیش‌قدم شده، مشخص نشد. ما برداشت شفافی از این توضیح آقای قالیباف نکردیم. ما از خود وزیر کشور صحبتی مبنی بر جابجایی معاون سیاسی ایشان نشنیده‌ایم؛ روزی هم که آمدند مجلس چیزی نگفتند، اگر هم چیزی بوده به صورت تلفنی و شب قبلش بوده است.
آقای قالیباف این حرف را در حضور خود آقای وحیدی وزیر کشور زد که قرار شده معاون سیاسی جابجا شود ولی آقای وزیر چیزی در رد یا تایید این سخن رئیس مجلس نگفت. آقای قالیباف در حضور آقای وحیدی گفت که ما دیشب صحبت کردیم و من دغدغه نمایندگان را مطرح کردم، آقای وحیدی مهلت خواستند که معاون سیاسی را جابجا کنند. آقای وزیر این روایت آقای قالیباف را رد نکرد، اما تایید هم نکرد.
در آن جلسه من از صحبت‌های آقای آقای وحیدی به هیچ وجه این برداشت را نکردم که ایشان می‌خواهد معاون سیاسی خودش را عوض کند. آقای قالیباف در توضیحات جلسه امروز دوشنبه مجلس ادعا کرد که جابجایی معاون سیاسی، پیشنهاد خود وزیر بوده است. وزیر کشور در جلسه مجلس تنها توضیح داد که من در جریان نبودم و هر معاونی هم اختیارات خودش را دارد و لزومی هم ندارد که همه جزئیات را با وزیر چک کند، اما بعد که متوجه بخشنامه شدم، اصلاح کردیم.
پس تصور عمومی مجلس این است که آقای وحیدی قصد جابجایی معاون سیاسی را ندارد؟
با گذشت زمان ذهنیت به همین سمت رفته است که قصد جابجایی وجود ندارد. اگر آقای وحیدی قولی داده، بین خودش و رئیس مجلس بوده است ولی در حضور نمایندگان و جلسه مجلس قولی نداد. ایشان حتی این جمله را هم گفت که من نظامی هستم و صریح حرف می‌زنم. پس می‌توان استنباط کرد که قصد جابجایی وجود ندارد، اما از حرف آقای قالیباف درجلسه غیرعلنی مجلس چنین برداشت شد که قصد جابجایی وجود دارد.
آیا فضای اکثریت مجلس به نفع استیضاح کشور است؟
خیر. اکثریت پیگیر نیستند. تعداد معدودی از نمایندگان مجلس هستند که خیلی پیگیرند. با گذشت زمان نمایندگان خواستار استیضاح کمتر شده‌اند؛ ابتدا ۹۰نفر امضا کرده بودند و شنیدم الآن به زیر ۴۰ نفر کاهش پیدا کرده است. آن نماینده‌ای که این استیضاح را اول ثبت کرده، یک بار هم آبان‌ماه۱۴۰۱ این استیضاح را ثبت کرده بود؛ در این مسئله جدید هم دوباره همان نماینده ثبت استیضاح کرده است! ۹۰نفر هم تحت تاثیر این فضا استیضاح را امضا کردند و تعدادی هم منصرف شدند و خودشان اعلام کردند.
همین تعداد نماینده اصرارکننده چه خواسته‌ای دارند؟
اصرار بر تعویض معاون سیاسی یا وصول استیضاح وزیرکشور. چند نفرند که خیلی پیگیرند. ۲ نفر هستند که خیلی پیگیرند و برخی از آنها هم از نظر جریان سیاسی طیف مخالف اکثریت مجلس هستند.
آقای قالیباف سر استیضاح آقای فاطمی وزیر سابق صمت، چند ماه فرصت گرفت. برای آقای وحیدی چنین نمی‌شود؟
این دیگر رفاقتی است و زوری نیست. رئیس نمی‌تواند به مجلس زور بگوید، می‌تواند خواهش کند و از نفوذ، مقبولیت و وجاهتش استفاده کند، اما ممکن است طرف قبول نکند. قانون اساسی اختیاراتی به نمایندگان داده است ولی مجلس هم در آیین نامه داخلی به خودش خیلی اختیار داده است! گاهی بین منافع مردم و منافع نماینده تداخل پیش می‌آید و تشخیص انگیزه ها سخت است. البته مردم که از بیرون نگاه می‌کنند گاهی متوجه اصل قضیه می‌شوند. نمایندگان طبق آیین‌نامه اختیاراتی دارند که گاهی هیات رئیسه مجلس هم نمی‌تواند کاری در رابطه با آن انجام دهد. اگر ۱۰نماینده مجلس پای استیضاح بایستند هیات رئیسه مجلس مجبور است آن را در دستور کار بیاورد.
