همشهری آنلاین - مریم سرخوش: شیرخشک نوزادان، سرنوشت عجیبی پیدا کرده و ماه‌هاست این محصول که با ظرفیت قابل توجهی در خود کشور (حدود ۶۰میلیون قوطی در سال) تولید می‌شود با مشکل مواجه شده و هرکدام از دست‌اندرکاران این حوزه، بهانه‌های مختلفی را مطرح می‌کنند؛ کمبودهایی که در حال رفع شدن است، اما طی این مدت تولیدکنندگان از به صرفه‌نبودن تولید و تخصیص نیافتن ارز مواداولیه به ستوه آمده اند، سازمان غذا و دارو که با مشکلات ارزی دست و پنجه نرم می‌کند حالا باید جوابگوی واردات به جای رفع مشکل تولید داخل هم باشد.
پیگیری‌های کمیسیون بهداشت مجلس برای رفع مشکلات به نتیجه نرسید و از نبود همکاری بانک مرکزی با سازمان غذا و دارو و همچنین تعارض منافع حکایت می‌کند و وزارت صمت هم تیر انتقادات را به سمت وزارت بهداشت نشانه گرفته که نامه تأیید ارز واحدهای تولیدکننده شیرخشک را صادر نکرده است. جدیدترین مشکل هم نبود تمایل برخی داروخانه‌ها برای اجرای عرضه شیرخشک با کد ملی است.
ظاهرا قسمت است که هر سال، با مشکل شیر خشک در کشورمان دست و پنجه نرم کنیم. مدت‌هاست که شیرخشک‌های کمتر از ۱۰۰هزار تومانی تولید ایران با قیمت‌های ۱۰برابر به کشورهای همسایه قاچاق یا در سایت‌های آنلاین و بازار آزاد گران‌تر از قیمت‌های مصوب فروخته می‌شوند. اخیرا هم که ارائه شیر خشک با کد ملی نوزادان راه افتاده، باز هم مشکلی به مشکلات این حوزه اضافه شده است. اما مانع اصلی در این میانه چیست؟ هر کسی روایتی دارد. نگاهی به این روایت‌ها می‌اندازیم تا ببینیم واقعا مشکل کجاست.
تولیدکنندگان؛ واردات جایگزین تولید داخل
هانی تحویل‌زاده، رئیس تولیدکنندگان انجمن شیر خشک نوزاد با بیان این که ماه‌هاست ارز خرید مواد اولیه به واحدهای تولید اختصاص نیافته، از واردات فوریتی شیرخشک‌ها انتقاد کرد و به همشهری گفت: «ارزبری واردات شیرخشک آماده نوزاد ۳برابر تولید داخلی است اما به جای اختصاص ارز به واردات مواد اولیه، ۴ میلیون قوطی شیرخشک از ترکیه وارد شد و فراخوان برای واردات ۳۰میلیون قوطی شیرخشک هم وجود دارد. ۶ماه است که ارز برای واردات شیر خشک اختصاص نیافته و این اتفاق باعث تعطیلی ۲ واحد تولیدی شیرخشک شده است.»
سازمان غذا و دارو؛ مشکلات یک ماه دیگر حل می‌شود
سازمان غذا و دارو در نیمه اول سال جاری موفق به تامین ارز دولتی شیرخشک نشد، مشکلات عدیده‌ای را در تامین این محصول تجربه کرد. آنها در نهایت تصمیم به واردات فوریتی گرفتند که البته انتقادات زیادی را به همراه داشت. حالا سجاد اسماعیلی، مشاور رئیس سازمان غذا و دارو از توزیع ۴میلیون قوطی شیرخشک وارداتی در داروخانه‌ها طی ۲هفته آینده خبر می‌دهد و این که این واردات به صورت محدود، مقطعی و کوتاه‌مدت و تا زمانی که بازار اشباع شود، ادامه خواهد داشت. او همچنین از رفع مشکلات ارزی که طی چند ماه اخیر وجود داشته هم خبر داده است. این در حالی است که رئیس سازمان غذا و دارو هم چند روز پیش از رفع کمبودهای تمام برندهای شیرخشک تا یک ماه آینده خبر داده بود.
