خدا محوری در تمدن اسلامی، جهانی بودن همایش اربعین، تاثیر پذیری حرکت های آزادی بخش جهان همچون انقلاب هند از قیام حسینی، تربیت چهره های شاخصی چون سردار سلیمانی در مکتب امامت، نقش زنان در شکل گیری تمدن نوین اسلامی و.. از مباحثی بود که در نشست «زیست حسینی و تمدن نوین اسلامی» از سلسله نشست های تخصصی کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد اربعین با مشارکت مراکز علمی عراقی و مجمع اساتید مسلمان در کربلای معلی، مطرح شد.
دکتر کریم نجفی‌برزگر، دبیر کل شبکه دانشگاه‌های مجازی جهان اسلام در ابتدای این همایش با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری درباره شکلگیری تمدن نوین اسلامی گفت: یکی از رسالت‌های علمی و فرهنگی اساتید و اندیشمندان در عصر حاضر، تحقق تمدن نوین اسلامی است. چنانچه دولت‌های اسلامی با یکدیگر همکاری کنند و در این زمینه هماهنگ شوند شاهد تحول شگرفی در شکلگیری این تمدن در سطح جهانی خواهیم بود.
وی افزود: بنابراین قرار است در همایش امروز چندین اندیشمند از سراسر جهان در زمینه شکلگیری تمدن نوین اسلامی و فرصتی که اربعین در اختیار ما می‌گذارد تبادل نظر شود. همایش بخشی از اقداماتی است که مورد تأکید مقام معظم رهبری است.
استاد الجزایری: در تمدن اسلامی خدا محور است نه انسان
دکتر نورالدین ابولحیه استاد دانشگاه الجزایر در این نشست، اظهار داشت: اگر عدالت و ارزش‌ها در جامعه حاکم باشد خرافات در جامعه جای نخواهد داشت. پس باید به سمت عدالت و ارزش‌هایی در جامعه رویم که جامعه را رشد دهد.
وی افزود: برخی از اندیشمندان کشورهای دیگر به دولت های عباسی و اموی تمسک می جویند و تمام اقدامات منحرفانه و جاهلانه حاکمان عباسی و اموی از جمله هارون رشید، مأمون و امین را تصدیق می کنند. همچنین جنایت های صلاح الدین ربانی را ستایش می کنند که این اقدام غلط و نادرست است.
استاد دانشگاه الجزایر با اشاره به ارزش‌های تمدن نوین اسلامی جدید، گفت: تمدن اسلامی در مقابل تمدن مادیسم ایستاده است و همچنین نظرات تمدن اسلامی جلوی نظر داروین، دانشمند غربی را گرفته است. از این رو در این زمینه اومانیسم و انسان محوری نباید محور باشد. انسان نباید در تمدن نوین اسلامی محور باشد بلکه خدا باید محور باشد.
دکتر نورالدین ابولحیه تصریح کرد: منظومه تمدن اسلامی بر عرفان مستقر است. اگر تمدن بر عرفان مستقر شود همه چیز درست می‌شود پس باید دریابیم که امام عصر(عج) اگر بیایند نسخه جامع تمدن اسلامی را ارائه خواهند داد.
استاد دانشگاه بغداد: اربعین مختص عراقی ها نیست
زین العابدین موسی جعفر استاد دانشگاه بغداد در این نشست، اظهار داشت: گردهمایی اربعین فقط مختص به عراق نیست بلکه این گردهمایی تمام آزادگان جهان را در بر می گیرد و افراد اعم از مردم عراق و سایر کشورها سختی ها را قبول می کنند و از راه های پر خطر عبور می کنند تا به امام حسین (ع) برسند.
وی افزود: موضوع مهمی که در راهپیمایی اربعین مشاهده می کنید فراوانی آب است و مردم عراق در این گردهمایی بین مردم آب پخش می کنند.
استاد دانشگاه بغداد، گفت: دو نهر در عراق از گذشته وجود دارد نهر علقمه و نهر فرات. همان طور که می دانید تمام نهرها و رودخانه ها در عراق از شمال به جنوب می رود اما نهر علقمه بالعکس است زیرا این نهر از روی امام حسین(ع) و اصحابش شرمنده است.
