همشهری- محمد جعفری: اینجا «عشق» و «ارادت» تنها واژه‌هایی هستند که در توصیف تمام حرکات و سکنات زائران و خدمت‌گزاران اربعین حسینی بارها تکرار می‌شوند. زائران ذره ذره این علاقه بی‌پایان را از شهرها و روستاهای خود در صدها کیلومتر دورتر از نجف و کربلا به مرزهای عراق می‌آورند و بعد اینجا دریایی می‌شود که به اقیانوس بزرگ کربلا می‌ریزد.
اینجا تعداد کسانی که آمده‌اند تا خادم زائران حسینی باشند، زیاد است؛ کسانی که بی‌هیچ ادعا و درخواست و سروصدایی در حال به‌سامان کردن مسیر پیاده‌روی هستند تا این مراسم به بهترین نحو انجام شود. در این میان تعداد زیادی از کارگران و کارمندان شهرداری تهران در بخش‌های مختلف طبق وظیفه‌ای که قانون برعهده آنها گذاشته است، حضور دارند، اما ارائه خدمات به زائران چگونه ممکن است و شهرداری تهران برای پذیرایی از زائران چه برنامه‌هایی را تدارک دیده است؟
خدمت‌رسانی، فرسنگ‌ها دورتر از شهر
موسم اربعین که فرامی‌رسد، هرکس هرکجا که باشد دلش کربلایی می‌شود. از روزها قبل آنهایی که توان سفر به عراق و شرکت در پیاده‌روی اربعین را دارند به‌دنبال مقدمات کار هستند؛ گذرنامه‌هایشان را تمدید و وسایل سفرشان را مهیا می‌کنند و به‌تدریج بار سفر را می‌بندند تا در روزهای منتهی به اربعین از قافله عشق جا نمانند. همزمان با زوار، سازمان‌های مختلف هم برای برگزاری هرچه باشکوه‌تر و منظم‌تر پیاده‌روی اربعین که یکی از بزرگ‌ترین تجمعات انسانی است، تلاش می‌کنند. یکی از این سازمان‌ها، شهرداری تهران است که طبق قانون در این ایام فرسنگ‌ها دورتر از شهر به زوار حسینی خدمت‌رسانی می‌کند.
از صفر مرزی با زوار
زائرانی که به‌صورت زمینی به عراق سفر می‌کنند در مناطق مرزی با موکب‌های پرشمار شهرداری تهران مواجه می‌شوند. در همه مرزها شهرداری تقریبا همه نیازهای زوار را پیش‌بینی و برای آنها برنامه‌ریزی کرده است. از حضور فعال حدود ۴۰۰ آتش‌نشان برای تامین ایمنی در پایانه‌های مرزی گرفته تا حضور کادر درمانی شرکت شهر سالم برای درمان بیماران احتمالی. در این موکب‌ها علاوه بر پذیرایی از زوار حتی برای سرگرمی کودکان نیز برنامه‌های مختلفی درنظر گرفته شده است؛ این امکانات همچنین در چندین شهر عراق شامل نجف، کربلا، کوفه، کاظمین و سامرا و مسیر پیاده‌روی از نجف تا کربلا نیز در نظر گرفته شده است.
افتخارمان جارو زدن خیابان‌های حرم است
زائران با عبور از مرزها نخست مقیم نجف اشرف می‌شوند و پس از زیارت کوتاه در حرم امام علی(ع) با پای پیاده به‌سوی کربلا راه می‌افتند؛ مسیری که از ابتدا تا انتهای آن ۱۴۵۲عمود هست که زوار با کمک این عمودها مسافت مانده را می‌سنجند، اما در چنین تجمع انسانی عظیمی که میلیون‌ها نفر از مرزها وارد و در نجف و کربلا ساکن می‌شوند و شمار زیادی نیز در طول مسیر هستند، چطور می‌شود ایمنی زائران را بالا برد و برای بهداشت و درمان آنها فکری کرد؟
در میان زوار عزادار در کربلا و نجف، سبزپوشان شهرداری تهران درحال خدمت هستند؛ پاکبان‌هایی که با افتخار خیابان‌های منتهی به حرم را رفت‌وروب می‌کنند و به‌خودشان می‌بالند که زیر پای زوار حسینی را جارو می‌کشند.
