به گزارش همشهری آنلاین، این قلعه در ارتفاعی ساخته شده است که اگر در هوای صاف و بدون غبار از روی آن به دوردست‌ها نگاه کنید، تا ده ها کیلومتر دورتر را خواهید دید. مارکوه که قدمتش به دوران ساسانی و اشکانی برمی‌گردد، فضایی حدود هزار متر را به خود اختصاص داده است.
در قلعه مارکوه پنج برج پشتیبان وجود دارد که نقش اصلی‌شان بالا بردن درجه مقاومت و ایستایی دیوارها بوده. قطرزیاد این برج‌ها که سه تا پنج متر است در واقع از رانش دیوارها جلوگیری می‌کرده‌است. مارکوه در ارتفاع ۲۱۷ متری از سطح دریا ساخته شده است، برای همین دید خوبی به اطراف دارد؛ یعنی اگر هوا صاف باشد تا سلمان‌شهر و شهرستان عباس آباد را هم می‌توانید پیش رویتان ببینید.
در مورد شکل قلعه، نظرات مختلفی داده شده است. عده‌ای می‌گویند این قلعه به شکل مثلث ساخته شده. اما محمد قاسم کفاشی، سرپرست گروه کاوش و کارشناس ارشد سازمان میراث فرهنگی کشور که از ابتدا در جریان کاوش قلعه مارکوه بوده، عقیده دیگری دارد؛ «این قلعه به شکل مستطیل است و در بخشی انحنا دارد و بدنه‌اش از سنگ‌های خود مارکوه ساخته شده است.
یعنی سازندگان سنگ‌ها را از بدنه کوه جدا می‌کردند و از آن در ساخت قلعه استفاده می‌کردند. البته در ساخت قلعه از آجر هم استفاده شده، آجرها هم از آجرپزی‌ای که در پایین کوه و در محله‌ای به نام کوزه گر محله قرار داشت، تامین می‌شد.
این محله هنوز هم وجود دارد اما از کوره پزخانه‌اش اثری نیست.» غیر از سنگ و آجر، از مصالح دیگری مثل گچ نیم کوب و ساروج ضعیف‌شده هم در ساخت قلعه استفاده شده. سالم‌ترین و سرپاترین بخش قلعه که هنوز خراب نشده، دیوارهای است که در بخش جنوب شرقی آن قرار گرفته و ارتفاعش به شش متر می‌رسد؛ «اما مستحکمترین بخش را می‌توان در بخش‌های شمال و شمال غربی قلعه مشاهده کرد. چون احتمال وقوع رانش و حرکت در آن قسمت بیشتر بوده، به همین دلیل در بنای این قسمت، از مصالح محکم‌تری مثل ساروج و گچ نیم‌کوب استفاده کرده‌اند.
بخشی درون قلعه وجود دارد که از قسمت‌های دیگر بزرگ‌تر است و به نظر می‌آید اتاق شاه‌نشین بوده. اما با این حال تزئیناتی درون اتاق وجود ندارد و دیوارهای داخلش با استفاده از آهک پوشانده شده است.» در مورد اینکه این قلعه کاربرد نظامی داشته یا به عنوان خانه‌ای اربابی ساخته شده است، اطلاعات زیادی در دست نیست؛ برای همین نمی‌توان به طور قطع نظر داد. قلعه مارکوه هنوز اسرار فاش نشده زیادی دارد اما کارشناسان تا تمام نشدن بررسی‌هایشان حاضر به اظهار نظر نیستند.
درباره نام قلعه هم برخی معتقدند برگرفته از جانور خزنده است که احتمالا در آن دوران درون قلعه پیدا می‌شده، «امکان دیگری هم هست، نام قلعه می‌تواند برگرفته از اقوامی باشد به نام مارد یا آمارد که در حد فاصل مناطق گیل‌ها (گیلان) و (تپورها) مازندران زندگی می‌کردند. شاید این نام‌ها به مرور زمان تبدیل به مار شده است.»