همشهری آنلاین- الناز عباسیان: چندی پیش رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار هزاران نفر از «طلایه‌داران و پیشکسوتان دفاع‌مقدس و فعالان حوزه‌های مختلف تبیین و روایتگری جنگ تحمیلی» تأکید کردند: «اگر جوانب مختلف و معنادار آن مقطع اساسی و عوامل پیروزی ملت در جنگ تحمیلی به نسل‌های پی در پی جوان شناسانده شود، کارهای بزرگ کشور به پیش خواهد رفت که در این زمینه خیلی کار شده اما برای تبیین ظرافت‌ها و جزئیات حیرت‌آور دفاع‌مقدس، کارها باید صدبرابر شود. برای تبیین بخش مهمی از عظمت دفاع‌مقدس، می‌توان آن را از چهار زاویه اساسی مورد بحث قرار داد: در جنگ از چه چیزی دفاع شد، در مقابل چه کسانی دفاع شد، مدافعان چه کسانی بودند و نتایج و دستاوردهای این دفاع چه بود.» این در حالی است که دشمنان در جنگ روایت، با تحریف و روایت‌سازی جعلی، داشته‌های تاریخی هویت‌ساز را در نسل جوان هدف قرار داده‌اند. اینجاست که لزوم انتشار روایت‌های درست از سال‌های جنگ مطرح می‌شود. برای بررسی این موضوع سراغ سردار علی‌محمد نائینی، مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران و رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس رفتیم تا بیشتر و بهتر در این زمینه توضیح دهند.
جمع‌آوری گنجینه تاریخی دفاع‌مقدس
دشمنان انقلاب همچنان در جنگ روایت، با تحریف و روایت‌سازی جعلی، افتخار به گذشته و امید به آینده و داشته‌های تاریخی هویت‌ساز را در نسل جوان هدف قرار داده‌اند. راهبرد مؤثر برای جلوگیری از دو خطر تحریف و فراموشی و مقابله با جنگ روایت و پاسداشت ذخیره تاریخی دفاع‌مقدس، همان کار نهضتی و صدبرابری موردانتظار رهبری است. روشن است که این مطالبه، مخاطبان گوناگون و ابعاد متنوعی دارد. درحالی‌که 5سال از مطالبه رهبری درباره 100برابرشدن تولید آثار دفاع‌مقدس می‌گذرد، رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع‌مقدس، فعالیت‌های این مرکز را تشریح می‌کند: «این مرکز تلاش کرده است با توجه به جنبه‌های گوناگون دفاع‌مقدس، روایت درست و واقعی را تبیین کند. تلاش ما این است علاوه‌بر شرح دقیق و جزئی حوادث، معنی و باطن دفاع‌مقدس که ایستادگی و مقاومت بود، مورد توجه قرار گیرد. تاریخ شفاهی فرماندهان به‌عنوان یک منبع منحصربه‌فرد در پژوهش‌های دفاع‌مقدس، علاوه‌بر گنجینه ارزشمند و بی‌مانند اسناد است. بی‌شک انتشار تاریخ شفاهی ۴۰۰فرمانده شاخص و ۲ هزار فرمانده گردان رزمی، بیبدیلترین گنجینه تاریخی را فراهم خواهد کرد.»
وی در ادامه افزود: «در 2سال اخیر پس از تدبیر سردار فرمانده محترم کل سپاه در گسترش تاریخ‌نگاری به عرصههای پاسداری از انقلاب اسلامی در دوره پس از دفاع‌مقدس، مرکز موفق شده است که در 5عرصه دفاع و امنیت، سازندگی، مردم‌یاری، فرهنگی ـ اجتماعی و جبهه مقاومت، عده‌ای از فرماندهان و مدیران شاخص سپاه را برای گفت‌وگو فعال سازد. همچنین مرکز، کتاب تاریخ شفاهی برخی از مسئولین مؤثر و شاخص کشوری در دوران دفاع‌مقدس که در پشتیبانی از جنگ، دیپلماسی جنگ و تبلیغات جنگ نقش اساسی داشته‌اند را هماهنگ کرده و در سال‌جاری اجرا خواهد کرد؛ کمال خرازی رئیس ستاد تبلیغات جنگ شورای‌عالی دفاع و محمدجواد لاریجانی، معاون وزیر امور خارجه در دوران دفاع‌مقدس و مسئول مذاکرات قطعنامه 598، ازجمله این عزیزان هستند.»
نائینی درخصوص فعالیت‌های سال گذشته همکاران این مرکز در ادامه تاریخ‌نگاری مستند حوادث دوران 8ساله دفاع‌مقدس و پاسداری از انقلاب اسلامی می‌گوید: «در مرکز اسناد، بستری مناسب برای ثبت و ضبط تاریخ شفاهی حدود 60تَن از فرماندهان شاخص و مدیران عالی دوران دفاع‌مقدس را فراهم کردیم و امیدواریم با تلاش مدیران، راویان، پژوهشگران، نویسندگان و کارشناسان مرکز و با بهره‌گیری از گنجینه اسنادی و روایت شفاهی فرماندهان دفاع‌مقدس، از 210اثر تحقیقاتی و 100اثر اسنادی جدید رونمایی کنیم.»
مقابل روایت‌سازی با اغراض سیاسی ایستاده‌ایم
گاهی روایت‌های مختلف و با تحریف از اتفاقات در جنگ تحمیلی گزارش می‌شود. اینکه چطور می‌توان صحت و سقم روایت‌های شفاهی مصاحبه‌شونده‌ها را بررسی کرد موضوعی است که سردار به آن اشاره دارد: «گنجینه اسنادی و روایت شفاهی فرماندهان به‌طورقطع، مبنایی برای اعتبارسنجی روایت‌های دفاع‌مقدس است. در مقابل روایت‌سازی با اغراض سیاسی و روایت‌سازی از روی غفلت و فراموشی، این گنجینه، نقش بازدارندگی دارد. جهاد تبیینی که مقام معظم رهبری فرمودند امروز کلیدی‌ترین میدان جنگ و نبرد است و چون ما با جریان تحریف مواجه هستیم، جریان تحریف پایان ندارد، جریان تحریف بسیار فعال است. حضرت‌آقا فرمودند تک‌تک روزهای دفاع‌مقدس یوم‌الله بود و یا همه شب‌های کربلای۵شب‌های قدر بود، همه آنها یوم‌الله است و در جنگ تحریف اینها هدف قرار می‌گیرد. ساختن روایت، کنترل روایت، تثبیت روایت، مرزبانی از روایت‌هایی که تاکنون انجام شده است، حراست از اینها و به‌دست‌گرفتن روایت درست و مستند و معتبر شرط پیروزی در این میدان است.»
به انتشار یک اثر پژوهشی در هر دو روز می‌رسیم
سردار نائینی در ادامه به فعالیت‌های آتی این مرکز اشاره کرده و می‌گوید: «در سال‌جاری براساس نقشه جامع پژوهشی، مرکز 318پروژه جدید فعال خواهد شد. رویکرد و برنامه مرکز، حرکت در جهت تحقق مطالبه رهبر معظم انقلاب اسلامی در زمینه 100برابری آثار دفاع‌مقدس است. در این راستا می‌توان گفت ظرفیت و توان مرکز درصورت تأمین اعتبار، از انتشار یک اثر در هر ماه، در 5سال گذشته، به انتشار یک اثر در هر دو روز، در حال‌حاضر، خواهد رسید. بر همین اساس تا پایان سال‌جاری، در حوزه مطالعات نظامی 66اثر جدید منتشر و 85پروژه جدید آغاز خواهد شد. کتب منتشر شده در این حوزه شامل 22کتاب نبردی، ازجمله کتاب‌های عملیات‌های کربلای 5و والفجر 8و 12اطلس جدید ازجمله اطلس نبردهای قرارگاه رمضان، اطلس نبردهای شرق بصره و اطلس نبردهای لشکرهای 8، 14، 33و 21خواهد بود. همچنین 16کتاب شناسنامه یگان‌های سپاه در دفاع‌مقدس، ازجمله شناسنامه 2جلدی قرارگاه کربلا و لشکرهای 27، 14، 17، 33، 41، 8، 5، 18و 48به‌عنوان آثار جدید انتشار خواهند یافت.
مشاور فرمانده کل سپاه پاسداران در ادامه به کارنامه لجستیک و توپخانه سپاه در دفاع‌مقدس و کارنامه قرارگاه‌های نصرت و رمضان که از دیگر آثار در دست انتشار این مرکز در سال‌جاری است اشاره کرده و می‌گوید: «همچنین با انتشار 9جلد روزشمار جدید، تعداد روزشمارهای دفاع‌مقدس به 60جلد خواهد رسید. انتشار 11جلد روزشمارهای بعد از جنگ، ازجمله روزشمار 4جلدی سال 88 را هم نباید از قلم انداخت. از کتاب‌های تاریخ شفاهی فرماندهان و مدیران دفاع‌مقدس نیز 40اثر جدید در سال‌جاری انتشار خواهد یافت. تاریخ شفاهی حجج‌الاسلام، غلامحسین بشردوست و عبدالله حاجی‌صادقی، و سرداران، محسن رفیق‌دوست، حسین علایی، علی فضلی، جلد دوم مرتضی قربانی، اسماعیل کوثری، محمدنبی رودکی، محمدجعفر اسدی، امین شریعتی، علی شادمانی، غلامرضا جعفری، حمزه حمیدی‌نیا، علی عساکره، نصرالله فتحیان، علیرضا مزینانی، توکل احدی، حسین دقیقی، علی امیری، بهمن کارگر، مجید بحرینی، حسین باقری، علی‌اکبر پورجمشیدیان، رضا محمدی‌نیا، محمدعلی آسودی، جلد دوم احمد غلامپور و علیرضا تمیزی ازجمله آثار جدید در حوزه تاریخ شفاهی هستند.»
انتشار تاریخ شفاهی فرماندهان شاخص ارتش
این مرکز علاوه بر کارنامه 2جلدی جهاد سازندگی در دفاع‌مقدس و زندگینامه 4فرمانده شهید قرارگاه‌های جهاد سازندگی که قبلاً منتشر کرده است، تاریخ شفاهی فرماندهان شاخص ارتش را در دستور کار خود قرار داده است. نائینی با اشاره به این نکته می‌گوید: «تاریخ شفاهی شماری از فرماندهان ارتش که تجربه مشترک فرماندهی و هدایت عملیات با فرماندهان سپاه را داشته‌اند، ازجمله امیر سرافراز عبدالحسین مفید، معاون اطلاعات عملیات نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع‌مقدس، در برنامه‌های مرکز قرار دارد.»
ترجمه به 3زبان زنده دنیا
نا گفته نماند در حوزه مطالعات اجتماعی دفاع‌مقدس نیز 85عنوان پروژه ازجمله 16اثر در حوزه ترجمه به زبان‌های فرانسوی، انگلیسی و عربی، یک مجموعه 10جلدی تحت عنوان «امام و دفاع‌مقدس»، زندگینامه 20تن از فرماندهان شهید و 15عنوان اثر در مورد نقش اقشار و استان‌های کشور در دفاع‌مقدس در سال‌جاری انتشار خواهد یافت.