مجلس: توجیهات قابل قبول نیست
اعضای کمیسیون بهداشت مجلس هم انتقاد جدی به تامین شیرخشک در بازار مصرف دارند. حسینعلی شهریاری، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این باره گفته «بانک مرکزی همکاری لازم با سازمان غذا و دارو را ندارد و رئیس سازمان غذا و دارو هم در جلساتی که با ما داشته، مدعی است به موقع ارز نمی‌دهند.» او البته تأخیر در تأمین ارز دارو را به عنوان یک بیماری مزمن می‌داند و می‌گوید: «برای واردات ارز می‌دهند، اما با تولید داخل همکاری نمی‌کنند و احتمالاً منافع عده‌ای در واردات فوریتی است و منتظرند کمبود به وجود بیاید تا واردات اتفاق بیافتد.» عبدالحسین روح‌الامینی؛ عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم از بی‌نتیجه ماندن پیگیری‌های این نهاد در تخصیص به موقع ارز خبر می‌دهد و می‌گوید: «سازمان غذا و دارو را هم احضار کردیم. این سازمان با تسویه حساب ارزهای قبلی اختلاف و هزار توجیه دیگر دارد که قابل قبول نیست و باید یک جایی حل شود. پاس‌کاری بین دستگاهی درباره کمبودهای شیرخشک به هیچ وجه پسندیده حکمرانی نیست.»
وزارت صمت؛ نامه را امضا نمی‌کنند؟
ماجرای تخصیص ارز به تولیدکنندگان شیرخشک آنقدر مهم شده که وزیر صمت هم چند روز پیش به وزیر بهداشت نامه زد و درخواست تخصیص ارز به تولیدکنندگان شیرخشک را کرد. عباس علی‌آبادی در این نامه تاکید کرده بود «شیرخشک اطفال مشمول فهرست دارو و تجهیزات پزشکی برای دریافت ارز به نرخ دولتی به شرط تایید وزارت بهداشت است، بنابراین تخصیص ارز و تأمین به موقع مواد اولیه منجر به تولید و توزیع مناسب برای کشور خواهد شد که این امر بر عهده آن وزارتخانه است.»
داروخانه‌دارها؛ وقت ندارند!
طرح عرضه شیرخشک عادی، از ۲۰ مهر اجرا شد، عرضه با ارائه کدملی نوزاد که قاچاق این محصول را کاهش دهد. اما حالا داروخانه‌داران اعلام کرده‌اند که حاشیه سود فروش این محصول کم است و از سوی دیگر عرضه با ارایه کدملی از طریق ثبت در سامانه تیتک مستلزم وقت و زمان مناسب است. بر اساس اعلام روابط عمومی انجمن داروسازان ایران مشکل قطع اینترنت در داروخانه‌ها وجود دارد و می‌تواند خدمت‌رسانی به مردم را دچار وقفه کند.
***
هشدار نسبت به کمبود شیرخشک اتفاق جدیدی نیست و تولیدکنندگان از ماه‌ها پیش در این باره هشدار داده بودند، اما با وجود پیگیری و تلاش‌های صورت گرفته، چیزی که امروز در سطح بازار دیده می‌شود، کمبود این محصول برای خانواده‌ها و نوزادان است. وعده مسئولان از حل مشکلات تا چند روز آینده است اما زنجیره تامین شیرخشک قطعا نیازمند بازنگری و همراهی جدی همه متولیان این حوزه است. نبود این همراهی حتی با وجود توزیع گسترده شیرخشک، می‌تواند خانواده‌ها را همچنان با مشکلات متعدد مواجه کند.