به گزارش همشهری آنلاین، گام‌های استوار وزارت نفت در احیا و توسعه دیپلماسی انرژی، زمینه‌های همگرایی و همکاری بیشتر را در میان کشورهای نفت‌خیز از خاور تا باختر فراهم کرده است؛ موضوعی که در سفر جواد اوجی وزیر نفت به روسیه برای حضور در مجمع بین‌المللی هفته انرژی روسیه مشهود بود و پرده از اجرای راهبرد عملگرایی دو کشور ایران و روسیه در حوزه نفت و گاز برداشت.
وزیر نفت کشورمان به دعوت الکساندر نواک، معاون نخست‌وزیر روسیه در مجمع هفته انرژی روسیه که ۱۹ تا ۲۱ مهرماه با شعار «واقعیت جدید انرژی جهانی: ساختن آینده» و با حضور وزیران و کارشناسان صنعت نفت کشورهای مختلف جهان شرکت کرد، در این رویداد سه روزه تازه‌ترین تحولات بخش‌های مختلف انرژی‌های فسیلی و انرژی‌های تجدیدپذیر بررسی شد.
برخورداری ایران و روسیه از ذخایر غنی هیدروکربوری، ظرفیت‌های خوبی برای همکاری دو کشور در صنعت نفت و گاز فراهم کرده است، تا آنجا که در دولت سیزدهم قراردادها و تفاهم‌نامه‌های خوبی با شرکت‌های روس در زمینه بالادستی و پایین‌دستی امضا شده است؛ موضوعی که در سفر اخیر وزیر نفت دنبال و طی آن تلاش‌های دوجانبه‌ای برای ایجاد قطب گازی در خلیج‌فارس انجام شد.
در همین زمینه، اوجی در بدو ورود به روسیه اظهار کرد: هدف اصلی از این سفر پیگیری تفاهم‌نامه‌ها، قراردادها و پروژه‌ها با شرکت‌های روس و استفاده از ظرفیت هفته انرژی روسیه برای پیشبرد برنامه‌های سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز ایران است.
وزیر نفت کشورمان با تأکید بر اینکه ایران و روسیه می‌توانند با بهره‌گیری از ظرفیت‌های مشترک، تحریم‌ها علیه دو کشور را بدون اثر کنند و در بازار انرژی جهان بسیار تأثیرگذار باشند، طرح تولید تجهیزات و پمپ‌های درون‌چاهی در استان خوزستان را یکی از طرح‌های شاخص همکاری دو کشور عنوان کرد که ضمن تأمین نیازهای دو کشور، به صادرات این محصولات نیز منجر شده است.
وی با یادآوری اینکه در دو سال گذشته طرح‌های سرمایه‌گذاری برای افزایش تولید نفت و گاز انجام شد و ظرفیت پالایشی به ارزش ۱۲ میلیارد دلار به بهره‌برداری رسید، خاطرنشان کرد: دولت سیزدهم و وزارت نفت با برخورداری از نقشه راه برای افزایش تولید نفت و گاز برنامه‌ریزی دقیقی انجام داده‌اند و با بهره‌گیری از ظرفیت سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، خبرهای خوبی برای ملت ایران و مصرف‌کنندگان انرژی در جهان خواهیم داشت.
اوجی درباره تأثیر تحولات اخیر منطقه بر قیمت نفت در جهان هم تصریح‌کرد: انتظار می‌رود بازار جهانی نفت با همدلی خوب شکل‌گرفته میان اعضای اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) و اوپک‌پلاس (ائتلاف اوپک و متحدانش) از سیاست مصون باشد، ضمن اینکه بنا بر گزارش اوپک، تقاضای جهانی در بازار نفت تا پایان سال ۲۰۴۵ میلادی، روزانه ۱۶ میلیون بشکه افزایش خواهد یافت که این موضوع، اهمیت حامل‌های انرژی را در رشد اقتصادی جهان نشان می‌دهد.
