بهزاد رنجبر: شاخص کل بورس تهران از ۱۷ اردیبهشت امسال بار دیگر وارد یک روند نزولی شده و شدت نزول به حدی است که به افت سنگین ارزش معاملات منجر شده است.
طبق داده‌های موجود در طول ۱۱۰روز گذشته شاخص کل بورس تهران ۲۳درصد افت کرده و ۳۰۰۰هزار میلیارد تومان از ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بورس و فرابورس کاسته شده است.
در این مدت همچنین ارزش معاملات خرد به یک هفتم کاهش یافته و به پایین‌ترین سطح از ابتدای سال تاکنون رسیده است. همچنین ۳۴هزار میلیارد تومان نقدینگی سهامداران خرد از بازار سهام خارج و به رکود فراگیر در بورس تهران منجر شده است. در چنین شرایطی اما نکته قابل توجه عمق نزول بازار سهام است. بررسی‌ها نشان می‌دهد عمق نزول بازار بیش از آن چیزی است که شاخص بورس نمایش می‌دهد.
نزول سنگین ۵۰شرکت
طبق داده‌های موجود شاخص کل بورس تهران از ۱۷اردیبهشت‌ماه تاکنون بیش از ۵۷۹هزار واحد افت کرده است این به‌معنای آن است که میانگین زیان سهامداران در این مدت معادل ۲۳درصد بوده است.
با وجود این بررسی قیمت سهام شرکت‌ها نشان می‌دهد که در این مدت قیمت سهام اغلب شرکت‌ها و نمادهای بورس بیش از میزان افت شاخص بورس بوده است. این اطلاعات نشان می‌دهد که در ۱۱۰روز گذشته قیمت سهام دست‌کم ۵۰شرکت بیش از ۲برابر شاخص بورس بوده و حتی قیمت سهام ۳شرکت بیش از ۶۰درصد افت کرده است.
این اطلاعات همچنین نشان می‌دهد قیمت سهام ۱۴شرکت بین ۵۰تا ۵۵درصد و قیمت سهام ۳۴شرکت بین ۴۶تا ۵۰درصد بوده است. در طول سال‌های گذشته بسیاری از سهامداران نسبت به نحوه محاسبه شاخص اعتراض داشته‌اند و به باور برخی فعالان بازار شاخص بورس نمی‌تواند بیانگر همه واقعیت‌های بازار باشد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد علت این موضوع به عملیات بازارگردانی روی سهام شرکت‌های شاخص‌ساز بورس بازمی‌گردد که موجب شده روند حرکت شاخص بورس با سایر نمادها در بورس متفاوت باشد. در واقع افت کمتر قیمت سهام شرکت‌های بزرگ بورس مانع از افت‌های بیشتر شاخص بورس شده است.
به‌طور مثال در حال حاضر شرکت‌های هلدینگ خلیج‌فارس، ملی صنایع مس، فولاد مبارکه اصفهان و شستا ازجمله شرکت‌های بزرگ بورس هستند که هر نوع نوسان قیمت سهام این شرکت‌ها اثرات معنا داری بر شاخص بورس دارد اما آنطور که آمارها نشان می‌دهد میزان نزول قیمت سهام این شرکت‌ها در دوره نزول فعلی بین ۲۰تا ۲۵درصد و کمتر از نزول قیمت سهام اغلب شرکت‌های حاضر در بورس بوده است.
به بیان دیگر جلوگیری از نزول قیمت سهام شرکت‌های شاخص‌ساز منجر شده است که شاخص بورس نمای واقعی از بورس نمایش ندهد.