روزنامه همشهری؛ گروه خانواده_ رابعه تیموری : اما درحالی‌که حدود ٣ سال از پاگرفتن و فعالیت سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک می‌گذرد هنوز بخش قابل توجهی از مراکز نگهداری کودکان زیر ٧ سال و به‌ویژه مراکز نگهداری اطفال زیر ٤ سال زیر نظر بهزیستی و سایر سازمان‌های دولتی و غیردولتی فعالیت می‌کنند که تعارض مدیریتی و ساختاری را به‌دنبال داشته و مشکلاتی را در این زمینه به وجود آورده است. در نوشتار زیر و در گفتگو با مجتبی همتی فررئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک به این مسئله پرداخته‌ایم و تاثیر تعارض مدیریتی این مراکز بر روند رشد و تربیت کودکان در کودکستان‌ها را بررسی کرده‌ایم:
درحالی‌که متولی‌گری کودکستان‌ها به سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک سپرده شده، اما هنوز بخش زیادی از مراکز نگهداری کودکان زیر ٤ سال تحت مدیریت سایر سازمان‌های دولتی یا غیرانتفاعی اداره می‌شوند و سازمان ملی کودک نقش ناظر بر فعالیت‌های آنها را ایفا می‌کند. این شیوه نظارت باعث تعارض در سیاست‌گذاری و شیوه‌های اجرایی این مراکز می‌شود و مشکلاتی را به وجود می‌آورد. برای رفع این تعارض مدیریتی چه برنامه‌ای دارید؟
از تکالیف سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، ابلاغ ضوابط جدید و ساماندهی کودکستان‌ها است و مسئولین مراکز نگهداری کودک هم موظفند با تطبیق خود با قوانین جدید امتیاز خود را تمدید کنند. ما درنهایت باید به یک نظام یکپارچه در اداره کودکستان‌ها دست یابیم.
اما باید به این نکته توجه کنیم که فلسفه تشکیل سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک این نبوده که وظایف سایر سازمان‌ها را بر عهده بگیرد، بلکه قرار بوده در این زمینه راهوری ملی داشته باشد. مسئله رشد کودک موضوعی تک‌بعدی و صرفا آموزشی نیست. بلکه مسائل مختلفی مانند بهداشت و سلامت، رشد اجتماعی کودک و... در مسئله رشد کودک دخیل هستند که با مشارکت سایر نهادها و سازمان‌ها تحقق پیدا می‌کنند. مثلا بحث بهداشت و سلامت جسمی و شرایط تغذیه‌ای کودک در رشد مغزی او اهمیت زیادی دارد که وزارت بهداشت در مورد تامین بهداشت و سلامت نقش جدی دارد و اعتبارات ویژه‌ای هم در اختیار آن قرارگرفته است. در بودجه ١٤٠٢وزارت بهداشت و درمان برای جلوگیری از سوء تغذیه کودکان زیر ۵ سال ١٤٠٠ میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.
مجتبی همتی فر، رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک
گنجاندن همه این مفاهیم در ذیل مسئله تعلیم و تربیت، وظایف سازمان ملی کودک را در مراحل اجرایی محدود و به سیاست‌گذاری و نظارت معطوف می‌کند. سازمان در حوزه‌های اجرایی و تصدی‌گری ورود نمی‌کند؟
سازمان ملی تعلیم و تربیت تلاش می‌کند نگاه ملی به مسائل حوزه کودک را تقویت کند. این سازمان اگر چه زیر مجموعه آموزش‌وپرورش است، اما صرفا خود را متولی آموزش نمی‌داند، هم چنان که در اساسنامه سازمان گستره وظایفی که برای سازمان در نظر گرفته شده ناظر بر سلامت، سرگرمی، مصرف فرهنگی و تغذیه رسانه‌ای، بعد بهداشتی، حقوق کودک و... است و در همه این عرصه‌ها مسئولیت دارند. لذا در تلاش هستیم با نهادهای ذیربطی که در حوزه کودک فعالیت می‌کنند، هم‌افزایی ملی داشته باشیم. در این زمینه تلاش‌هایی انجام شده و در مورد استان‌ها این حرکت را شروع کرده‌ایم که امیدواریم با عزم ملی و هم‌افزایی دستگاه‌های مسئول زودتر به نتیجه برسد.
