همشهری آنلاین - مریم سرخوش: محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس در دیدار با رئیس کشور امارات یک هدیه ویژه درنظر گرفت که به‌نظر می‌رسد جزو معدود دفعاتی است که چنین هدیه‌ای در یک دیدار رسمی بین ۲مقام مسئول ردوبدل می‌شود.
این هدیه شامل ۲داروی تولید ایران بود که دسترسی به فناوری تولید آنها از سوی دانشمندان کشور، جایگاه ایران را در میان کشورهای برتر جهان قرار داده است. حالا فعالان حوزه دارویی و طرفداران دیپلماسی سلامت، این اقدام را دارای چند شاخص ویژه می دانند که از مهم‌ترین آنها نمایش توانمندی‌های فناورانه شرکت‌های ایرانی و معرفی ظرفیت ویژه تولید داروهای خاص در کشور است.
حالا این اتفاق برای کشوری مثل امارات رخ داده که به‌عنوان یک مرکز اقتصادی بسیار بزرگ برای بسیاری از کشورهای حوزه خلیج‌فارس و کشورهای عربی مطرح است. شاخص دیگر هم تسریع بستر تجارت بین‌المللی در حوزه دارو همچنین تولید مشترک با سایر کشورهاست که می‌تواند ارزآوری قابل‌توجهی برای کشور رقم بزند.
سرمایه‌گذاری در تولید داروهای ایرانی در ابوظبی
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس پنجشنبه گذشته با محمدبن‌زاید آل‌نهیان، رئیس کشور امارات متحده عربی دیدار و گفت‌وگو کرد و ۲داروی ایرانی را به به‌عنوان نماد پیشرفت کشورمان در عرصه علم پزشکی به او هدیه داد؛ داروی سلولی «ریکالرسل» که به همت دانشمندان ایرانی برای درمان بیماری صعب‌العلاج «ویتیلیگو» ساخته شده و واکسن آنفلوآنزا به نام فلوگارد که براساس تکنولوژی نوترکیب، در سال۲۰۲۰ به همت دانشمندان کشورمان در کشور عرضه شده و به‌دلیل های‌تک‌بودن، نماد قدرت علمی کشور و ازجمله کالاهای استراتژیک سلامت‌محور محسوب می‌شود.
ایران دوازدهمین کشور سازنده ریکالرسل در جهان محسوب می‌شود و بعد از آمریکا هم دومین کشوری است که به فناوری تولید واکسن نوترکیب آنفلوآنزا دست پیدا کرد.
ارائه این داروها از سوی قالیباف با استقبال بن‌زاید همراه بود و قرار شد امارات بررسی لازم برای سرمایه‌گذاری در تولید این داروهای ایرانی را در ابوظبی انجام دهد. با توجه به نوع مصرف این داروهای دانش‌بنیان، پیش‌بینی می‌شود ارائه آن به رئیس دولت امارات، زمینه سرمایه‌گذاری مشترک برای تولید این محصولات ایرانی را در کشورهای منطقه فراهم کند.
اقداماتی که داروی ایرانی را جهانی‌تر می‌کند
«واقعیت این اقدام، یعنی صادرات تکنولوژی و صادرات دانش داروهای ایرانی و یکی از بهترین اقداماتی است که می‌توانسته از سوی مسئولان بلندپایه کشورمان در دیدار با روسای سایر کشورها صورت بگیرد.» این نکته‌ای است که محمد عبده‌زاده، رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق تهران و رئیس هیأت مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای تولیدی بیان می‌کند و در توضیح بیشتر به همشهری می‌گوید: «شاید آشنایی چندانی درباره توسعه زیرساخت‌های دارویی کشور وجود نداشته باشد، اما چنین اقداماتی باعث می‌شود که در ثبت داروهای ایرانی در کشورهای دیگر تسهیل صورت بگیرد. امارات به‌عنوان یکی از مراکز اقتصادی بسیار بزرگ برای بسیاری از کشورهای حوزه خلیج‌فارس و کشورهای عربی مطرح است و می‌تواند به‌عنوان مرکز تجاری برای انتقال داروها هم درنظر گرفته شود. رویکرد ریاست مجلس در اهدای ۲داروی ایرانی، حمایت خوبی از صنعت داروسازی در کشور به‌شمار می‌رود.»
