به گزارش همشهری آنلاین، نازنین ملایی، بانوی قهرمان مدالآور کشورمان متولد ۱۳۷۰ است. او زمانی که ۱۴ ساله بود با استعدادی که در قایقرانی داشت به عضویت تیم ملی درآمد. ملایی، در طول مدت ۱۶ سال ورزش حرفهای خود، بالای ۲۰ مقام برونمرزی مختلف ملی وآسیایی و رکورد و رنکینگ قهرمانی جهان و المپیک توکیو را بهدست آورده است. نازنین ملایی با کسب سومین مدال طلای خود در مسابقات روئینگ قهرمانی آسیای ۲۰۲۲، برای چهارمین دوره متوالی بر سکوی قهرمانی آسیا در ماده تکنفره سبکوزن بانوان ایستاد.
۲۵مقام برونمرزی، نقره و برنز بازیهای آسیایی ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸، ۴دوره طلای آسیا و نقره و برنز قهرمانی آسیا و کاپآسیایی و یازدهم المپیک توکیو و هشتم جهان و طلای مارتن باشگاههای اروپا و نقره و برنز مسابقات جهانی جایزه بزرگ مسکو از افتخارات اوست.
این بانوی ورزشکار معتقد است که مسیر قهرمانی برای بانوان با موانع بیشتری در مقایسه با مردان روبهروست و بانوان ورزشکار باید بارها و بارها برای اثبات تواناییهای خود مبارزه کنند. با او درباره موانع پیشروی ورزش قهرمانی زنان و آسیبهای احتمالی فردی و اجتماعی ورزشکاران گفتوگو کردهایم.
بانوان ورزشکار بهخصوص در ورزشهای انفرادی، از چه موانعی باید عبور کنند تا بتوانند به جایگاهی که شایستگی آن را دارند برسند؟ آیا در این زمینه اختلافی میان بانوان یا آقایان وجود دارد؟
واقعیت این است که بله! تفاوت بسیاری میان بانوان و آقایان وجود دارد. اگر بانوان بخواهند خودشان را در ورزش مطرح کنند، باید خیلی از سوی خانواده حمایت شوند و در مسابقات بسیاری شرکت کنند تا نامشان مطرح و تواناییهایشان دیده شود. چندین بار باید خودشان را ثابت کنند و بعد از اینکه دیده شدند، مسئولان از او حمایت میکنند. درواقع تا قبل از مدالآوری، بانوان باید به نسبت آقایان تلاش بیشتری از خود نشان دهند. بهنظرم این تفاوت عادلانه نیست؛ چرا که بانوان به همان اندازه آقایان میتوانند نتایج خوبی در مسابقات کسب کنند و نگاه مسئولان نباید متفاوت باشد. بانوان حتی زمانی که به مدال میرسند باز هم باید در هر دوره خودشان را بیشتر ثابت کنند. این در حالی است که خیلی از زنان بهدلیل وظایف مادری که برعهده دارند یا ازدواج و زندگی مشترک با شرایط سختتری به نسبت آقایان تمرین میکنند. زنان متاهل یا آنها که بچه دارند در تمام اردوها حضور دارند و در اطرافیانم میبینم که خیلی سخت تلاش میکنند.
آیا در زمینه تشویقها، حمایتها و اهدای جوایز و امتیازات تفاوت یا تبعیضی میان آقایان و بانوان وجود دارد؟
بخشی از جوایز توسط وزارتخانه یا کمیته المپیک اهدا میشود و تفاوتی میان زنان یا آقایان وجود ندارد، اما مسئولان استانهای هر ورزشکار متفاوت عمل میکنند. مسئولان یکسری از استانها معتقدند چون این ورزشکار مرد قرار است ازدواج کند، پس امتیازاتی بیشتر از ورزشکاران زن باید به او تعلق بگیرد درصورتی که یک زن هم در عرصه ورزش به همان اندازه یا حتی بیشتر و سختتر تلاش کرده و شاید هم از نظر مدارج قهرمانی در جایگاه بالاتری قرار داشته باشد، اما متأسفانه در برخی استانها هنگام اهدای جوایز یا تجلیل از ورزشکاران این تفاوت مشهود است.
آیا حمایتهای بیش از اندازه میتواند به رشد حرفهای ورزشکار تازهکار و مبتدی لطمه بزند؟
من خودم ورزشکاری هستم که از پایه شروع کردم و به اینجا رسیدم. بهنظر من حمایت برای ورزشکاری که تازه شروع کرده و نوپاست هم باید وجود داشته باشد، اما در حد معمول. به هر حال باید تفاوتی میان ورزشکار حرفهای و مبتدی قائل شد تا انگیزه و تلاش ورزشکاران برای رسیدن به جایگاه بالاتر بیشتر شود. وقتی ورزشکار مبتدی الگوی ورزشی خود را میبیند که توانسته این امتیازات و جوایز را بهدست بیاورد، او هم تلاش بیشتری میکند. اما وقتی ببیند الگوی ورزشی او از شرایطی که دارد ناراضی است و از طرف دیگر همه را از ادامه مسیر قهرمانی و ورزش ناامید میکند و... ورزشکار مبتدی هم انگیزهای پیدا نمیکند. باید حد تعادلی میان جوایز ورزشکار حرفهای و مبتدی و حتی ورزشکاری که مدال طلا یا برنز گرفته قائل شد. اگر جوایز و امتیازات ورزشکار مبتدی با ورزشکاری که ۱۰ سال سابقه دارد یکسان باشد خب طبیعی است که برای رسیدن به جایگاه بالاتر خیلی تلاش نمیکند. این بدان معنا نیست که افراد مبتدی تشویق نشوند! باید تشویق شوند تا انگیزه ادامه کار را پیدا کنند، اما باید حد نصاب و ردهبندیها مشخص شود.