یکی از این پاکبانان «امیر بانی» است؛ جوانی که به‌گفته خودش در شهرداری منطقه۱۸ تهران کارمند است، اما حالا با افتخار جارو به‌دست گرفته و در خیابان زین‌العابدین نجف در نزدیکی حرم امیرالمومنین، خیابان را تمیز می‌کند. او به همشهری می‌گوید: «من در تهران پشت میزنشین هستم، اما اینجا حرم امام علی(ع) را جارو می‌کنم. اینجا کار برای حسین(ع) است و همه نیروهایی که از شهرداری تهران آمده‌اند برای دلشان کار می‌کنند. اینجا حال و هوای خودش را دارد و تا اینجا نباشید نمی‌توانید این حس را درک کنید. خدا می‌داند که چقدر خوشحالم این توفیق نصیبم شده تا بار دیگر در ایام اربعین در نجف و کربلا خدمت کنم.» او که برای چندمین‌بار است به زوار حسینی اربعین خدمت می‌کند، می‌گوید: «حدود 10روز است که اینجا هستیم و تا چند روز بعد از اربعین هم می‌مانیم. اینجا زندگی نسبت به تهران سخت‌تر است و از خانواده دوریم، اما با جان و دل و با عشق برای امام حسین(ع) و حضرت ابوالفضل(ع) کار می‌کنیم. اینجا همه برای دلشان کار می‌کنند و هیچ‌کس کم‌فروشی نمی‌کند.»
خوش به سعادت خادمان حرم
نیمه‌های شب است و از شمار زواری که در اطراف حرم امام علی(ع) در نجف حضور دارند، کم نشده است. در این ازدحام و شلوغی پاکبانان اعزامی شهرداری تهران در خیابان‌های اطراف حرم آرام و بی‌صدا مشغول کارند؛ یکی از آنها ابوطالب سلطانی است؛ پاکبان جوانی که می‌گوید قریب به ۱۰روز است که به نجف آمده و هر شب درست در همین ساعات همراه با سایر همکارانش خیابان زین‌العابدین را نظافت می‌کنند. او که بی‌وقفه کار و مسیر زائران را تمیز می‌کند، می‌گوید: «سعادتی که نصیب من و رفقایم شده نصیب کمتر کسی می‌شود. ما سال‌هاست که خیابان‌های شهرمان را رفت‌وروب می‌کنیم، اما حالا قسمت‌مان شده برای چند روز خادم ائمه(ع) باشیم و در نجف و کربلا خدمت کنیم. این روزها اما تمام می‌شود و ما برمی‌گردیم. خوش به حال خادمان حرم امام علی(ع) که افتخار خادمی همیشگی اینجا را دارند. تا روزی که اینجا هستم تلاش می‌کنم قدر لحظاتم را بدانم؛ چون مطمئنم وقتی که به تهران برگردم غبطه این روزها را خواهم خورد.» او جارو می‌کند و زیر لبش می‌خواند: «سلام ما به کربلا... به سرزمین روضه‌ها... اوج سعادتم یا حسین... ذکر شفاعتم یا حسین...» خش خش جارو و نوای ذکر مداحی ابوطالب به‌هم گره می‌خورد و می‌پیچد در فضای حرم امام علی(ع).
برای زندگی‌مان برکت می‌بریم
علاوه بر پاکبان‌های مناطق مختلف شهرداری، نیروهای مرکز ۱۳۷ هم در نزدیکی اماکن زیارتی عراق مشغول خدمت‌رسانی هستند. علی‌اکبر سلمان‌اوغلو یکی از این نیروهاست. او درباره مقایسه کار در تهران و نجف می‌گوید: «در تهران کار مادی است و به چشم شغل به آن نگاه می‌کنیم، اما در نجف کار فقط برای دلمان است. اینجا سعی می‌کنیم از مادیات دوری کرده و فقط برای ائمه کار کنیم و این کار کردن‌ها را برای آخرت‌مان ذخیره کنیم.» او با افتخار حرف‌هایش را اینطور ادامه می‌دهد: «من سعی می‌کنم هر سال برای کار به عتبات بیایم. در این سال‌ها یکی، دو مرتبه نتوانستم بیایم، اما جارو کردن وجب به وجب اینجا برایم افتخار است. وقتی که به خانه برمی‌گردیم همین کارهاست که برایم رزق و روزی و برکت می‌آورد.»