او ادامه می‌دهد: «این نگاه و اقداماتی از این‌دست باعث می‌شود که حوزه دارویی کشور مورد توجه قرار بگیرد. پیش از این هم بارها تأکید کرده‌ایم که صنعت داروسازی ایران آمادگی کامل برای انتقال دانش فنی، مواداولیه و داروی ساخته‌شده را دارد. توانایی تولید هر دارویی در جهان در ایران وجود دارد و اگر معدود داروهایی وجود دارد که ما هنوز نتوانسته‌ایم آنها را به‌صورت بومی تولید کنیم، دلیلش مشکل اقتصادی یا به‌صرفه نبودن تولید آنهاست. برای عموم داروها هم توانایی و هم دانش فنی برای تولید در کشورمان فراهم است.»
عبده‌زاده با تأکید بر اینکه حمایت دولت و مجلس در این زمینه باید افزایش پیدا کند، بیان می‌کند: «این حمایت‌ها می‌تواند در زمینه جذب بیشتر سرمایه‌گذاران خارجی برای توسعه زیرساخت‌ها هم وجود داشته باشد. این نگاه زمینه تجارت متقابل خواهد بود و به صنایع دارویی کمک قابل‌توجهی خواهد داشت. نکته مهم اینجاست که صادرات دارو به‌عنوان یک محصول بسیار ارزآور در کشور مطرح است و می‌تواند به‌تدریج جایگزین خام‌فروشی‌ها شود. دارو این ظرفیت را دارد که تراز تجاری مثبت داشته باشد و راهش این است که بستر تجارت بین‌المللی فراهم شود و شرکت‌های خارجی در این‌باره بیشتر جذب شوند.»
چرا اهدای داروی سلولی ایران مهم است؟
پیش از این مهدی هادی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان سازنده داروی ریکالرسل از آغاز استفاده از این محصول سلولی ایرانی برای درمان پیسی یا ویتیلیگو در ۲بیمارستان تهران خبر داده و گفته بود: «بیماری ویتیلیگو زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های تولیدکننده رنگدانه (ملانوسیت‌ها) از بین بروند و یا تولید ملانین را متوقف کنند. بر این اساس ریکالرسل مجوز درمان را دریافت کرده و موفق به اخذIRC شده است.»
هزینه درمان پیسی با استفاده از روش سلول‌درمانی بسیار گران است اما در این‌باره تلاش شد که با استفاده از ملزومات مصرفی تولیدشده از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی، قیمت ریکالرسل کاهش پیدا کند و هزینه درمان در حال حاضر به ۱۲میلیون تومان در سال۱۴۰۲ رسیده است.
او تأکید می‌کند: «موضوع بسیار مهمی که وجود دارد، این است که سلول‌های بنیادی و محصولات سلول‌درمانی نه‌تنها در ایران، بلکه در تمام دنیا و حتی کشورهای پیشرفته هم قیمت تمام‌شده بالایی دارند و کارخانه‌ها مجبور هستند که این محصولات را با قیمت بسیار بالایی به‌دست بیماران برسانند و بسیاری از بیماران نیز با توجه به قدرت خرید پایین، در تهیه آن با مشکل مواجه هستند. مشابه این محصولات در کشورهایی مثل آمریکا از ۱۵هزار دلار برای مشکلات کوچک تا ۴۰۰هزار دلار برای درمان‌های متغیر هزینه دارد، اما در ایران این دارو با قیمتی بسیار مناسب‌تر از مشابه خارجی در اختیار بیماران قرار می‌گیرد.»
