همشهری- زهرا رفیعی: هدف اصلی طبیعت‌گردی در محیط های طبیعی واقع در مناطق چهارگانه تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست، بهره‌برداری پایدار از مناطق توأمان با حفاظت آن‌ها در بلند مدت است.
بر اساس اعلام رسمی سازمان حفاظت محیط زیست، «استفاده طبیعت گردی از جزیره آشوراده از دهه‌های پیش مطرح و در دهه ۸۰ مورد پیگیری جدی‌تر مقامات محترم استانی قرار گرفت. پس از تلاش‌های بسیار، در سال ۱۳۹۷ طرح ارزیابی زیست محیطی طبیعت گردی آشوراده تایید و مجوز سازمان حفاظت محیط زیست صادر شد. در این مجوز، تفرج متمرکز در ۲۲ هکتار از اراضی ملی جزیره به‌همراه تفرج گسترده در اراضی اطراف آن مورد تصویب قرار گرفت و ۸۰ واحد اقامت شبانه و سازه‌هایی برای کاربری‌های تفرجی در این مصوبه پیش‌بینی و سایر کاربری‌های سنگین‌تر در بندرترکمن و خارج از جزیره جانمایی شد. پس از آن سازمان همیاری شهرداری‌های استان گلستان، به‌عنوان مجری طرح نسبت به انعقاد قرارداد با اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان اقدام نمود و عملیات اجرایی کلید خورد اما اشکالات وارد بر طرح و نحوه شروع کار توسط سازمان همیاری‌ها و مهم‌تر از آن مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری مبنی بر عدم امکان اجرای تفرج متمرکز از جمله استقرار فضای اقامتی در اراضی ملی واقع در جزیره آشوراده موجب توقف اجرای طرح شد. با روی کار آمدن دولت مردمی – انقلابی و پس از سفر استانی ریاست محترم جمهور به استان گلستان و بازدید از جزیره آشوراده و در راستای اجرای منویات ایشان مبنی بر ضرورت رفع مشکلات پیش روی اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده، بلافاصله جلسات مستمری توسط سازمان حفاظت محیط زیست و با همکاری تنگاتنگ دستگاه‌های مرتبط از جمله استاندار محترم گلستان برگزار و مشخص شد.»
از جمله مشکلات فنی و حقوقی پیش روی اجرای طرح طبیعت گردی جزیره آشوراده می‌توان به عدم تمدید مجوز ارزیابی زیست محیطی طرح طبیعت گردی آشوراده پس از گذشت دو سال، عدم انتخاب مجری طرح از طریق ساز و کار حقوقی قابل قبول، مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری مبنی بر عدم امکان بارگذاری در قالب زون تفرج متمرکز و عدم امضاء صورت‌جلسه کمیته ملی طبیعت گردی جزیره آشوراده توسط سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اشاره کرد. از این رو با پیگیری‌های سازمان حفاظت محیط زیست دو جلسه تخصصی در دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق، یک جلسه در استانداری گلستان و دو جلسه شورای راهبری پناهگاه حیات وحش میانکاله با حضور استانداران استان‌های مازندران و گلستان، نمایندگان مجلس، مدیران کل حفاظت محیط زیست استان‌های گلستان و مازندران و معاونین سازمان و به ریاست رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، یک جلسه تخصصی با حضور معاونت‌های طبیعی و دریایی سازمان و متخصصینی از بیرون سازمان، جلسه کمیته ارزیابی زیست محیطی، جلسه مشترک معاونین سازمان جهت طبیعت‌گردی آشوراده برگزار شد.
همچنین چندین مرتبه بازدید میدانی بابت رفع مشکلات فوق از جمله ایراد وارده از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری برگزار و موضوع حذف فضاهای اقامتی شبانه و احداث فضاهای سرپوشیده ثابت از محدوه اراضی ملی جزیره بود که طرح موضوع و مقرر شد تا با هماهنگی و توافق استاندار گلستان، تفرج متمرکز به‌ویژه اقامت شبانه از محدوده ۲۲ هکتاری اراضی ملی حذف و در این محدوده فعالیت‌های مجاز تفرج گسترده انجام و اقامت در قالب اکولاژ در مستثنیات روستای آشوراده با اولویت جوامع محلی صورت پذیرد.
