روزنامه هشمهری - گروه خانواده؛ رابعه تیموری- سحر جعفریان:گویا این بازار گرمی‌ها بی‌تاثیر هم نیست و جوانانی که در راه و نیمراه عبور از سد کنکور به‌دنبال مشاور و راهنمایی امین و کاربلد می‌گردند، راضی و ناراضی این هزینه‌ها را می‌پردازند. هزینه‌هایی که در اغلب مواقع بی‌ثمر پرداخت می‌شود و نتایج نهایی داوطلبان با تبلیغات و ادعای این مشاوران تناسبی ندارد. در این آشفته بازار بی‌قانون و ضابطه چرخی زده‌ایم تا از نرخ انتخاب رشته کنکور امسال مطلع شویم :
نرخ‌های مناسب و منطقی
در اولین قدم برای سردرآوردن از بازار نرخ‌های مشاوره کنکور، به‌عنوان خبرنگار با موسسات و مراکز مشاوره کنکور تماس گرفتیم و درباره نرخ انتخاب رشته دانشگاه پرس و جو کردیم و به مبالغی رسیدیم که منصفانه و مناسب به نظر می‌رسیدند. یکی از مشاوران کنکور به ما پاسخ می‌دهد : «ما اول یک جلسه مشاوره برگزار می‌کنیم تا داوطلبان کاملا نسبت به شرایط خود توجیه شوند و بدانند چه خدماتی ارائه می‌دهیم. هزینه جلسه یک ساعتی ٣۵٠ هزار تومان است و اگر داوطلب بخواهد که صفر تا صد انتخاب رشته را برایش انجام دهیم، باید مبلغ ٢ میلیون تومان بپردازد که با کسر٣۵٠ هزار تومان مشاوره، یک میلیون و ٦۵٠ هزار تومان پرداخت می‌کند. » پاسخ‌های مشاوران دیگر هم از بازار گرمی‌های معمولشان نشانی ندارد و توضیحاتی منطقی است که شما را قانع کند که نرخ‌ها و هزینه‌ها متعارف و معقول تعیین می‌شوند : «هزینه جلسات مشاوره اساتید موسسه به مدت زمان جلسات بستگی دارد و مشاوره‌ها به‌صورت تلفنی، آنلاین و حضوری انجام می‌شود، اما اگر داوطلبان بخواهند که انتخاب رشته را اساتید انجام دهند، باید بعد از مشاوره آنلاین یا تلفنی به‌صورت حضوری مراجعه کنند. هزینه ١۵ دقیقه مشاوره ٣٠٠ هزار تومان است... » البته مقصد و منظور از مشاوره‌های تلفنی، فقط تبلیغ پر طول و تفصیل موفقیت‌های اساتید موسسه در نشاندن صاحبان رتبه‌های بالا، بر روی صندلی دانشگاه‌های خاص است و تحلیل کارنامه داوطلب فقط به‌صورت حضوری انجام می‌شود.
دانشگاه دولتی می‌خواهید یا آزاد؟
اما وقتی به‌عنوان مادری که با کارنامه آزمون فرزندمان به‌دنبال مشاوری خبره می‌گردد، با این مراکز تماس می‌گیریم، اوضاع فرق می‌کند و کمی نرخ‌ها واقعی‌تر اعلام می‌شود : «انتخاب رشته این مرکز توسط استاد... . انجام می‌شود و روال کارشان این است که ١۵٠ رشته دانشگاه‌های آزاد، دانشگاه سراسری و رشته‌های بدون کنکور را حتما انتخاب می‌کنند. این خدمات برای دانش‌آموزانی که در همین موسسه کلاس‌های آمادگی کنکور خود راگذرانده‌اند، ٦ میلیون تومان و برای کسانی که به‌صورت آزاد از خدمات انتخاب رشته مرکز استفاده می‌کنند، ٨ میلیون تومان است. اگر بخواهید در دانشگاه دولتی انتخاب رشته کنید، هزینه آن ٤میلیون تومان می‌شود، هزینه انتخاب رشته در دانشگاه آزاد ٣ میلیون تومان و انتخاب رشته برای رشته‌های بدون کنکور ٢ میلیون تومان است... »
نرخ مشاوره اساتید با سایر مشاوران مراکز هم با یکدیگر متفاوت است و وقتی متقاضی خدمات مشاوره‌ای از اساتید مرکز می‌شویم، حدود ٢ تا ٤ میلیون تومان به نرخ مشاوره افزوده می‌شود. منشی یکی از مراکزی که چندان هم بلندآوازه نیست، از اعلام هزینه مشاوره و انتخاب رشته خودداری می‌کند و توضیح می‌دهد : «باید حضوری مراجعه کنید تا کارنامه کنکور فرزندتان کاملا تحلیل و بررسی شود و نرخ مشاوره را اعلام کنیم. بر خلاف تصور شما ملاک انتخاب رشته فقط رتبه و تراز کارنامه نیست و ما با در نظر گرفتن شرایط سهمیه‌ها می‌توانیم طوری انتخاب رشته کنیم که دختر شما با وجود رتبه بالا در دانشگاه و رشته‌ای قبول شود که در حالت معمول محال به نظر می‌رسد. چنین انتخاب رشته‌هایی هنر ما است و موارد آن هم کم‌نبوده، ولی برای دریافت چنین خدماتی باید خوب هزینه کنید تا استاد با صرف وقت کافی انتخاب رشته فرزند شما را انجام دهد. » به گفته او نرخ چنین انتخاب رشته‌های شگفت‌انگیزی به ٢٠ میلیون تومان هم می‌رسد.