استاد دانشگاه هند: انقلاب هند متاثر از نهضت حسینی است
حسنی استاد دانشگاه هند، در این نشست اظهار داشت: شخصیت امام حسین(ع) و انقلاب ایشان در تمدن و آزادی هندوستان بسیار اثر گذار بود. مثلاً گاندی رهبر انقلاب هند به مردم می‌گوید من چیز جدیدی برای شما نیاورده ام بلکه آن چیزی که درباره امام حسین(ع) مطالعه کردم برای شما آوردم. پس اگر هندوستان می خواهد پیروز شود باید راه امام حسین(ع) را برود.
وی افزود: همچنین جواهر نعل نهرو می گوید باید همه امام حسین(ع) را به عنوان الگو قرار دهند زیرا امام حسین(ع) یک مکتب بزرگ است که همه را می تواند در بربگیرد.
استاد دانشگاه هند گفت: در اربعین از همه ملیت ها و قومیت ها شرکت می کنند و لبیک یا حسین می گویند و این نشان دهنده آن است که همه مردم دنیا در حال بیدار شدن هستند که این زمینه ای برای برقراری حکومت جهانی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف خواهد شد.
استاد حوزه و دانشگاه: دشمن با ابزار رسانه قصد تخریب اربعین را دارد
در این همایش حمید قلندری استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه در عصر ظهور دولت کریم نیکی‌هایش و دولت جور ظلم هایش آشکار می‌شود، گفت: آشکار شدن نیکی‌ها اتفاقی است که در عصر پس از ظهور اتفاق می‌افتد و اینگونه ظلم کنار رفته و نابود می‌شود.
وی ادامه داد، امام علی(ع) می‌فرمایند: مهدی ما که نهمین نسل از حسین(ع) است، در حکومتش بارگاه‌های ظلم را ویران و برای عدالت قیام می‌کند و زمین را از ظلم تهی و از عدل و داد پر می‌کند.
قلندری حکومت امام مهدی (عج) را تنها حکومت پر از عدل در تاریخ دانست و گفت: در تاریخ دورانی نبوده که در زمین عدالت محض باشد در حالی که در عصر مهدی (عج) طبق گفته امام باقر(ع) دین محمد به صورت کامل جاری می‌شود و دنیا پر از عدل می‌شود.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: این همان آرمانشهر مهدوی و مدینه فاضله است که خدا وعده داده است. با جهانی شدن حکومت امام، شاخص‌های حکومت‌های ظلم ویران وعدالت اقتصادی دایر می‌شود. در این حکومت مردم می‌خواهند از مالشان به مستضعفان بدهند اما نیازمندی نمی‌یابند.
وی با بیان اینکه بشر تا قبل از ظهور فقط دو علم را در اختیار داشت، گفت: یکی از اعجاز ظهور این است که انسان به ۲۸ علم باقی مانده دست یافته و دنیا گلستان می‌شود. زیرا کاملترین دولت تشکیل و این همان وعده الهی است که محقق می‌شود و فرمانروایی امام مهدی (عج) همه جهان را در بر می‌گیرد.
قلندری ادامه داد: خدا به واسطه امام، دین خود را بر همه ادیان قالب می‌کند و امام مهدی(عج) در رکن حکومت قرار می‌گیرد و بشر به دست او به تکامل دست می‌یابد و خدا دست عنایتی را بر سر بندگان کشیده و عقل آنها بالا می‌رود.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: در حکومت پس از ظهور در روی زمین اثری از شرک نمی‌ماند. خدا وعده داده که با جهانی شدن حکومت امام، شاخص‌های منفی حکومت‌های جهان ویران و ریشه‌های فقر از بین برود.
وی با بیان اینکه ایده ظهور منحصر بر آموزه‌های اسلام نیست، گفت: همه ادیان الهی به ظهور منجی باور دارند و برخی ادیان غیر الهی هم منتظر منجی هستند. امام مهدی (عج) از عربستان به عراق آمده و حکومت اولیه را در آنجا تشکیل و از آنجا به فلسطین می‌روند و آنجا عیسی مسیح به او می‌پیوندد.
