به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از ساینس الرت، دانشمندان به تازگی ۱۵۰ میلیون سال گذشته تاریخ زمین‌شناسی را با تجزیه و تحلیل شیمی مقادیر اندک آب که در بلور نمک دریا محبوس شده‌اند، بررسی کرده‌اند.
مبراتو وِلدگبریل از دانشگاه پرینستون و دانشگاه بینگهمتون و تیم لوونستین از دانشگاه بینگهمتون با ردیابی محتوای لیتیوم در هالیت دریایی (سنگ نمک با منشا دریایی) توانستند تاریخچه حرکت تکتونیکی یا زمین‌ساختی را در بستر دریا بازسازی کنند. این مطالعه همچنین اطلاعاتی درباره شرایط جوی در طول زمان به دست می‌دهد.
ولدگبریل توضیح می‌دهد: «ارتباط نزدیکی بین شیمی اقیانوس‌ها و شیمی اتمسفر وجود دارد. هر تغییری که در اقیانوس اتفاق می‌افتد، منعکس‌کننده اتفاقات روی‌داده در جو است.»
آب اقیانوس فقط حاوی نمک نیست، بلکه مخلوطی شیمیایی حاوی مواد معدنی مختلف در مقادیری است که منعکس‌کننده فرآیندهای مختلف در بازه‌های زمانی معین است. هالیت دریایی هم حاوی قطره‌های کوچکی از آب است که در زمان تشکیل هالیت در آن به دام افتاده و اطلاعات شیمیایی اقیانوس را در آن نگه داشته‌اند.
ولدگابریل و لوونستین نمونه‌های هالیت را از سازندهای سراسر ایالات متحده، اروپا، آسیا و آفریقا جمع‌آوری کردند. آن‌ها از یک مته لیزری برای استخراج آب استفاده کردند و در مجموع ۶۳۹ ادخال سیال (ماده‌ای که در زمان شکل‌گیری کانی در داخل آن به دام افتاده) از ۶۵ کریستال هالیت با قدمت ۱۵۰ میلیون سال پیش به دست آوردند.
این نمونه‌ها برای تعیین محتوای لیتیوم آن‌ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. به گفته محققان، لیتیوم ردیاب فعالیت هیدروترمال است: دریچه‌هایی در کف دریا که گرما و مواد شیمیایی را در مرزهای بین صفحات تکتونیکی زمین به اقیانوس آزاد می‌کنند.
محققان می گویند که قطرات ریز آب آن‌ها ۷ برابر افت غلظت لیتیوم را در ۱۵۰ میلیون سال گذشته نشان می‌دهد و به همین ترتیب در طول زمان نسبت منیزیم به کلسیم افزایش می‌یابد. این به دلیل کاهش فعالیت صفحه تکتونیکی و تولید پوسته سیاره‌ای است که منجر به فعالیت هیدروترمال کمتری نیز شد.
پیامد این کاهش در فعالیت‌های زمین‌شناسی فقط افت لیتیوم در آب نبود، بلکه به طور قابل توجهی دی‌اکسید کربن کمتری در جو منتشر می‌شد که می‌تواند به کاهش دمایی مرتبط باشد که آخرین عصر یخبندان را در بازه زمانی ۱۱۵ هزار تا ۱۱۷ هزار سال پیش رخ داد.
به گفته محققان، این تجزیه و تحلیل به ما بینشی در مورد به‌هم‌پیوستگی سیستم‌های زمین و اهمیت فعالیت تکتونیکی صفحه در تنظیم هیدروسفر و جو زمین می‌دهد.
بیشتر بخوانید:
لوونستین می‌گوید: «اقیانوس‌ها و اتمسفر به یکدیگر وابسته هستند و نحوه تغییر آن‌ها به هم مرتبط است. همه چیز به هم متصل است.»
این تحقیق در «Science Advances» منتشر شده است.