رونمایی از افق‌های تازه همکاری ایران و روسیه
در این سفر، وزیر نفت کشورمان در دیدار با الکساندر نواک معاون نخست‌وزیر روسیه درباره راه‌های توسعه مناسبات در زمینه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، اجرایی‌شدن قراردادهای دوجانبه و امضای اسناد تازه همکاری‌های اقتصادی گفت‌وگو و بر ورود روابط دو کشور به مرحله‌ای تازه و عزم دو کشور بر توسعه و تعمیق بیش از پیش مناسبات تأکید کرد.
افق‌های تازه همکاری که نمونه بارز آن ساخت خط‌آهن رشت- آستارا در مسیر گذرگاه ریلی شمال- جنوب از ابتدای سال ۲۰۲۴ میلادی (دی‌ماه امسال) است، از مهم‌ترین طرح‌های در حال اجرای بین ایران و روسیه به‌شمار می‌رود و با تکمیل این قطعه، کریدور بین‌قاره‌ای شمال- جنوب تکمیل می‌شود و حجم مبادلات اقتصادی و ترانزیتی به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد یافت.
برداشتن گام‌های عملی برای ایجاد قطب گازی ایران- روسیه در خلیج فارس از دیگر افق‌های همکاری دو کشور بود که در سفر وزیر نفت کشورمان به روسیه و دیدار با «الکسی میلر» مدیرعامل شرکت گازپروم رونمایی شد.
اوجی در این دیدار، چشم‌انداز تقویت تبادلات انرژی ایران و روسیه و ایجاد کریدور گازی دو طرف از طریق کشورهای همسایه را در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای مثبت توصیف کرد و با اشاره به دیدگاه مثبت رؤسای جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در زمینه ایجاد قطب گازی در جنوب ایران، برداشتن گام‌های عملی برای ایجاد قطب گازی ایران و روسیه در سواحل شمالی خلیج فارس را خواستار شد.
مدیرعامل شرکت گازپروم نیز در این دیدار با اشاره به روند رو به رشد مناسبات تهران- مسکو، از آمادگی این شرکت برای همکاری‌های تازه با ایران خبر داد.
همکاری ایران و روسیه، زمینه‌ساز ترقی دیگر کشورهای منطقه
سخنرانی وزیر نفت کشورمان در مجمع بین‌المللی «هفته انرژی روسیه» هم از ایجاد نظمی نو در تعاملات اقتصادی ایران و روسیه حکایت داشت که به عقیده اوجی نه‌فقط سبب رشد دو کشور می‌شود، بلکه زمینه ترقی دیگر کشورهای منطقه را هم فراهم می‌کند.
اوجی در این سخنرانی با اشاره به سخنان اخیر «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه درباره روابط مطلوب تهران و مسکو و تلاش برای توسعه آن به هر طریق ممکن، یادآور شد: به‌عنوان رئیس ایرانی کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه، افزون بر تلاش برای گسترش همکاری‌های راهبردی در حوزه‌های مختلف انرژی از همکاری میان همه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و شرکت‌های ایرانی و روس حمایت می‌کنیم. اکنون فرصتی تاریخی برای دو کشور به‌وجود آمده است و دو طرف بیش از هر زمان دیگری به هم نزدیک‌تر شده‌اند.
وزیر نفت با تأکید بر اینکه بی‌اغراق تحریم‌های ناعادلانه علیه ایران و روسیه در بسیاری از بخش‌ها سبب تقویت دو کشور شده است، اظهار داشت: ما این تحریم‌ها را فرصتی بزرگ و تاریخی برای نزدیک‌شدن در همه ابعاد می‌دانیم و معتقدیم باید از این فرصت‌ها استفاده و نظمی نو در تعاملات اقتصادی ایجاد کنیم. رویداد «هفته انرژی روسیه» یکی از این فرصت‌هاست که امیدوارم در آن به نتایجی قابل‌توجه برسیم. همچنان که تحریم‌ها مانع پیشرفت و رشد اقتصادی ایران نشده است و در سه ماه نخست سال ۱۴۰۲، حوزه نفت و گاز ایران به رشد ۱۹.۸ درصدی دست‌یافت که این دستاورد در شرایط تشدید تحریم‌های ظالمانه و فشار حداکثری حاصل شده است.