قلندری اربعین را زمینه‌ساز جهان آرمانی نوین و مدینه فاضله مهدوی دانست و گفت: از این رو جبهه استکبار احساس خطر می‌کند و اینگونه بیکار ننشسته و تلاش بر تحریف اندیشه مهدویت و تخریب چهره امام مهدی(عج) می‌کند.
وی ادامه داد: از دیگر اقدامات دشمن، بسترسازی روانی برای مقابله با اندیشه‌های اسلام است که در این راستا یکی ازاین اقدامات برنامه سازی در مسیر پیاده‌روی اربعین برای انحراف است.
این استاد دانشگاه افزود: برنامه‌ریزی مسموم رسانه‌ای دشمن ادامه دارد و آنها با ساخت هزاران فیلم، سریال و بازی رایانه‌ای و در مجموع با بمباران رسانه‌ای برای افسون اذهان مهدی جویان و ممانعت از وعده الهی تلاش می‌کنند.
ناصر سودانی: مکتب امامت حاج قاسم پرور است
در ادامه سودانی استاد دانشگاه تهران طی سخنانی با بیان اینکه هندسه خلقت بر محور رحمت است، گفت: خدا در قرآن، پیامبر(ص) را تجلی رحمت الهی می‌داند. رحمت و محبت از هم جدا نیستند و با اطاعت به کمال می‌رسند.
وی ادامه داد: نظام خلقت بر پایه رحمت است و رحمت هم بر پایه ولایت است و ولایت از آن کسی است که خلیفه الله هستند، نظام ولایت و امامت نظامی است که بشر در پرتو آن به آرامش می‌رسد.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه امام مظهر فداکاری، صبر، گذشت، ایثار و... است، گفت: یک امامت برای همه مردم است و یک امامت برای متقین است، اینکه ما مردم عادی ممکن است موعظه کنیم، این امامت بر متقین است، درحالی که امام منصوب الله برای همه انسان‌ها است، به نظر من رسیدن به انسان الهی رسیدن به امامت است و ما در پیاده‌روی اربعین آن را تمرین می‌کنیم.
سودانی با اشاره به اینکه جامعه متمدن باید به سوی امامت و ولایت حرکت کند، گفت: حرکت اربعین در همین راستا است. ما باید الگوگیری از امام و رسول را در دستور کار داشته باشیم، امامت استمرار دارد و امام حق وجود دارد، اما این امام هم نائب دارد که باید رهبری امت را عهده‌دار شود.
وی در پایان گفت: نظام امامت امام خمینی(ره) را تربیت می‌کند و مکتب امام خمینی شهید سلیمانی را تربیت می‌کند. این همان نظامی است که بر پایه محبت است و اینگونه قلب میلیون‌ها انسان به سمت حاج قاسم می‌رود. همچنین امام حسین(ع) ادامه تمدن مکتب ابراهیمی است و تا مهدویت ادامه دارد و اربعین حلقه وصل مکتب ابراهیمی به ظهور حجت است.
استاد عمانی: حفظ وحدت زمینه ساز پیروزی است
در ادامه علی حسن اللواتی استاد دانشگاه عمان به ایراد سخن پرداخت و درباره کشورش گفت: عمان کشوری تاریخی است و سهم زیادی در تمدن اسلامی دارد.
وی ادامه داد: ما در عمان زیست مشترک در بین مذاهب را شاهد هستیم؛ شیعه، سنی و اباذیه به خوبی در عمان زندگی می‌کنند و با هم وحدت دارند.
استاد دانشگاه عمان با بیان اینکه برخی گمان می‌کنند مذهب شیعه در عمان تازه وارد شده است گفت: این در حالی است که مذهب شیعه در عمان مذهب قدیمی است و دارای تاریخ و قدمت است و به سال ۲۰۷ هجری باز می‌گردد.
علی حسن اللواتی با بیان اینکه مسلمانان در عمان با دوستی کنار هم زندگی می‌کنند، گفت: مسلمانان در کشور ما به مساجد هم می‌روند. البته مذهب اصلی در عمان اباذیه است و تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد مردم شیعه هستند، اما آنجا مسلمانان با هم متحد هستند و حتی به مساجد هم می‌روند.
