روزنامه همشهری؛ گروه خانواده_ رابعه تیموری :در این میان تاکسی‌های اینترنتی و صاحبان خودروهای شخصی هم از آب گل‌آلود ماهی گرفته‌اند و با تبلیغات و روش‌های مختلف از خانواده‌های سردرگم و بلاتکلیف خواسته‌اند حمل‌ونقل دانش‌آموزان را به آنها بسپارند. خانواده‌ها هم از سر اجبار به این امر تن داده‌اند، اما درحالی‌که چند روز از آغاز سال تحصیلی می‌گذرد، مشکلاتی مانند بی‌نظمی و خلف‌وعده تاکسی‌های اینترنتی و تعیین قیمت‌های نجومی توسط راننده‌های سرویس‌های شخصی دامن خانواده‌ها را گرفته و آنها را با چالش‌های زیادی روبه‌رو کرده است. برخلاف سال‌های گذشته که مدارس رابط خانواده‌ها و پیمانکاران سرویس مدارس بودند و پیش از شروع سال تحصیلی مسائل حمل‌ونقل دانش‌آموزان را پیگیری و حل‌وفصل می‌کردند، امسال با تصویب نامه هیات وزیران این وظیفه از دوش مدارس و وزارت آموزش‌وپرورش برداشته شده است.
از وظایف آموزشی جا می‌ماند
طبق آیین‌نامه جدید اجرایی حمل‌ونقل دانش‌آموزان، هرگونه دخالت مدیر یا سایر مسئولان و عوامل مدرسه یا ادارات کل آموزش‌وپرورش در حوزه حمل‌ونقل دانش‌آموزی خارج از موارد تعیین شده در آیین‌نامه یا انعقاد قرارداد بین مدارس با پیمانکاران سرویس مدارس ممنوع است. با تصویب و اجرای این آیین‌نامه دیگر مانند سال‌های گذشته مدارس با پیمانکاران سرویس قرارداد منعقد نمی‌کنند، بلکه والدین باید شخصا برای تامین سرویس فرزندشان آستین بالا بزنند. محمدمهدی کاظمی، معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش‌وپرورش که مسئولیت ستاد بازگشایی مدارس را نیز برعهده دارد، دلیل به تصویب رسیدن این آیین‌نامه را متمرکز شدن مدیران مدارس بر وظایف آموزشی می‌داند و می‌گوید: «تامین سرویس مدارس جزو فعالیت‌هایی است که ارتباط مستقیمی به آموزش‌وپرورش ندارد، اما تاکنون مدیران مدارس این مسئولیت را انجام می‌دادند، با توجه به اینکه مدیران مدارس وظایف آموزشی و پرورشی را بر عهده‌دارند، اگر بخواهند وقتشان را صرف این امور کنند، از وظایف آموزشی خود جا می‌مانند.»
با آموزش‌وپرورش قرارداد نداریم
صحبت‌های پیمانکاران سرویس مدارس نشان می‌دهد توضیحات کاظمی با اتفاقات سال تحصیلی گذشته بی‌ارتباط نیست و دلیل ورود هیات وزیران به این موضوع به شرایط سال گذشته برمی‌گردد که از ابتدای سال تحصیلی مدتی به‌دلیل آلودگی‌هوا و مدتی به‌دلیل رسیدن موج سرما و لزوم صرفه‌جویی در مصرف گاز تعطیلات ناخواسته‌ای به دانش‌آموزان تحمیل شد و حدود ٢ماه مدارس غیرحضوری شدند؛ درحالی‌که خانواده‌ها در ابتدای سال تحصیلی، پرداخت هزینه سرویس مدارس را برای ٩ماه سال تحصیلی متعهد شده بودند و رانندگان سرویس مدارس انتظار داشتند آنها به این تعهدات پایبند باشند تا تعطیلات پیش‌بینی نشده مدارس باعث کاهش حقوق و دستمزد آنها نشود. وقتی خانواده‌ها از پرداخت هزینه خدماتی که استفاده نکرده بودند، سر باز زدند، آموزش‌وپرورش برای حل اختلاف پیمانکاران سرویس مدارس و خانواده دانش‌آموزان دچار چالش و دردسر شد. یکی از پیمانکاران سرویس مدارس که سال گذشته با آموزش‌وپرورش قرارداد داشته، می‌گوید: «به‌دلیل مشکلاتی که سال گذشته پیش آمد، آموزش‌وپرورش امسال با هیچ‌یک از پیمانکاران قرارداد نبسته و ما به‌صورت شخصی کار می‌کنیم.»
