همشهری- زهرا رفیعی: چندی پیش خبری منتشر و سپس تکذیب شد که سازمان حفاظت محیط زیست قرار است ۵۰ منطقه حفاظت شده را برای ساخت مسکن ملی در اختیار بنیاد مسکن قرار دهد. این خبر نگرانی‌هایی را برای فعالان محیط زیست ایجاد کرد چرا که کم شدن هر متر از این مناطق بر غنای تنوع زیستی کشور تاثیر منفی می‌گذارد.
مناطق حفاظت شده در ایران فقط ۱۱.۵ درصد از مساحت کشور را شامل می‌شود. توسعه روستاهایی که به عنوان مستثنیات در درون مناطق حفاظت شده قرار دارد به محل تعارض بین انسان و حیات وحش تبدیل شده است. تنها روستاهایی این تعارض را ندارند که مناطق را به صورت مشارکتی حفاظت می‌کنند.
ماجرا از چه قرار است
چندی پیش درخواست ۱۳۸ روستا به سازمان حفاظت محیط زیست ارسال شد مبنی بر اینکه بخشی از مناطق حفاظت شده به بافت روستا اضافه شود که بعد از بررسی، ۵۰ روستا واجد شرایط تشخیص داده شد و حالا باید تصمیم نهایی در جلسه آینده شورای عالی محیط زیست گرفته شود. اما مساله این است که این واگذاری به غلط به عنوان واگذاری مناطق حفاظت شده به بنیاد مسکن برای ساخت مسکن منتشر شده است
کدام اراضی حفاظت شده واگذار می شوند
حسن اکبری، معاون محیط طبیعی: افزود: طبیعی است روستایی که در داخل منطقه حفاظت شده قرار دارد بعد از افزایش جمعیت و نیاز جوانان به مسکن به زمین بیشتری نیاز داشته باشد و دولت باید این زمین را در اختیار آنها قرار دهد تا مشکلشان برطرف شود، از این رو این درخواست را به سازمان محیط زیست ارسال می کنند اما زمانی که امکان تامین زمین مورد نیاز داخل بافت طرح هادی وجود داشته باشد به هیچ وجه موافقت نمی کنیم اما در شرایط خاص که امکان تامین زمین وجود نداشته باشد با تایید شورای عالی محیط زیست آن محدوده به طرح هادی الحاق می شود. مناطق حفاظت شده به هیچ عنوان قابل واگذاری نیستند. البته میزان زمین الحاقی در این درخواست ها زیاد نیست و معمولا بین سه، هفت و یا حدود ۱۰ هکتار از مساحت مناطق حفاظت شده و یا طرح هادی است. در صورت موافقت نهایی با این تعداد روستا در مجموع حدود ۲۹۰ هکتار از مناطق حفاظت شده اطراف روستاها که ارزش زیستگاهی اندکی هم دارند به طرح هادی الحاق شوند. بیشتر این روستاها هم در مناطق بیایانی و کویری هستند که زمین های آنها ارزشی از باب زمین خواری یا خوش نشینی ندارد و صرفا برای تامین نیاز واقعی مردم روستاها اتفاق می افتد که بیشتر در اصفهان، فارس و یا کرمان و سایر استان ها واقع شده اند، اما روستایی از استان های شمالی کشور در میان این ۵۰ روستا نیست.
همکاری دو وزارتخانه با افزایش مناطق حفاظت شده
قرار است در جلسه شورای عالی محیط زیست همزمان بیش از ۱۰۰ هزار هکتار به عرصه‌های مناطق حفاظت شده اضافه شود سازمان حفاظت محیط زیست، نزدیک به ۴۰ منطقه را شناسایی، طرح‌های توجیهی را آماده و استعلام‌ها را از دستگاه‌های مرتبط دریافت کرده است. برای اینکه مناطق حفاظت شده افزایش یابد یا یک منطقه جدید، حفاظت شده اعلام شود، علاوه شناسایی، تهیه طرح توجیهی و احراز شرایط فنی، باید دو وزارتخانه صمت و کشاورزی موافقت کتبی خود را اعلام کنند. چون وقتی منطقه ای ارتقاء یابد دیگر از نظر توسعه معدن محدود می‌شود و از سوی دیگر وزارت جهاد و کشاورزی (بطور خاص سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری) که نماینده دولت در مالکیت عرصه‌های طبیعی است باید این مالکیت را به سازمان حفاظت محیط زیست تفویض کند. اکنون موافقت بیش ۱۰۰ ۱۰۰ هزار هکتار را از این دو دستگاه گرفته شده است و در صورت موافقت شورای عالی محیط زیست ارتقاء خواهند یافت.
۲۵۰۰ روستا در مناطق حفاظت شده قرار دارد
۱۰۰ هزار هکتار به مناطق چهارگانه اضافه می‌شود (اغلب در استان های خراسان رضوی و آذربایجان غربی)
۲۹۵ هکتار از مناطق حفاظت شده جدا و به طرح هادی الحاق می‌شود
۳۰۹ منطقه حفاظت شده در کشور وجود دارد
۱۹ میلیون هکتار از اراضی کشور منطقه حفاظت شده است
پارک ملی گلستان اولین منطقه حفاظت شده در ایران
تصویب ۲ پارک ملی و ۱۵ منطقه حفاظت شده به طور همزمان در سال ۱۳۴۶
۳۲ پارک ملی، ۴۰ اثر طبیعی، ۵۴ پناهگاه حیات وحش و ۱۸۳ منطقه حفاظت شده
رشد مناطق حفاظت شده دارای طرح جامع مدیریت از ۱۶۵ به ۱۹۵ منطقه در دولت سیزدهم
بیشتر بخوانید:
ساخت مسکن ملی در مناطق حفاظت شده؟