کارشناسان دارویی معتقدند این نگاه و اهدای چنین داروهایی که در جهان تنها چند کشور محدود آنها را تولید می‌کنند، می‌تواند دانش ایرانی تولید داروهای خاص را در معرض نمایش بگذارد و یک فرصت ویژه صادرات را در اختیار صاحبان این صنایع قرار دهد. از سوی دیگر توافق با دیگر کشورها برای تولید محصولات مشترک دارویی هم می‌تواند مسیر ثبت داروهای ایرانی در عرضه جهانی را تسهیل کند.
بسیاری از کشورها، داروی ایرانی می‌خواهند
داروهای ایرانی البته ظرفیت ویژه‌ای در سطح جهانی دارند، اما مشکل مهم تحریم‌ها و فراهم‌نبودن تبادلات ارزی باعث شده که داروهایی ایرانی هفت‌خوان را برای رسیدن به مقصد پشت سر بگذارند. این در حالی است که پیش از این بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت هم عنوان کرده بود که بسیاری از کشورهای جهان از ما درخواست دارو دارند و ما می‌توانیم در صادرات دارو بسیار موفق عمل کنیم.
او تأکید کرده بود: «ایران در ۴۴سال گذشته همواره تحت شدیدترین تحریم‌ها قرار داشته ولی همانطور که در نمایشگاه بین‌المللی دارو و صنایع وابسته «ایران فارما» ثابت شد، با وجود این تحریم‌ها، پیشرفت‌های زیادی در حوزه تولید مواداولیه دارویی، دارو و تجهیزات پزشکی به‌وجود آمده و امروز بیش از ۹۷درصد نیاز دارویی و ۴۰درصد تجهیزات پزشکی پیشرفته به‌صورت خودکفا در داخل کشور تولید می‌شود.»
وزیر بهداشت همچنین به تمایل ایران برای افزایش همکاری‌های بیشتر بین کشورهای همسایه هم اشاره کرده و گفته: «ایران آماده مشارکت اقتصادی با کشورهای منطقه در حوزه سلامت است. ما قادریم به‌صورت مشترک تولیدات زیادی در حوزه سلامت داشته باشیم و خودمان نیاز منطقه را در این حوزه تامین کنیم. هدف اصلی ما دسترسی عادلانه به دارو، تجهیزات پزشکی و توسعه سلامت مردم منطقه است. مردم منطقه حق دارند از سلامت برخوردار باشند. در همه‌گیری کرونا هم ثابت شد بیماری محدود به یک کشور نیست و ما بدون همکاری با هم به موفقیت نمی‌رسیم.»
او همچنین با تأکید بر اینکه سلامت در سایه همکاری با یکدیگر ایجاد می‌شود، بیان کرده: «ایران از تمام سفرای کشورها دعوت می‌کند که دستاوردهای ایران را ببینند، ماحصل همکاری کشورها با هم می‌تواند به تبادل استاد و دانشجو، تقویت گردشگری سلامت در کشورها و تبادل دارو و تجهیزات پزشکی و بسیاری از موضوعات مهم دیگر بینجامد. دارو هم منحصر به هیچ کشوری نیست، هر کشوری می‌تواند در تولید دارو موفق عمل کند. دارو، تجهیزات پزشکی، علم، دانش و فناوری باید بین کشورها تبادل پیدا کند و این ارتباطات باید تقویت شود، زیرا مهم‌ترین موضوعی که اهمیت دارد، سلامت مردم است.»
سیدحیدر محمدی، معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو هم چندی پیش در حاشیه نمایشگاه ایران فارما از صادرات داروهای ایرانی به ۴۰کشور دنیا خبر داده و گفته بود: «این مسئله، نشانگر تعامل خوب ایران در حوزه دارو با سایر کشورها ازجمله کشورهای همسایه است.»