آشفته‌بازار بی‌نظم و نسق
آشفته‌بازار نرخ سرویس مدارس سبب شده یکی از تاکسی‌های اینترنتی هم وارد میدان شود و با وعده ٣٠درصد تخفیف در هزینه سرویس، خانواده‌های تعداد زیادی از دانش‌آموزان را در صف متقاضیان خدمات خود قرار دهد؛ اگرچه مدیران این سامانه هوشمند دریافت تاکسی، با قرار دادن امکاناتی مانند رصد شرایط مسیر تردد فرزندان و پایین آوردن هزینه‌ها نشان داده‌اند نیازهای مشتریان خود را خوب می‌شناسند، اما بدقولی و خلف‌وعده آنها در نخستین روزهای سال تحصیلی نگرانی خانواده‌ها را دوچندان کرده است. مسئول روابط‌عمومی این سامانه در گفت‌وگو با همشهری افزایش چشمگیر درخواست‌های والدین طی هفته آخر شهریور و غیرقطعی بودن ساعات مدارس تا لحظات آخر و درخواست‌های متعدد والدین برای تغییر ساعات را به‌عنوان دلیل تاخیر سامانه در ارائه سرویس عنوان کرده و وعده داده است: «برای نهایی کردن سرویس مدرسه و تخصیص راننده، لازم است کل درخواست‌ها براساس مسیر رفت‌وبرگشت و ساعت مدارس بررسی شده و دانش‌آموزانی که بیشترین همسانی را در این موارد باهم دارند در یک سرویس قرار داده شوند؛ بر همین اساس، ارائه سرویس با تاخیر مواجه شد.» حتی اگر با خوش‌بینی به وعده‌های مدیران این سامانه و چانه‌زنی‌ها و تبلیغات راننده‌های سرویس مدارس که به‌صورت آزاد کار می‌کنند، دل ببندیم، باز هم نکته‌ای که جای تامل دارد، بی‌نظم و نسق بودن و بدون متولی ماندن مسئله حمل‌ونقل دانش‌آموزان است که سبب به میدان آمدن این نهادها و افراد مختلف و حواشی پیرامون آن شده است.
نرخ‌های سرسام‌آور
این شرایط و افتادن ریش‌وقیچی به‌دست راننده‌های خودروهای شخصی که به‌عنوان راننده سرویس مقابل مدارس صف می‌بندند، سبب شده نرخ هزینه سرویس دانش‌آموزان سلیقه‌ای تعیین شود. عاطفه حسن‌زاده از اولیای دانش‌آموزان مقطع ابتدایی است. او می‌گوید: «چون مدارس روی نرخ‌گذاری راننده‌ها نظارت ندارند، هر یک از آنها نرخی را تعیین می‌کنند. بسیاری از آنها معیارهایی مانند مدل خودروی خود را بهانه قرار می‌دهند و هزینه را بالا می‌برند.» او بعد از چانه زدن با راننده‌های مختلف توانسته یکی از آنها را راضی کند با دریافت ماهانه ١٠میلیون تومان دختر او و ٣همکلاسی‌اش را به مدرسه برساند. شورای شهر تهران، افزایش ٤۵درصدی نرخ سرویس مدارس را تایید کرده، اما بسیاری از خانواده‌ها این نرخ‌گذاری را هم به‌صرفه نمی‌دانند. ماده ١٨ از طریق وزارت کشور پیشنهاد افزایش ۵٠ درصدی نرخ سرویس مدرسه را داده و شورای شهر نرخ را ٤۵ درصد مصوب کرده است. ناصر فروتن که جزو اولیای دانش‌آموزان مقطع متوسطه است، می‌گوید: «پارسال هم نرخ سرویس مدرسه بیشتر از هزینه تحصیل بچه‌ها بود، امسال که حدود ۵٠درصد هزینه‌ها را بالا برده‌اند، نرخ‌ها سرسام‌آور شده و بسیاری از خانواده‌ها از عهده پرداخت آن برنمی‌آیند.» او معتقد است بسیاری از راننده‌ها به افزایش ٤۵درصدی نرخ‌ها هم قناعت نمی‌کنند و افزایش نرخ‌ها به حدود دوبرابر سال پیش رسیده است.
مدیریت شهری
در این میان تنها دانش‌آموزانی که امسال با مشکل تامین سرویس مدارس دست‌وپنجه نرم نمی‌کنند، دانش‌آموزان مدارس استثنایی هستند. این دانش‌آموزان برخلاف هر سال که برای تامین سرویس مدرسه مشکلات زیادی داشتند، امسال به‌صورت رایگان از سرویس مدارسی که مدیریت شهری در اختیار آنها قرار می‌دهد، استفاده می‌کنند، اما برخلاف اخبار غیررسمی که در فضای مجازی منتشر شده، مدیریت شهری وظیفه تامین سرویس مدارس سایر دانش‌آموزان را بر عهده ندارد. محسن هرمزی، سرپرست معاونت حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در این‌باره می‌گوید: «برخلاف اطلاعاتی که در این‌باره منتشر شده، شهرداری تهران در تدارک سرویس مدارس وظیفه‌ای ندارد و تجهیز و استفاده رایگان ناوگان حمل‌ونقل عمومی در مهرماه خدمتی است که مدیریت شهری در آستانه بازگشایی مدارس به دانش‌آموزان ارائه کرده است.»