طرح مشاوره vip الماس
نکته جالب ماجرا اینجا است که هر یک از مراکز برای مشاور ارشد و اساتید مجموعه خود رزومه بلند بالایی ارائه و آنها را جزء رتبه‌داران کنکورهای سراسری، صاحب سال‌ها تجربه، مدارج تحصیلی بالا و... معرفی می‌کنند، اما جستجوی شما در نتایج کنکور سال‌های گذشته برای تایید این رزومه پرافتخار معمولا نتیجه‌ای در بر ندارد. مهین قاسمی برای انتخاب رشته دخترش به یکی از این اساتید بدون رزومه مراجعه کرده است. فرزند قاسمی ٢ بار کنکور را تجربه و سال گذشته وارد دانشگاه شده است. او می‌گوید : «اولین سالی که دخترم در کنکور شرکت کرد، درروز برگزاری کنکور، تراکت تبلیغات موسسه‌ای را میان خانواده داوطلبان توزیع کردند. در فهرست سوابق اساتید آن عناوین زیادی به چشم می‌خورد و در شرح خدمات آن سه سطح خدمات مشاوره تلفنی و آنلاین، مشاوره خصوصی و طرح مشاوره vip الماس وجود داشت. بعد از اعلام نتیجه کنکور، وقتی به مرکز مراجعه کردم، بعد از توضیحاتی مفصل در مورد شرایط خاص کارنامه دخترم، به من توصیه کردند مشاوره vip الماس را انتخاب کنم. رتبه منطقه دخترم در رشته علوم تجربی ۵ هزار شده بود، اما دوست داشت در رشته پزشکی پذیرفته شود. در طرح ویژه آنها تعداد جلسات مشاوره خصوصی زیاد بود و در هر جلسه با اطلاعاتی که در اختیارمان می‌گذاشتند، من و دخترم را در تعیین اولویت‌ها مشارکت می‌دادند. نتایج دانشگاه با نتیجه مطلوب ما فاصله زیادی داشت و وقتی به مشاور اعتراض کردم، بهانه آورد که نظرات شما انتخاب رشته را تحت تاثیر قرار داده و نتیجه مطلوب را دریافت نکردید. » قاسمی ٢ سال پیش برای دریافت این خدمات ویژه بی‌ثمر مبلغ ٣ میلیون تومان پرداخت کرده و هنوز هم این موسسه با همان تبلیغات پرآب و تاب فعال است و برای خدمات مشاوره vip الماس مبلغ ٨ میلیون تومان از اوطلبان دریافت می‌کند.