ثبات‌بخشی به منطقه و جهان از مسیر همکاری ایران و روسیه
وزیر نفت کشورمان در بخشی دیگر از این سخنرانی با بیان اینکه همکاری بین روسیه و ایران فقط به مزایای اقتصادی محدود نمی‌شود، تصریح‌کرد: این روابط همچنین درک متقابل را تقویت کرده و می‌تواند به ثبات منطقه و جهان کمک کند و راه را برای همکاری‌های بیشتر در دیگر بخش‌ها هموار کند. مشارکت دو طرف می‌تواند به چالش‌های موجود پاسخ دهد و فرصت‌هایی تازه ایجاد کند که سرانجام به ایران و روسیه و در عین حال جامعه جهانی کمک خواهد کرد.
به اذعان وی، ایران با دارا بودن یک‌هزار و ۸۸۰ کیلومتر مرز آبی از طریق دریای عمان و خلیج فارس با آب‌های آزاد جهان در ارتباط است؛ امتیازی که بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت و فرآورده‌های نفتی از آن بی‌بهره هستند و برای صادرات و فروش نفت و فرآورده‌ها به‌شدت به آن نیاز دارند. همین موضوع و برخورداری از دانش فنی، ایران را به کشوری جذاب برای سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز تبدیل کرده است که با داشتن نظامی با ثبات سیاسی و قدرتمند و سازوکارهای قانونی حمایت‌کننده، امنیت سرمایه را برای سرمایه‌گذاران تأمین می‌کند، ضمن اینکه سبک قراردادهای ایران در این حوزه برای سرمایه‌گذاران جذابیت‌های بسیاری دارد.
صادرات ۹ میلیون دلاری کاتالیست ایران به روسیه در راستای همکاری دوجانبه
تحریم‌های ناجوانمردانه غرب علیه ایران و روسیه، زمینه همکاری بیشتر این دو کشور را فراهم کرده است تا آنجا که یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی برای تأمین صنایع نفت و گاز روسیه که با تحریم دست‌وپنجه نرم می‌کند، در نیمه نخست سال ۱۴۰۲، حدود ۹ میلیون دلار انواع کاتالیست به این کشور صادر کرده است.
خبری که احمد اسدزاده در حاشیه مجمع بین‌المللی هفته انرژی روسیه اعلام کردو یادآور شد: ارزش صادرات کاتالیست‌ها به روسیه پارسال ۸ میلیون دلار بود که تبادلات امسال گویای روند رو به رشد صادرات این محصولات ایرانی به روسیه است.
اسدزاده یادآور شد: در سفر وزیر نفت به مسکو، درخواست‌هایی از شرکت‌های روس برای سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران دریافت کردیم که در حال پیگیری است.
امضای تفاهم‌نامه میان ایران و روسیه برای همکاری مطالعاتی در حوزه نفت و گاز
امضای تفاهم‌نامه همکاری مطالعاتی در حوزه نفت و گاز از دیگر دستاوردهای هیات اعزامی کشورمان به مجمع بین‌المللی «هفته انرژی روسیه» در مسکو بود که توسط «محمدصادق جوکار» رئیس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی و «الکساندر استو گف» مدیرعامل بنیاد «روس‌کنگرس» به امضا رسید.
رئیس مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی کشورمان در حاشیه این آیین اعلام کرد که بنا بر تفاهم‌نامه امضاشده با بنیاد روس‌کنگرس، این دو نهاد مطالعاتی و پژوهشی، طرح‌های پیشنهادی برای همکاری ایران و روسیه در حوزه انرژی را در گام نخست، از نظر اجرایی و مفید بودن بررسی و اعلام نظر می‌کنند.
به گفته جوکار، با امضای تفاهم‌نامه این مؤسسه و بنیاد «روس‌کنگرس»، اتاق فکری برای همکاری‌ها، همچنین پیگیری زمینه‌های همکاری دوجانبه شکل خواهد گرفت و بنا بر مفاد این تفاهم‌نامه، این موسسه و بنیاد «روس‌کنگرس» با تعامل دوجانبه از روی کاغذ ماندن طرح‌های مؤثر در راستای افزایش تبادلات انرژی ایران و روسیه جلوگیری و راهکارهای عملیاتی برای تحقق آنها را پیشنهاد خواهند داد.