وی در پایان گفت: با این توضیحات همزیستی مطلوبی بین مسلمانان در عمان وجود دارد و باید به این وحدت را حفظ کنیم و آن را ادامه دهیم.
استاد دانشگاه: زنان همچون مردان در تشکیل تمدن اسلامی نقش دارند
نیره قوی استاد دانشگاه اظهار داشت: هر کجا قرار است بنای خیر گذاشته شود، وجود مردان و زنان کنار هم باعث آن می شود و در شکل گیری تمدن اسلامی نیز زن و مرد در تشکیل آن دخیل هستند. نکته دیگر این است که هر کجا تحولی در تاریخ اسلام وجود داشته زنان در کنار مردان حضور داشتند.
وی افزود: اربعین امروز زینبی است. شاید منشأ اربعین حسینی است اما تداوم حرکت حسینی، زینبی است و نشان می دهد که در کربلا نیز زنان دخیل بودند.
استاد دانشگاه گفت: در انقلاب اسلامی ایران هم زنان نقش موثری داشتند و اگر حرکت نظام جمهوری اسلامی گذار به تمدن اسلامی باشد باید زنان نیز همچون مردان پیشقدم و پیشگام باشند.
عضو شورای تحول و ارتقای علوم انسانی: اربعین امام راه برپایی تمدن نوین اسلامی را هموار کرد
در ادامه این همایش دکتر احمد مؤمنی‌راد استاد دانشگاه تهران ضمن گرامیداشت ایام اربعین درباره «نقش قدرت نرم تمدن نوین اسلامی در تغییر ساختار جهانی» توضیح داد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی شاهد تغییر گسترده در جهان بودیم که اکنون نتیجه آن را می‌بینیم. به شکر خدا، امامین انقلاب اسلامی پس از پیروزی، این تحول و دگرگونی را رهبری کردند. جهان با سرعت به سوی آینده ای متفاوت از امروز پیش می‌رود و تمام تلاش استکبار و قدرت‌های جهان در راستای ارائه الگوی تمدنی برای کشورهای جهان است. از سویی برنامه‌های جامع، کامل و فراگیر دین مبین اسلام، بشر را به سوی تمدنی درخشان و پویا سوق می‌دهد.
عضو شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی شورای عالی انقلاب فرهنگی، یادآور شد: امام خمینی (ره) توانستند با آن نَفْس خودشان به قلب و ذهن‌های مسلمانان جهان و آزادی خواهان تاثیر بگذارند و این قدرت نرم را شکل بدهند. علیه کشورمان بیش از ۴۰ سال است یک نبرد ترکیبی پیچیده راه افتاده و تقابل فراوانی با جهان سلطه داشته‌ایم. اکنون نهضت ما بی‌شماریم و جنبش والاستریت در آمریکا یا جلیقه زردها در فرانسه و تظاهرات کارگری در انگلیس یا در کشورهای آمریکای جنوبی مانند ونزولا پویش‌های ضد آمریکایی شکل گرفته که نتیجه تأثیر گذاری سخنان مقام معظم رهبری و رهنمون‌های امام خمینی بوده است. ایشان حتی گرباچف را به عدالت خواهی و رهنمودهای اسلامی دعوت کردند.
مؤمنی راد گفت: اندیشمندان و صاحبنظران یادآور شده‌اند که سایر مکاتب در تقابل با اسلام هستند، اما در این تقابل، تفکر اسلامی بر سایر مکاتب به پیروزی رسید. اربعین امام حسین(ع) راه برپایی تمدن نوین اسلامی را هموار کرده است. چراکه در آن شاهدیم صاحب نظران اسلامی باهم به گفت‌وگو می‌پردازند. پیاده روی اربعین، هرساله بخشی از جامعه آرمانی و تمدن نوین اسلامی را به تصویر کشیده و کارآمدی آموزه‌های دینی و وحیانی را اثبات می‌کند.