افتخار جارو زدن در عتبات
علیرضا اسدی هم یکی دیگر از نیروهای اعزامی منطقه۱۸ شهرداری تهران به عتبات است. او هم با عشق و علاقه زیادی مشغول نظافت خیابان است و با همکارانش مدام سطل‌های زباله را پرمی‌کنند. جمعیت زیاد زوار باعث شده زباله فراوانی تولید شود؛ به‌خصوص اینکه گرمای هوا و عطش بالای زوار سبب شده تا آب معدنی زیادی مصرف شود. اسدی که جنب و جوش زیادی دارد درباره فعالیت خودش و پاکبانان می‌گوید: «کار کردن در اینجا با کار در تهران خیلی فرق می‌کند. اینجا همه‌چیز برای دلمان است. اینجا یک مکان مقدس است و به‌کار کردن و جارو کردن در اینجا افتخار می‌کنیم. خوشحالم که من هم در اربعین سهمی کوچک دارم. ان‌شاءالله جارو کردن اینجا باعث شود امام حسین(ع) و ائمه(ع) در آن دنیا گوشه‌چشمی به ما بیندازند و شفاعت‌مان را کنند.»
حافظان سلامت زوار
رفت‌وروب و نظافت تنها خدمتی نیست که نیروهای اعزامی شهرداری تهران به زوار اربعین ارائه می‌دهند. در جای جای نجف، کربلا و طول مسیر کادر درمان شرکت شهر سالم حضور دارند و به زوار در حوزه سلامت، خدمات ارائه می‌دهند. پیاده‌روی در هوای گرم از یک‌سو و مصرف انواع خوراکی‌ها از سوی دیگر احتمال بروز بیماری را در زوار افزایش می‌دهد؛ به همین دلیل مهم‌ترین پایگاه‌های امدادی شهر سالم در عمود۷۰۷ ایجاد شده و دکتر امیر نورمحمدی، مدیرعامل شرکت شهر سالم مسئولیت این پایگاه را برعهده دارد. او که همراه شمار زیادی از پزشکان و کادر درمانی از هفته‌ها قبل برای خدمت‌رسانی هرچه بهتر به زوار حسینی در اربعین برنامه‌ریزی کرده است درباره شرایط خدمت‌رسانی شهر سالم به همشهری می‌گوید: «درمانگاه شهر سالم در عمود۷۰۷، ۱۰تخت بستری ویژه مردان و ۱۰تخت بستری ویژه زنان با تمام تجهیزات لازم را فراهم کرده است. همچنین در این درمانگاه امکانات دندانپزشکی نیز فراهم شده که به موارد اورژانسی رسیدگی می‌شود که در همین مدت به بیش از ۱۲۰زائر خدمت‌رسانی شده است. ما همچنین داروخانه‌ای با تمام داروهای موردنیاز دایر کرده‌ایم که پاسخگوی نیازهای دارویی زوار باشد. در حدود ۱۲روزی که این پایگاه دایر شده به ۵۳۰۰نفر از زوار در حوزه بهداشت و درمان خدمت‌رسانی کرده‌ایم.» او ادامه می‌دهد: «در این ۱۱سالی که شرکت شهر سالم توفیق خدمت‌رسانی به زوار اربعین را داشته هر سال تلاش کرده خدمات را ارتقا دهد و رضایت زائران امام حسین(ع) را جلب کند.»
اول ایمنی و بعد زیارت
ایمنی زائران و پرسنل شهرداری که در ایام اربعین مشغول خدمت‌رسانی هستند، از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به همین دلیل است که از چند روز پیش از آغاز پیاده‌روی، نیروهای آتش‌نشانی شهرداری تهران در چندین پایگاه در عراق مستقر شدند و برای ایمنی هرچه بیشتر این مراسم برنامه‌ریزی کردند. احمد صفری، هماهنگ‌کننده آتش‌نشانی در مراسم اربعین درباره برنامه‌های این سازمان به همشهری می‌گوید: این روزها قریب به ۶۰نیروی آتش‌نشانی در شهرهای کربلا، نجف، کوفه، کاظمین و سامرا حضور دارند و علاوه‌بر آن در پایانه‌های مرزی نیز نزدیک به ۴۰۰آتش‌نشان در آماده‌باش هستند. او می‌گوید: در این روزها شاهد وقوع حادثه مهمی نبودیم و امیدوارم روزهای باقیمانده نیز بدون حادثه و با سلامتی کامل زوار طی شود. در عملیات اربعین ایمنی به‌خوبی برقرار است؛ چراکه فرمانده میدان ائمه(ع) هستند.