مشکلات دیگر پیش روی اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده یکی پس از دیگری در چارچوب قانون و با لحاظ حساسیت‌ها و اصول محیط زیستی، رفع و رجوع گردید. طرح ارزیابی زیست محیطی که قبلا تصویب شده بود با رویکرد ذکر تفرج گسترده در اراضی ملی ۲۲ هکتاری توسط مشاور اصلاح و به تصویب دفتر ارزیابی رسید و مجوز ارزیابی زیست محیطی طرح تمدید شد.
با برداشته شدن دو مشکل مهم اصلاح و تمدید مجوز ارزیابی زیست محیطی و رفع مغایرت پیش آمده در شورای عالی شهرسازی و معماری از پیش روی طرح طبیعت گردی آشوراده بیش از ۶۰ درصد مسایل و تنگناهای اجرای طرح برطرف شد. هرچند که برای رفع این دو مشکل، جلسات و بازدیدهای متعدد انجام و زمان نسبتا زیادی صرف شد اما خوشبختانه اصول و ضوابط محیط زیستی در این دو موضوع لحاظ و نظر مقامات محترم استانی همتامین شد و این تفاهم در دولت مردمی- انقلابی با دستور رئیس جمهور محترم حاصل شد.
همچنین کمیته ملی طبیعت گردی در معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی برگزار و مجدداً طرح طبیعت گردی با رویکرد جدید به تائید همه اعضا رسید و در نهایت برای رعایت موازین قانونی در انتخاب مجری طرح، از طریق فرآیندهای معمولی وزارت میراث، موضوع ورود صندوق ملی محیط زیست در قالب سرمایه گذار به‌عنوان آخرین گام اجرایی شدن طرح طبیعت گردی آشوراده مورد پیگیری قرار گرفته و مجوزهای لازم در این زمینه اخذ شد.
دولت سیزدهم برای آشوراده چه کرد؟
به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، «بدین ترتیب گره چندین ساله اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده در دولت مردمی- انقلابی با همکاری تمام دستگاه‌های دخیل و البته با رعایت نظرات تخصصی کارشناسان محیط زیست باز شد و انشاءالله با نظارت مکفی در روند اجرای طرح شاهد ساماندهی طبیعت گردی منطقه و بهره برداری پایدار از ظرفیت‌های آن توأم با حفاظت از سرمایه‌های زیستی منطقه باشیم.»
- ابلاغ مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران در سال ۱۴۰۰ مبنی بر لزوم تدوین طرح یکپارچه گردشگری در حوزه جزیره آشوراده(محدوده ۲۲ هکتاری) و بندر ترکمن
- اصلاح و تمدید مجوز ارزیابی اثرات زیست محیطی طرح طبیعت گردی آشوراده در محدوده ۲۲ هکتاری با حذف اقامت شبانه در جزیره
- اخذ مصوبه کمیته ملی طبیعت گردی جهت اجرای طرح طبیعت گردی آشوراده
- تهیه نقشه های اجرایی و مدل سرمایه گذاری طرح طبیعت گردی آشوراده (در حال اجرا - ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی)
- انعقاد موافقت نامه با صندوق ملی محیط زیست جهت سرمایه گذاری در طرح طبیعت گردی آشوراده با هدف جلوگیری از تصرفات اراضی
- انجام تشریفات قانونی جهت سرمایه گذاری صندوق ملی محیط زیست در طرح طبیعت گردی آشوراده (در مرحله صدور موافقت اصولی)
- صدور مجوز احداث بوم گردی در روستای آشوراده جهت بهره برداری پایدار جوامع محلی (با رعایت ظرفیت برد و بهسازی و بازسازی ابنیه موجود)
- انجام مطالعات مرمت قلعه تاریخی جزیره آشوراده معروف به قلعه روس ها (در حال انجام - ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی)
بیشتر بخوانیم: