روزنامه همشهری؛ گروه خانواده_ رابعه تیموری :اگرچه در سال‌های اخیر متولیان نظارت بر طراحی، تولید و عرضه پوشاک کشور درصدد جبران غفلت چندین‌ساله خود در ساماندهی صنعت پوشاک برآمده‌اند و در تکاپوی سروسامان دادن به این صنعت هستند، اما در این فرایند در حال تکوین، هنوز اهمیت تصاویر، طرح‌ها و نوشته‌هایی که مانند وصله‌پینه‌هایی ناجور روی پوشاک ایرانی سبز می‌شوند، موردتوجه قرار نگرفته و این عرصه رها و بدون قانون و قاعده باقی مانده است. در این رهاشدگی استفاده از شعار «ترویج و آموزش به وسیله کاراکترسازی و الگوسازی» به‌عنوان یکی از محورهای رویداد نمایشگاه بین‌المللی مد و پوشاک خلاق که اخیرا برگزار شد، اتفاق خوبی بود که اگرچه در این‌رویداد عملیاتی نشده بود، ولی می‌توان آن را به‌منزله فتح بابی برای توجه به این مقوله درنظر گرفت. در گفت‌وگوی زیر سیدمجید امامی، دبیر شورای فرهنگ عمومی و رئیس کارگروه ساماندهی مد و لباس کشور به اهمیت کاراکترسازی و الگوسازی در صنعت پوشاک پرداخته و به مسیر ساماندهی این حوزه اشاره کرده است. امامی ذائقه‌سازی رسانه‌ای را مقدمه ساماندهی تزئینات تصویری و نوشتاری پوشاک ایرانی می‌داند.
تعریف رویکرد «ترویج و آموزش به وسیله کاراکترسازی و الگوسازی» به‌عنوان یکی از محورهای رویداد نمایشگاه بین‌المللی مد و پوشاک خلاق را می‌توانیم نقطه شروعی برای ساماندهی محتوای طرح‌ها و نوشته‌های روی البسه درنظر بگیریم؛ چرا تا امروز در کارگروه ساماندهی مد و لباس از این موضوع پراهمیت غفلت شده است؟
نقش‌ها، نوشته‌ها، تصاویر و رسم‌الخط و علائمی که روی لباس و پوشاک منقش می‌شوند، پیام‌رسان‌های فرهنگی هستند که در بومی‌سازی و تناسب پوشاک با معیارهای ایرانی- اسلامی نقش قابل‌توجهی دارند. استفاده از نقش‌ها، نوشته‌ها و علائم غیربومی روی لباس‌ها مفاهیم و پیام‌های مختلفی را القا می‌کنند که بسیاری از آنها با فرهنگ و ارزش‌های ایرانی- اسلامی ما سنخیتی ندارند.
چگونگی استفاده از این نوشته‌ها و تصاویر، موضوع بااهمیتی است و در کارگروه ساماندهی مد و لباس هم این مقوله به‌خوبی درنظر گرفته شده است.
سیدمجید امامی، دبیر شورای فرهنگ عمومی و رئیس کارگروه ساماندهی مد و لباس
برای ساماندهی و نظارت بر کاراکترها و نقش‌های مورد استفاده در صنعت پوشاک چه اقداماتی انجام شده است؟
اولین قدم برای ساماندهی محتوای طرح‌ها و نوشته‌های روی پوشاک ایرانی، ایجاد نظام فرهنگسازی و ذائقه‌سازی رسانه‌ای قوی است. وقتی از طریق ذائقه‌سازی رسانه‌ای تصاویر و نوشته‌های ارزشمند به مخاطب عرضه شوند، می‌توانیم به‌کاراکترسازی و الگوسازی در صنعت پوشاک دست پیدا کنیم.
در کارگروه ساماندهی مد و لباس، ما باید در کنار هنجارسازی رویکرد ایجابی داشته باشیم و این‌رویکرد ایجابی از طریق نمایشگاه‌های مختلفی که در این حوزه برگزار می‌شود، تحقق پیدا می‌کند. البته در این عرصه باید همه ملحقات پوشاک مانند کیف، کفش و لباس را با هم موردتوجه قرار دهیم.