فراکسیون انقلاب اسلامی با وزیر جلسه داشت. این جلسه هم کاری از پیش نبرد؟ می‌تواند این قضیه را مدیریت کند؟
ما که در این مجلس فراکسیون اقلیت و اکثریت نداریم، همه اکثریت و فراکسیون انقلاب اسلامی هستند.
به نظر شما پیگیری استیضاح حاشیه‌سازی نیست؟
واقعیت این است که این مسئله بزرگ‌نمایی شد. وزیر کشور قبول کردند که خطایی صورت گرفته؛ بخشنامه‌ای صادر شده بود که از مدیران وزارت کشور می‌خواست با نمایندگان مجلس در سال آخر فعالیت‌شان به صورتی همکاری نکنند که شبهه جانبداری پیش بیاید. البته حتی برداشت همه نمایندگان از متن این بخشنامه یکسان نیست.
در چنین شرایط باید چه کرد؟ مثلا وزیر کشور می‌توانست بر سر این بخشنامه موضع بگیرد و از آن دفاع کند ولی چنین نکرد و گفت من اطلاع نداشتم، معاون سیاسی هم قصد بدی نداشته است و اصلاح می‌کند. حالا آیا هدف همکاران، اصلاح یک اشتباه است یا قدرت‌نمایی؟ به نظر من اصلاح صورت گرفته است و وزیر هم به مجلس آمد و توضیح داد؛ پس باید قضیه تمام می‌شد. کشور را نباید درگیر مسائلی کنیم که هرکسی یک بهره‌برداری از آن بکند و کشور را به حاشیه ببرد. من پیگیری استیضاح وزیر کشور به دلیل این بخشنامه را به صلاح نمی‌دانم. بنده شخصا استیضاح را امضا نکردم و همان موقع هم این را اعلام کردم.
من احساس کرده‌ام آن کسانی که پیگیر استیضاح بودند الآن از رای آوردن استیضاح ناامید شده‌اند. این نمایندگان درنهایت می‌توانند یک طرح سوال کنند و یک کارت زرد به وزیر کشور بدهند. اگر نصف به علاوه یک نفر نمایندگان مجلس از توضیحات وزیر قانع نشوند، یک کارت زرد به او می‌دهند. افکار عمومی، استیضاح به‌خاطر یک نامه‌ای که اصلاح شده است را نمی‌پذیرد. کسی قصد توهین نداشته و اتفاقی هم که افتاده اصلاح شده است. من از اول هم نظرم این بود که استیضاح توجیهی ندارد.
الآن نمایندگان خواستار استیضاح، مسئله را طور دیگری عنوان می‌کنند؛ می‌گویند علت استیضاح آقای وحیدی ناکارآمدی و انتصابات غیرموجه و ناکارآمدی‌های بسیار در این وزارتخانه است نه عزل نکردن معاون سیاسی.
ظاهرا در انتخابات گذشته هم چنین بخشنامه‌هایی - با لحن متفاوت- صادر می‌شده ولی مهر محرمانه می‌خورده است اما حالا مهر مهرنامه نخورده و بیرون آمده است. این سوال جدی وجود دارد که چه کسی این نامه را بیرون داده است؟ چه کسی این بخشنامه اجرایی دولت را کپی گرفته و در مجلس پخش کرده است؟ این کارها از نظر اخلاق سیاسی جای بررسی دارد. اخلاق سیاسی اقتضا می‌کند به این مسائل دامن نزنیم. کشور مسائل مهم‌تری دارد و توقع مردم از ما دعوا نیست؛ آن هم در دولت و مجلسی که نظر سیاسی هم‌جهت هستند. مردم عصبانی می‌شوند که در زمانی که کشور هزار مشکل و بدبختی دارد، ما نمایندگان در مجلس درگیر این حاشیه‌ها شویم.
