همشهری - سعیده مرادی: موزه صنعتی که از آن به نامهای دیگر یعنی «۱۳ آبان» و «هلالاحمر» هم یاد میکنند، سال ۱۳۲۵برای ارائه آثار صنعتی تأسیس شد و در حال حاضر به جمعیت هلال احمر ایران تعلق دارد. این روزها ساختمان خوشسیمای کنج میدان امامخمینی (ره) که زمانی محل سکونت و همچنین کارگاه ساخت مجسمه و کشیدن نقاشیهای استاد صنعتی بود، پاتوق خوبی برای گشت وگذار نیمروزی است.
پیکرهها و تندیسهای برنزی
به هر گوشه و کنار سالن اصلی ساختمان موزه که بنگرید، پیکرهها و تندیسهای گچی، سنگی و برنزی از شخصیتهای علمی، ادبی و تیپهای گوناگون اجتماعی کشورمان را میبینید که هریک در جایی خوش نشستهاند؛ چرا که در اینجا نزدیک به ۶ هزار تابلو و بیش از هزار پیکره وجود دارد که یکی از جالبترینشان، مجسمه گروهی از زندانیان سیاسی دوره قاجار است که در مرکز موزه قرار دارد. در کنار اینها تندیسهای برخی از چهرههای سرشناس ازجمله فردوسی، سعدی، دهخدا، کمالالملک، کریمخانزند، ملکالشعرای بهار، شاه عباس و نادرشاه افشار را میتوان در کنار جواهر لعل نهرو، مهاتما گاندی و لویی پاستور در موزه استاد علیاکبر صنعتی تهران مشاهده کرد. علاوه بر مجموعه تندیسها، اینجا سالن تئاتر، شهر فرنگ، نمایشگاه تکچهرهها و موزه مردمشناسی دارد که هریک میزبان علاقهمندان خاص خودش است.
همسایه مترو
موزه صنعتیزاده در سال ۱۳۲۴ با تلاشهای عبدالحسین صنعتی زاده، پسر حاج علی اکبر صنعتیزاده، بنیان گذار پرورشگاه صنعتی کرمان تاسیس شد و در سال ۱۳۲۵ کار خود را آغاز کرد. تا اینکه در سال ۱۳۷۶ همزمان با آغاز پروژه ساخت متروی تهران، موزه صنعتیزاده تعطیل و ساختمان موزه نیز متحمل آسیبهایی شد. تقریبا یک دهه هم بار دیگر در سال ۱۳۸۶، ساخت متروی تهران و بازشدن یکی از درهای ایستگاه متروی امامخمینی (ره) زیرساختمان موزه صنعتی باعث شد بهدلیل احتمال ریزش ساختمان، این موزه به حالت تعطیل در بیاید. پس از ۷ سال تعطیلی و ۳ سال مرمت، سرانجام موزه صنعتی در سال ۱۳۹۶ بازگشایی شد. این موزه از بناهای نادری است که از صفر تا ۱۰۰ آن مرمت شده و امروزه بهعنوان یکی از دیدنیهای تهران میزبان بازدیدکنندگان و نماد آغاز فعالیتهای بشردوستانه هلالاحمر است.
بنای قجری
بنای ساختمان اصلی موزه صنعتی بر جای مانده از عمارتهای دوره قاجار در حوالی میدان امامخمینی(ره) است که گفته شده رضاخان در زمان نخستوزیری و قبل از رسیدن به منصب پادشاهی مدتی در اینجا زندگی میکرد و در زیرزمین این خانه شب قبل از رایگیری برای انحلال سلسله قاجار با برخی نمایندگان جلسهای را برگزار کرد. ساختمان در ۲ طبقه ساخته شده و در طبقه اول دستشویی، آشپزخانه و انباری و در شمال غربی موزه صنعتی یک حیاط کوچک قرار دارد. ورودیها و پنجرهها بهصورت نعل اسبی بوده و ستونها با گچبری قاشقی مزین شده و سرستونها نیز با گچبریهای زیبا آذینبندی شدهاند. ازارههای سنگی به بلندای یک و نیم متری اطراف موزه را دربرگرفته و نما با آجرکاری و کاشیهای ۷رنگ معرق تزیین شده است. این بنا در ۲۴ آبان سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
علیاکبر صنعتی کیست؟
استاد علیاکبر صنعتیزاده، نقاش و مجسمهساز و تنها هنرمند ایرانی است که دو موزه به نامش ثبت شده است؛ موزه صنعتی کرمان و موزه صنعتی تهران. او یکی از مجسمهسازان قدیمی عصر جدید ایران است که شاگرد ابوالحسنخان صدیقی بود و در زندگی حرفهایاش، موفق به ساخت نزدیک به هزار نگاره و ۴۰۰ پیکره (مجسمه) شد. از استاد بهعنوان یکی از نخستین پیکرتراشان و نگارگران سبک رئالیسم معاصر یاد میکنند.