گاهی ورزشکاری خیلی زود و در مقطعی کوتاه به شهرت میرسد و خیلی بیش از حد مورد توجه قرار میگیرد اما این اتفاق در سالهای بعد تکرار نمیشود. این موضوع چه آسیبهای اجتماعی یا فردی را برای او بهدنبال دارد؟
اول از هر چیز خود ورزشکار باید بلد باشد اگر به اوج رسید غره نشود و بداند که ممکن است روزی از اوج به فرش برسد! نباید مغرور شود و همیشه باید تلاش کند. این اتفاق زمانی میافتد که همانطور که گفتم ورزشکاری را بیشتر از حد تشویق کنیم و خب دچار غرور میشود و در ادامه فعالیت ورزشی خود نتیجه معکوس خواهد گرفت.
چه کسانی در این اتفاق نقش دارند و این غرور برای ورزشکار مدالآور و جامعه ورزش چه تبعات منفی بهدنبال دارد؟
گاهی اطرافیان آن ورزشکار اعم از مربی یا برخی رسانهها یا نهادهای مرتبط به آن ورزشکار مطالبی غیر از واقعیت را بیان میکنند. ورزشکار میداند که در مسابقات ۳ کشور حضور داشته و مقام سوم را کسب کرده اما وقتی بیش از حد معمول تشویق میشود، به او بگویند کار تو خیلی خوب است و اول هم میشوی، توقع و انتظار ورزشکار از خودش بالا میرود. آدمها دوست دارند چیزهای خوب بشنوند و گاهی غرق آن اتفاق میشوند. اگر ورزشکار ناآگاه باشد یا سن کمی داشته باشد غرق جو اطرافیان میشود و اینجاست که آسیب میبیند. در لحظهای که فکر نمیکند، آن بادکنک میترکد و متوجه میشود زیر پایش خالی و باد الکی در سرش بوده است.
با توجه به درخشش بانوان در عرصههای ملی و بینالمللی، آینده ورزش بانوان ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟
سطح بانوان کشور بهخصوص در رشتههای ورزش انفرادی بالاتر رفته و این موجب شده تا انگیزه بیشتری پیدا کنند و بهدنبال قهرمانی و کسب مدال در مسابقات جهانی و آسیایی باشند. اما این رشد تا کی ادامه دارد؟ بستگی به حمایت مسئولان و اطرافیان دارد. نمیشود گوشهای نشست و فقط نظارهگر تلاش و افتخارآفرینی بانوان بود. اگر حمایتها بیشتر نشود، نمیتوانیم انتظار بالایی داشته باشیم. مدالآوری برای یک ورزشکار بسیار مهم و شیرین است اما کسب درآمد و اشتغال و... هم برای یک زن اهمیت دارد و نباید این نگاه وجود داشته باشد چون آقایان مسئولیت زندگی را برعهده دارند پس نوع جوایز و امتیازاتی که به آقایان تعلق میگیرد با بانوان متفاوت باشد. امیدوارم که با حمایت مسئولان، شاهد تلاش روزافزون بانوان در عرصههای بینالمللی باشیم.
آسیب انتظار مدالآوری به ورزشکار
نازنین ملایی معتقد است که انتظارات غیر واقعی میتواند آسیب زننده باشد. برای همین این تجربه را بهدست آوردهام که قبل از اعزام به مسابقات در پاسخ به این سؤال که «قول طلا را میدهی؟» میگویم: «برای طلا میروم.» هیچ قول صددرصدی نیست و ممکن است هر اتفاقی بیفتد و ما در عین حال که تلاش میکنیم و باانگیزه در مسابقات شرکت میکنیم، باید آماده روبهرو شدن با واقعیت هم باشیم که ممکن است مدال ما نقره یا برنز شود. نقش مربیان خیلی مهم است. همیشه به افراد مبتدی و شاگردانم میگویم که وقتی برای قهرمانی میروید توهم این را نزنید که رکوردی جابهجا کنید. با تمام توانایی که دارید در مسابقه شرکت کنید و ازخودتان انتظاری فراتر از واقعیت نداشته باشید. بهنظر من باید در وزارت ورزش و هر فدراسیون همه مربیان آنالیز شوند و کسانی باشند که واقعیتها را بگویند. ورزشکار در کشور خودش تمرینها را انجام میدهد و میداند اگر به مسابقات برود ممکن است چندم شود. خب اگر همان رتبه یا بالاتر را بهدست بیاورد خوشحال میشود، اما اگر توهموار به شما بگویند که اول میشوی ورزشکار آخر شود، آن موقع ورزشکار با شکست روحی زیادی مواجه میشود. اطرافیان هم که میخواهند بار را از دوش خودشان بردارند میگویند تو کم کار کردی و تو مشکل داری! اینجاست که ورزشکار روحیه خود را از دست میدهد و شاید از کارش کنارهگیری کند. پس یک بخشاش برمیگردد بهخود ورزشکار و بخشی به اطرافیان. وقتی ورزشکار مبتدی است و تازه میخواهد آموزش ببیند نقش اطرافیانش مهم است، اما وقتی ورزشکار از حالت مبتدی به حرفهای تبدیل شده و بخواهد گول این ظواهر را بخورد، دیگر خودش مقصر است.