نمایندگان امضاکننده طرح استیضاح مشخصا چه می‌خواهند؟
خدا به نیات ما آگاه است. قانون اساسی و نیز قوانین خود مجلس، اختیاراتی به نماینده مجلس داده است که ممکن است در جهت مثبت یا خودکامگی استفاده شود. وجدان و تقوای انسان باید در این میان حکم کند. رایی که نمایندگان مجلس می‌دهند مورد قضاوت همان مردمی قرار می‌گیرد که به‌صورت غیرمستقیم وزیر را انتخاب کرده‌اند. بالاخره رئیس‌جمهور را مردم انتخاب می‌کنند؛ رای اعتماد را هم که ما می‌دهیم و ما را هم که مردم انتخاب می‌کنند. افکار عمومی ناظر به رفتار ما نمایندگان هستند.
بنا به تجربه سیاسی خیلی از مواقع که دولت و مجلس به لحاظ سیاسی هم‌جهت بوده‌اند، یکی از علت‌های شکست‌شان همین بوده که با هم درگیر شده‌اند. به‌عنوان مثال جریان اصلاحات در اواخر دهه هفتاد و اوایل دهه هشتاد تصور می‌کرد که دیگر هیچ‌وقت شکست نمی‌خورد؛ اصلاح‌طلبان تصور می‌کردند شوراها و مجلس و دولت دست‌شان است و الی‌الابد همه چیز دست‌شان خواهد بود ولی یک‌دفعه برای چند دوره همه را با هم از دست دادند.
یک علت این شکست‌شان این بود که دعواهای بی‌اساس با هم کردند و مردم را فراموش کردند. مردم با کسی عهدی ندارند و هرکسی این کار را کند مردم به او درس فراموش‌نشدنی می‌دهند. دوستان ما در مجلس باید این مسئله را بفهمند.
شاید اصلا کسی باشد که از نظر سیاسی بخواهد در مجلس این درگیری را ایجاد کند و شواهدی هم وجودی دارد که جریانی که در مجلس با اکثریت همراه نیست، آنها دارند به این قضیه دامن می‌زنند. من مواردی مانند رعایت حرمت مجلس، کار کارشناسی و نیت خیری در پیگیری بحث استیضاح وزیر کشور نمی‌بینم.
اینکه می‌گویند ما باید به مجلس باید تعصب داشته باشیم، من معتقدم ما باید به حق تعصب داشته باشیم. ما باید مصالح مردم و کشور را در نظر داشته باشیم. الآن برنج کشاورز ما روی دستش مانده و التماس می‌کند؛ برنجش را نمی‌تواند بفروشد، آن وقت برخی نمایندگان به چند بند یک بخشنامه گیر می‌دهند. به نظر بنده قضاوت افکارعمومی در این مورد خیلی به نفع مجلس نیست.
پیش‌بینی شما از سرنوشت طرح استیضاح چیست؟
برداشت من این نیست که مجلس حداقل با این عنوان به سمت استیضاح برود، مگر اینکه دوباره حرکاتی از طرف دولت شود یا کسانی در مجلس شیطنت کنند. چند نفری در مجلس هستند که خیلی پیگیرند.
طیف پایداری هستند یا معدود اصلاح‌طلبان مجلس یازدهم؟
نه، اتفاقا طیف پایداری نیستند. برعکس است. آنهایی که با اکثریت مجلس همراه نیستند دنبال استیضاح هستند که با اصلاح قانون انتخابات هم مخالف بودند! برخی از این افراد در حوزه انتخابیه خود با دولت مشکل دارند. این نامه‌ای که از دولت بیرون آمده از کجا درز کرده است؟ ممکن است یک فرماندار این نامه را به یک نماینده مجلس داده باشد. برخی که می‌خواهند در انتصابات دخالت کنند، می‌خواهند در این سیستم آدم داشته باشند تا این گونه اهداف‌شان را پیش ببرند. فرمانداری که مال دولت باشد که به نماینده اطلاعات این‌چنینی نمی‌دهد. اینها همان پیچیدگی‌هایی است که در مسائل سیاسی وجود دارد و به‌راحتی نیز قابل کشف و حل نیست؛ به اخلاق، وجدان و تعهد آدم‌ها برمی‌گردد.