استاد دانشگاه خوارزمی: تمدن ساختنی است
در ادامه سیامک عموزیدی از استادان دانشگاه خوارزمی در سخنانی با عنوان« مراحل تحقق تمدن اسلامی» خاطر نشان کرد: مقام معظم رهبری فقط یک رهبر معمولی یا فیقه برای مردم ایران نیستند بلکه ایشان چهره علمی و جهانی محسوب می‌شوند. ایشان به دلیل مطالعاتشان در سطح بالایی از آگاهی و اطلاعات و دانش درباره اسلام و جهان قرار دارند.
وی خاطرنشان کرد: اگر شبکه‌های اجتماعی را جست‌وجو کنید با کاربرانی مواجه خواهید شد که گرایش‌های متنوع و متفاوتی دارند که کاملا متفاوت با افراد معمولی است؛ استادان و پژوهشگران اعتقاد دارند که نسل جدید در حال تغییر است و آنها نیازهای جدید دارند. کارشناسان غیر مسلمان اعتقاد دارند تفکر اسلامی راهکارهای نابی برای اصلاح تربیتی این گروه دارد. یادمان باشد تمدن با فرهنگ متفاوت است. تمدن ساختنی است و نیازمند یک سیستم است.
این استاد دانشگاه با اشاره تحقق برخی از انقلاب‌ها افزود: ما دوران طلایی امت اسلامی را داشتیم. اما در سه قرن اخیر موضوع تغییر کرد. این در حالی است که متفکران غربی، دانشی که توسط عالمان مسلمان تعبیه شده بود را به زبان عربی بدون ذکر منبع ارائه کردند.
موسس حقانی: باید بایکوت جهانی اربعین را بشکنیم
همچنین موسی حقانی از اساتید تاریخ معاصر و مدیر موسسه تاریخ معاصر در بخش دیگر این همایش در سخنانی یادآور شد: صحبت‌های من در چند محور ارائه خواهد شد: اسلام یک دین جهانی است و برای کل بشر آمده است. اسلام یک دین دعوتی است و پیامبران برای آزادی بشر ظهور کردند تا مردم را از بندگی بندگان به بندگی خدا دعوت کنند.
این استاد دانشگاه با اشاره به تمدن هفت هزار ساله ایران توضیح داد: این دعوت باعث شد تا ایرانیان تسلیم اسلام شوند. اگرچه جنگی رخ داد، اما تسلیم ایرانیان به این دلیل بود که با تمام وجود به ندای پیامبر گوش کردند چرا که در میان آنان یک نارضایتی از حاکمان به وجود آمده بود. بخشی از تمدن نوین ایرانیان با تمدن اسلامی تلفیق یافت. تمدن اسلامی با ظرفیتی که ایران اسلامی برای جهان اسلام فراهم کرد در خدمت اسلام گرفته شد و متأسفانه در دوران اموی این تمدن مشترک تغییر یافت.
وی گفت: آن ظرفیت تمدنی که پیامبر از نظر فکری و روحی ایجاد کرد با شهادت سیدالشهدا(ع) ضعیف‌تر شد و جسمی شد که روح در آن وجود ندارد و با شهادت سیدالشهدا تکاپویی در جست‌وجوی حضرت قائم(عج) شکل گرفت تا موجب تحقق جامعه اسلامی شود. این تمدن کالبدی اسلام رشد کرد و با رخنه کفر ابوسفیانی در بین امت، اختلاف ایجاد شد. پس از آن هم یهود و مسیحیت تابع یهود به جنگ اسلام محمدی آمدند. اما انقلاب اسلامی باعث رهایی اسلام محمدی شد. ما به سمت پشتیبانی از جبهه مقاومت و بیداری اسلامی رفتیم.