نقش ویژه مشاوران مدارس
در این‌روزها همزمان با اعلام نتایج کنکور، دانشگاه‌های مختلف هم همپای مراکز و موسسات آزاد دست‌به‌کار شدند تا به شیوه دیگری در انتخاب رشته داوطلبان تاثیر بگذارند و داوطلبان را به تحصیل در دانشگاه‌های مختلف راغب کنند. در میان دانشگاه‌هایی که به معرفی مراکز دانشگاهی می‌پردازند، نام دانشگاه‌های شاخص دولتی مانند دانشگاه تهران نیز به چشم می‌خورد. این دانشگاه دیروز همایشی را با همین هدف برگزار کرد و در آن علاوه بر داوطلبان کنکور، تعداد قابل توجهی از دانشجویان نیز حضور داشتند. علی یکی از این دانشجویان است که سال گذشته با رتبه ٢ هزار و ٧٠١ در رشته آمار یکی از دانشگاه‌های دولتی پذیرفته شده است. او درباره چگونگی انتخاب رشته دانشگاهی خود می‌گوید : «من برای مشاوره به موسسات آزاد مراجعه نکردم و انتخاب رشته دانشگاهم را با کمک نرم‌افزارهای یکی از مراکز معتبر انجام دادم. »
علی معتقد است داوطلبان در طول سال تحصیلی و در مراحل مختلف کنکور با ظرفیت رشته محل‌های مختلف آشنایی نسبی به‌دست می‌آورند و اگر تحقیق و پرس و جوی آنها از منابع صحیح انجام شود، می‌توانند با نرم‌افزارهای موجود و صرف هزینه‌های پایین، آخرین مرحله کنکور را به سلامت بگذرانند. »
او از نتیجه انتخاب رشته خود ناراضی نیست و می‌گوید : «بسیاری از مشاوران از داوطلبان هزینه‌های گزاف و قابل توجهی می‌گیرند، اما واقعیت این است که اگر داوطلب با تاثیر فاکتورهایی مانند رتبه در سهمیه، رتبه کشوری، سهمیه، تراز علمی و رتبه زیرگروه خود در نتیجه کنکور آشنا باشد، می‌تواند بدون پرداخت هزینه‌های بالا انتخاب رشته موفقی داشته باشد. » علی آشناکردن دانش‌آموزان با اصول انتخاب رشته را از وظایف مشاوران مدارس می‌داند و می‌گوید : «من چون در مدرسه نمونه دولتی درس می‌خواندم، مشاور مدرسه علاوه بر این که مسائل مربوط به انتخاب رشته را به دانش‌آموزان آموزش می‌داد، در مراحل انتخاب رشته هم به ما کمک کرد، ولی کسانی که در مدارس عادی دولتی یا مدارس غیرانتفاعی درس می‌خوانند، از این مشاوره‌های کاربردی محرومند و به دلیل کم‌اطلاعی از روش‌های انتخاب رشته مجبور می‌شوند به مشاوران مراکز آزاد مراجعه کنند. »
او برگزاری همایش‌های علمی را که مراکز و دانشگاه‌های مختلف برای معرفی مراکز و رشته‌های دانشگاهی برگزار می‌کنند، در انتخاب رشته موفق داوطلبان کنکور موثر می‌داند.
بالاشهر و پایین شهر تفاوت دارد
در این همایش تعداد دانشجویانی که مانند علی فقط به اتکای تحقیقات خود و بدون مراجعه به مشاوران آزاد، رشته دانشگاهی خود را انتخاب کرده‌اند کم‌نیست، اما تعدادی از جوانان حاضر در همایش هم برای انتخاب رشته از خدمات موسسات مشاوره‌ای استفاده کرده‌اند.
سحر یکی از این داوطلبان است که امسال در کنکور شرکت کرده و با رتبه ٣ هزار در گروه آزمایشی علوم تجربی مجاز به انتخاب رشته شده است. او برای انتخاب رشته به مراکز مختلفی مراجعه کرده و یکی از موسسات انتخاب رشته را که در جنوب شهر نام و شهرتی به هم زده انتخاب کرده است. او می‌گوید : «هزینه مشاوره مراکز شمال شهر با مراکز جنوب شهر تفاوت قابل توجهی دارد، ولی وقتی در مورد نتایج این مراکز پرس و جو کردم متوجه شدم در مهارت و توانایی اساتید آن تفاوت زیادی وجود ندارد، حتی یکی از موسسات با آن که هزینه منصفانه‌ای دریافت می‌کرد، نتایج انتخاب رشته سال‌های گذشته آن مورد قبول و مناسب بود. » نرخی که برای انتخاب رشته به سحر اعلام‌شده در جنوب شهر یک میلیون و ۵٠٠ هزار تومان تا ۵ میلیون تومان و در مراکز شمال شهر این نرخ‌ها ٣ میلیون تا ١٠ میلیون تومان بوده است. در میان کسانی که هزینه‌ای متعارف یا سرسام‌آور برای انتخاب رشته دانشگاه فرزندشان پرداخت کرده‌اند، افرادی هم یافت می‌شود که از نتیجه‌ای که به‌دست آورده‌اند ناراضی نیستند. یکی از آنها مادری است که دختر او با رتبه ٦ هزار کشوری در رشته پزشکی یکی از دانشگاه‌های دولتی پذیرفته شده است. او می‌گوید : «بسیاری از مشاوران کنکور در مورد جوانب مختلف انتخاب رشته اطلاعات کاملی دارند و می‌توانند به داوطلبان کمک کنند آخرین مرحله کنکور را به سلامت بگذرانند. بسیاری از همکلاسی‌های دخترم که با استفاده از نرم‌افزارها این مرحله را گذرانده بودند، نتوانستند نتیجه مناسبی به‌دست آورند. »