مریم غفاری: «کارت هوشمند جایگزین دفترچه بیمه بیماران خاص می‌شود و از این پس تمام مراحل نسخه‌نویسی تا دریافت دارو از طریق این کارت انجام می‌شود»

این خبری بود که هفته گذشته برخی از خبرگزاری‌ها کلید خوردن آن را منتشر کردند. انتشار این خبر مرا به یاد تشکیل پرونده الکترونیک سلامت انداخت که به گفته متولیان آن قرار بود  اواسط سال گذشته به مرحله پیاده‌سازی‌ برسد ولی با مشکل همیشگی کمبود اعتبار هنوز اندرخم یک کوچه است و طرحی که برای عملیاتی شدن آن 10سال پیش‌بینی شده بود به زعم کارشناسان این حوزه 17‌سال دیگر هم عملیاتی نخواهد شد و مهم‌تر از آن، اینکه تغییر دولت‌ها و اظهارنظرات گوناگون درخصوص این طرح‌ها دست‌اندازهای بی‌شماری را به کمبود اعتبار می‌افزاید و خیلی نمی‌توان پایان خوشی را برایشان پیش‌بینی کرد.

تشکیل پرونده الکترونیک سلامت برای ایرانیان، از طرح‌هایی است که خیلی‌ها پس از مطرح شدنش، معتقد بودند مصداق ضرب‌المثل «سنگ بزرگ» است، اما چنین طرحی، ضرورتش برای نظام سلامت، انکارناپذیر است.

در پرونده الکترونیک سلامت هر فرد، همه اطلاعات مربوط به سلامت وی، از قبل از تولد یعنی دوران جنینی تا بعد از مرگ برای مباحث پزشکی قانونی درج می‌شود و علاوه بر خود بیمار، پزشک معالج و سامانه بهداشتی ـ درمانی کشور، شامل دانشگاه‌های علوم پزشکی، مدیران وزارت بهداشت و پزشکی قانونی در سطوح مختلف به این اطلاعات دسترسی خواهند داشت.

اطلاعات پرونده الکترونیک سلامت علاوه بر کمکی‌ که به پزشک برای دستیابی سریع به سوابق سلامت هر فرد می‌کند، در برنامه‌های آموزشی، پژوهشی و مدیریتی مانند اطلاع سریع از اپیدمی بیماری‌ها در مناطق مختلف کشور یا اثر یک دارو در بلندمدت، می‌تواند استفاده شود و در مباحث پزشکی قانونی نیز کاربرد دارد.

این درحالی است که 40‌درصد سامانه‌های  رایانه‌ای  جدید به وسیله کاربران اعم از پزشکان، پرستاران، مدیران و متخصصان مراقبتی بایکوت می‌شوند!

از طریق پرونده الکترونیک سلامت، دیگر نیاز نیست چند بار آزمایش دهید یا برای گرفتن آزمایش‌های خود به بیمارستان مراجعه کنید؛ چراکه جواب آزمایش یا عکس‌ها به‌صورت اسکن به پست الکترونیکی بیمار و دکتر فرد ارسال می‌شود.

همچنین بیماران دیگر دغدغه‌ای به نام پیدا کردن دارو و سرکشی به اکثر داروخانه‌ها را ندارند و می‌توانند از طریق الکترونیکی ببینند که داروی موردنظرشان در کدام داروخانه وجود دارد و از طریق کارت‌هوشمند خود آن را خریداری کنند.

مسئولان این طرح درزمان کلید خوردن آن زمانی 10‌ساله را برای نهایی شدن آن پیش‌بینی کرده بودند و این درحالی است که در جدیدترین اظهارات و پس از افت‌وخیز‌های فراوان، سرنوشت این طرح به 17‌سال دیگر موکول شده است.

به اعتقاد اکثر کارشناسان این‌حوزه وقتی از طراحی یک طرح آن هم در زمینه IT بیشتر از 2سال سپری شود دیگر نمی‌توان روی آن طرح، حسابی بازکرد، چراکه شرایط جامعه با پیشرفت فناوری‌های نوین، مدام در حال تغییر است.

در حال حاضر وزارت بهداشت، طرح‌های گوناگونی را در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات دردست اجرا دارد. بانک اطلاعات تجهیزات و امکانات پزشکی، بانک اطلاعات دارو و غذا، سامانه پزشکی از دور، تقویت شبکه داخلی دانشگاه‌های علوم پزشکی، راه‌اندازی کتابخانه دیجیتال و بانک اطلاعات پزشکی ازجمله این طرح‌ها هستند که تاکنون سرنوشت مشخصی پیدا نکرد‌ه‌اند.

اما آنچه نگران‌کننده به‌نظر می‌رسد، این موضوع است که طی سپری شدن این زمان طولانی، دولت‌های مختلفی روی کار می‌آیند که هرکدام نظرات مختلفی را اعمال خواهند کرد که این شرایط می‌تواند لطمه‌های جبران‌ناپذیر و دوباره‌کاری‌هایی را در انجام این طرح به وجود آورد.

اگر تمهیدات لازم برای توسعه آن در طول سالیان آتی فراهم نگردد، مسلما بزرگ‌ترین خطری که اینگونه طرح‌های عظیم را تهدید می‌کند، تغییرات مدیریتی با تعویض دولت‌ها خواهد بود.