١تا ٤سالگی مهمترین سن برای رشد کودک است و ٨٠ درصد رشد مغزی کودک در این سن اتفاق می‌افتد، اما این سن در آموزش کودکان مغفول مانده و برای افزایش کیفیت یادگیری آنها برنامه‌ریزی نشده است. این رده سنی در برنامه‌های سازمان ملی کودک جایگاهی دارند؟
تاثیر روند رشد کودک در این دوره بر همه ابعاد تحصیلی او اثر می‌گذارد و اگر کودک از لحاظ تغذیه‌ای، شرایط جسمی، بهداشت و سلامت شرایط مناسبی داشته باشد، در مدرسه ذهن آماده‌تری دارد و رشد استعدادها و شرایط تحصیلی او مطلوب خواهد بود. وجه عاطفی و وجه اجتماعی تربیت کودک هم در رشد او در مراحل بعدی تاثیرگذار است، اما در هر یک از این وجوه نهادهایی مانند خانواده، وزارت بهداشت، نهادهای اجتماعی و رسانه‌ها نقشی پررنگ دارند و سازمان ملی تعلیم و تربیت می‌تواند با هم‌افزایی و تقویت نگاه ملی به مقوله کودک این سن را به دورانی مثمر ثمر برای رشد کودک تبدیل کند. این سازمان کودک را به‌تنهایی مخاطب خود نمی‌داند و تلاش می‌کنیم برنامه‌هایی با محوریت خانواده طراحی و اجرا کنیم تا زمینه رشد کودکان در این بستر فراهم شود.
اگر آموزش را به‌عنوان مهمترین رکن از وظایف سازمان ملی تعلیم و تربیت در نظر بگیریم، انتظار می‌رود بر فرایند آموزش در این مراکز نظارت جدی داشته باشد، اما یکی از مهمترین مسائل کودکستان‌ها سلیقه‌ای بودن و پایین بودن سطح آموزشی این مراکز است.
در مورد خدمات آموزشی که در کودکستان‌ها ارائه می‌شود، باید به این نکته توجه کنیم که اساسا این دوران، دوره آموزش به معنای مصطلح و رسمی آن نیست و وارد کردن آموزش رسمی و درس و مشق به این مراکز انحراف و آسیب است، اما اگر آموزش را به مفهوم تربیت اجتماعی در نظر بگیریم، این انتظار وجود دارد که کودکستان‌ها مکان‌های غنی تربیتی در این زمینه باشند که تا نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم. مهمترین نیاز در این زمینه ایجاد نگاه تربیتی در مربیان و تولید محتوای فاخر برای دستیابی به تربیت اجتماعی کودکان است. این حرکت در سازمان آغاز شده و رویداد ملی یارستان کودکستان بستری است که در آن محتواهایی متنوع و خلاقانه تولید می‌شود که تا حدود زیادی با شاخص‌های سازمان هماهنگی دارند.
ما سعی کردیم در قالب این‌رویداد ملی در منابع یادگیری تنوع ایجاد کنیم و با رویکرد تلفیقی علاوه بر کتاب‌های کار از وسایل کمک یادگیری مانند اسباب‌بازی، کتاب داستان، کتاب شعر، کتاب راهنمای مربی و کتاب راهنمای والد بهره بگیریم تا مجموعه این ابزارها بستر شکل‌گیری خدمات تربیتی را فراهم کند.
برای ارتقای سطح توانمندی مربیان کودکستان‌ها چه برنامه‌ای دارید؟
لازمه رشد و تربیت کودک، ارتقای افق دید والد و افق دید مربی است. وقتی نگاه والد و مربی تربیتی شد و ابزارهای تربیتی هم در خدمت این دیدگاه قرار گرفت، زمینه تحقق اهداف و رویکرد سازمان به وجود می‌آید. در این زمینه اقداماتی را هم آغاز کرده‌ایم که امیدواریم آثارش مشخص شود، هرچند بعضی از آسیب‌ها و ضعف‌ها در کوتاه‌مدت به وجود نیامده که به آسانی رفع شوند اما تلاش می‌کنیم با اصلاح نقاط گلوگاهی سرعت اصلاح این آسیب‌ها از سرعت شکل‌گیری‌شان بیشتر باشد و ما ظرف دو سه سال دیگر کودکستان‌های شاد و متفاوتی داشته باشیم که مربیان باهویت و آموزش دیده در آنها فعالیت می‌کنند.