این محقق ادامه داد: ما در جهان اسلام دو ظرفیت انسجام بخش برای تمدن نوین اسلامی داریم که یکی از آنها حج است که از ظرفیت کاملش استفاده نمی‌شود و دیگری هم اربعین. در پرتو جریان مقاومت شاهد بیداری اسلامی شدیم. در اربعین تاکید بر وحدت، آگاهی و هشدار به دشمن مشترک یک ضرورت است. مسیر آماده سازی بشر برای منجی از ایجاد تمدن نوین اسلامی می‌گذرد. تعارف مسلمین، تمرین زیست دینی و مدنی، آشنایی با ظرفیت‌های جامعه مسلمین در اربعین شکل می‌گیرد. حضرت حجت وقتی ظهور می‌کنند می‌گویند که من فرزند حسینم که در کربلا به شهادت رسید. شناخت ایشان از ترویج و تبیین مکتب امام حسین(ع) ریشه می‌گیرد. بنابراین باید بایکوت جهانی اربعین را بشکنیم.
مدیر موسسه تاریخ معاصر در پایان تأکید کرد: در اربعین ما شاهد تابلور انسان اربعینی هستیم که یا زائر است با خادم که با جایگاه آن آشنا هستیم. این دو عنصر در کنار یکدیگر تمرین زیست مدنی در آن حکومت مدنی حضرت حجت را انجام می‌دهند.
رئیس مؤسسه بیت الامیر: برای شکل گیری تمدن اسلامی ابتدا شبهات را پاسخ دهیم
در ادامه صادق حسینی علایی رئیس مؤسسه بیت الامیر طی سخنانی با اشاره به تمدن اسلامی گفت: تمدن اسلامی یکی از موضوعات مهمی است که باید زیرساخت هایش را از طریق اربعین فراهم کنیم تا این تمدن محقق شود.
وی ادامه داد: به نظر من تمدن مجموعه‌ای از دستاوردهای مادی همراه با آداب و رسوم است، تمدن، دستاوردهای مادی است که بشر از انبیا دریافت کرده است. ما در حال حاضر تمدن اسلامی را به مردم معرفی می‌کنیم و تمدن غرب را هم به عنوان مخالف تمدن اسلام معرفی می‌کنیم.
علایی با بیان اینکه اگر زیرساخت تمدن اسلامی را درست نکنیم به نتیجه خوبی نمی‌رسد، گفت: تمدن غرب بر اساس اومانیسم است و این تمدن نمی‌تواند مشکلات معنوی بشر را حل کند و حتی مشکلات مادی، آسایشی و حتی زیست محیطی را هم حل نمی‌کند.
وی گفت: سؤال است که آنچه درباره تمدن اسلامی سخن گفته می‌شود آیا بر اساس نظرات معصومین شکل گرفته یا برخی دانشمندان مسلمان و غیر مسلمان آن را مطرح کرده‌اند؟
وی ادامه داد: ما باید دو کار کنیم؛ یکی تمدن غرب را به چالش بکشیم و دوم اینکه آنچه ما به عنوان تمدن اسلام نام می‌بریم چیزی نیست که در تاریخ درباره آن حرف زده شده، بلکه باید یک کار قوی و مطالعه شده و همه جانبه باشد، اگر این دو اتفاق بیفتد می‌توانیم تمدن اسلامی را بر اساس اربعین گسترش دهیم.
علایی با بیان اینکه باید کار در حوزه تمدن اسلامی بر پایه یقین باشد، گفت: ما اگر نتوانیم موضوع بی‌هویتی و بی باوری را حل کنیم، هر چقدر هم مظاهر تمدن را تبلیغ کنیم بی‌فایده است، باید اول شبهات را پاسخ دهیم و در قلوب یقین ایجاد کنیم. باید مبنای تمدن اسلامی را بر پایه یقین قرار دهیم تا هیچ هجمه ای نتواند شک در دل کسی ایجاد و شبهه افکنی کند.
در پایان با حضور حجت‌الاسلام اباذری رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در کشور عراق و حجت‌الاسلام حمید احمدی دبیر کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد اربعین از اساتید و اندیشمندان همایش «بررسی شکلگیری تمدن نوین اسلامی و راه‌های رسیدن امت اسلامی به آن» تقدیر شد.
تاریخ انتشار: ۱۴ شهریور ۱۴۰۲ - ۱۱:۳۶
سلسله نشست های تخصصی کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد اربعین با مشارکت مراکز علمی عراقی و مجمع اساتید مسلمان در کربلای معلی برگزار شد.