به گزارش همشهری آنلاین، هامون سبطی دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور اظهار کرد: یکی از ایراداتی که دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور و همچنین مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری به مصوبه کنکوری شورای عالی انقلاب فرهنگی وارد می‌دانست، این بود که همترازی نمرات امتحانات نهایی در سال‌های مختلف، غیرممکن است و متاسفانه عملا این ایراد گریبانگیر داوطلبان سال ۱۴۰۲ شد.
بی‌عدالتی در حق دیپلمه‌های سال‌های ماقبل ۱۴۰۲
وی افزود: فردی که در امتحان نهایی سال ۱۴۰۰ یا ۱۴۰۱ نمره ۲۰ گرفته است با فردی که در امتحان نهایی ۱۴۰۲ نمره ۲۰ گرفته تراز یکسانی ندارد چون امتحان نهایی ۱۴۰۲ سخت‌تر بوده است و بر پایه قواعد ریاضی، تراز بالاتری به نمرات این امتحانات تعلق می‌گیرد و دیپلمه‌های سال‌های قبل بی‌هیچ گناهی عقب می‌مانند.
سبطی با بیان اینکه اصولاً همتراز کردن نمرات دو یا چند آزمون فقط وقتی ممکن است که بخش قابل ملاحظه‌ای از شرکت‌کنندگان سؤالاتشان مشترک باشد، اضافه کرد: روشن است که هیچ‌یک از دو مورد اشتراک یادشده در نمرات به دست آمده از امتحانات نهایی سال‌های مختلف وجود ندارد. همتراز نشدن نمرات داوطلبان سال ۱۴۰۲ از این بابت است و هیچ راه‌حلی هم ندارد و ناعدالتی آشکار است.
فرمول محاسبه تراز در آموزش و پرورش و سازمان سنجش مربوط به دهه‌ها پیش است
وی تصریح کرد: البته امسال آشنایی یا پایبندی مدیران درگیر سنجش و پذیرش کمی ضعیف‌تر از حد تصور بوده است. مثلا دادن تراز منفی به نمرات سوابق تحصیلی برخی از داوطلبان از سوی آموزش و پرورش و انتساب آن به دقیق وارد نکردن شماره ملی بسیار بحث‌برانگیز شده است. به نظر می‌رسد فرمول محاسبه تراز در آموزش و پرورش و سازمان سنجش به شکل تبدیل خطی درآمده است که مربوط به دهه‌ها پیش است و عقبگرد به شمار می‌آید.
دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت گفت: باید هرچه زودتر آموزش و پرورش و سازمان سنجش به چند پرسش، پاسخ شفاف دهند:
۱. برای ترازدهی، سازمان سنجش و مرکز سنجش وزارت آموزش و پرورش از چه روش و فرمولی استفاده کرده‌اند؟
۲. تراز نمرات حاصل از ترمیم سوابق تحصیلی در آزمون‌های خرداد ۱۴۰۲، دی ۱۴۰۱ و شهریور ۱۴۰۱، در کدام جامعه آماری محاسبه شده است؟ جامعه آماری آزمون دهندگان همین امتحانات یا جامعه آماری دیپلمه‌های سال‌های قبل؟
۳. چرا تراز نمرات درس‌های اختصاصی در کنکور دی و تیر به شکل جداگانه به داوطلبان اعلام نشده است؟
۴. آیا بین نتایج کنکور دی و تیر ماه همترازی اعمال شده است؟ با کدام روش و فرمول آماری؟
اجحاف در حق داوطلبان کنکور دی‌ماه
وی اضافه کرد: پس از انتشار کارنامه‌های اولیه در اواخر مرداد، برخی مدعی شده‌اند که سازمان سنجش حتی نمرات ۲ کنکور دی و تیر را نیز همتراز نکرده است و تراز حاصل از درصدهای مشابه در کنکور دی، بهتر از تراز حاصل از همین درصدها در تیر است. اگر اینگونه باشد، اجحاف در حق داوطلبان سال دوازدهمی شده است که به آنها گفته بودند به کنکور دی در حد کنکور آزمایشی اهمیت بدهید.
سبطی افزود: تناقض نمره ۲۰ که تازه توجه عموم را به خود جلب کرده است از سال گذشته بارها از سوی کارشناسان کمیسیون آموزش دیده بان به مسئولان توضیح و هشدار داده شده بود. واقعا گناه داوطلبی که همه تلاشش را کرده است اما با سؤالات ساده یا متوسط امتحانات نهایی سال ۱۴۰۰ روبه‌رو شده، چه بوده است؟ اگر در آن سال سؤال دشوار هم طرح می‌کردند، چه کسی می‌تواند مدعی شود که آن دانش‌آموز نمی‌توانست باز هم نمره ۲۰ بگیرد؟ بالاتر از ۲۰ هم که نداریم. این فرد چند باید می‌گرفت تا بالاترین تراز نمرات (همان ۴۰درصد تأثیر قطعی) را به دست آورد؟
وی ادامه داد: تفاوت تراز میان نمرات ۲۰ امتحانات نهایی سال‌های مختلف گاهی ۴ رقمی است، یعنی داوطلب پشت کنکوری ما با وجود کسب نمره ۲۰، ۴۰ درصد سوابق تحصیلی‌اش کامل نشده است و از صدها و گاه چند هزار نفر از رقیبان خود در سال ۱۴۰۲ عقب افتاده است؛ این باورنکردنی است.
ناممکن بودن هم ترازی نمرات امتحان نهایی سال‌های متفاوت
دبیر کمیسیون آموزش دیده‌بان شفافیت و عدالت کشور با بیان اینکه ناممکن بودن هم ترازی نمرات امتحان نهایی سال‌های متفاوت نکته بسیار مهمی است، گفت: تأثیر قطعی نمرات امتحانات نهایی، امسال به نفع داوطلبان کنکور اولی بود و به زیان داوطلبان فارغ التحصیل؛ اما از نظر قانونی و اخلاقی هیچ تفاوتی بین داوطلبان کنکور بر اساس سال اخذ دیپلم نیست؛ همین داوطلب کنکور اولی امسال، در کنکور ۱۴۰۳ پشت کنکوری است.
وی اضافه کرد: بیش از ۵۰ درصد داوطلبان ورود به دانشگاه‌ها، پشت کنکوری یا همان فارغ‌التحصیل هستند؛ این افراد همان قدر حق شرکت در کنکور و قبولی در دانشگاه را دارند که داوطلبان سال دوازدهمی؛ اغلب آنها هم دیپلمه هستند نه کارشناس یا کارشناس ارشدی که قصد ورود دوباره به رشته‌های پرطرفدار را داشته باشد. این نوع ترازدهی، رفتاری ناعادلانه با داوطلبان فارغ‌التحصیل است و هیچ مجری و حتی قانونگذاری اجازه این نوع دسته بندی افراد را ندارد.
راه‌حل چیست؟
سبطی تصریح کرد: تنها راه عملی تأثیر قطعی سوابق تحصیلی در نتایج و رتبه‌های آزمون سراسری، لحاظ کردن سوابق تحصیلی به عنوان یک ماده درسی با ضریب بالا در کارنامه کنکور است.