نوجوانان از مهم‌ترین مصرف‌کنندگان پوشاکی هستند که با تصاویر و نوشته‌های نامناسب‌ترئین شده‌اند. چطور می‌توان با توجه به ذائقه این مخاطب خاص در عرصه پوشاک کاراکترسازی کرد؟
در برندهای ویژه کودکان و نوجوانان مدیریت بازاریابی شخصیت‌های خاص اهمیت بیشتری دارد؛ مثلا اگر در طراحی پوشاک کودکان، از شخصیت‌های کارتونی محبوبی مانند بره ناقلا که قبلا توسط شرکت‌های خصوصی بازارپردازی شده استفاده شود، مخاطب به‌خوبی استقبال می‌کند. ما در قالب برگزاری رویدادهای تخصصی پوشاک دخترانه و پسرانه که به‌صورت استانی و منطقه‌ای انجام می‌شود برای تولیدکنندگان بخش خصوصی این نیازها را تبیین می‌کنیم و با حمایت خود از ایده‌های خلاقانه این حوزه، بستر گسترش مدیریت بازاریابی شخصیت‌های مناسب را به‌وجود می‌آوریم. وظیفه کارگروه ساماندهی مد و لباس، حمایت، ترویج و فرهنگسازی است و مدیریت بازاریابی شخصیت‌ها و کاراکترهای مناسب باید توسط شرکت‌های خصوصی و نهادهای فرهنگی انجام شود.
تا زمانی که خط‌مشی مدیریت بازاریابی شخصیت‌ها و کاراکترها برای شرکت‌های خصوصی تعریف نشود، نمی‌توان انتظار داشت که این شرکت‌ها هنجارسازی صحیحی داشته باشند.
ما باید با توسعه و توزیع انبوه لباسهای حاوی طرح‌های مناسب، تعالی بازار پوشاک ایرانی- اسلامی را دنبال کنیم. در این زمینه حمایت از شرکت‌های نوآور در زمینه پوشاک خلاق را در قالب‌های مختلف دنبال می‌کنیم که ایجاد خانه‌های خلاق تولید پوشاک، اقدامی در همین جهت بوده است.
از سوی دیگر برای دستیابی به الگوهای مناسب در بحث کاراکترسازی مطلوب، آثار حوزه تصویرسازی صنعت پوشاک را هم موردتوجه قرار داده‌ایم که نتایج قابل‌توجهی داشته و در میان آثار برگزیده رویداد گرافیک نمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها، طرح‌های زیبا، اصیل و خلاقانه‌ای ارائه شدند. در رویداد ملی دیدار هم که با موضوع طراحی و تولید لباس محرم و اربعین برگزار شد، کاراکترهای مناسبی روی منسوجات به چاپ رسیده بود.
بخش مکمل هنجارسازی در تصاویر تزئینی پوشاک، نظارت بر محصولات این صنعت است. در شاخصه‌هایی که برای نظارت بر محصولات تعیین شده، توجه به ماهیت و محتوای تزئینات البسه چقدر موردتوجه قرار می‌گیرد؟
بسیاری از تصاویر، علائم و نوشته‌هایی که با مایه‌هایی از غرب‌زدگی و فرم‌زدگی در طرح‌های تن‌جامه‌ها منقش می‌شوند، توسط تولیدکنندگان خرد و زیرزمینی طراحی و اجرا می‌شوند. اگرچه نظارت بر این واحدهای تولیدی ضرورت دارد، ولی اگر ذائقه‌سازی رسانه‌ای مخاطب به‌درستی انجام شود، این تولیدکنندگان هم برای فروش بیشتر به استفاده از الگوهای تصویری مناسب روی می‌آورند.
برای تولید انبوه طرح‌های خلاقانه و مناسب شرکت‌های خصوصی چه حمایت‌های مالی درنظر گرفته‌اید؟
حمایت ما به‌صورت معرفی به سیستم بانکی کشور برای دریافت تسهیلات است؛ البته اگر منابع مالی مناسبی در اختیار کارگروه بود، بهتر می‌توانستیم از تولیدکنندگان حمایت کنیم.