همشهری - محمد باریکانی : آیا امید، این تنها درنای جمعیت غربی درناهای سیبری و تنها پرنده آزاد جهان امسال هم به ایران خواهد آمد؟ مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مازندران همین چند روز قبل اعلام کرد که تغییرات اقلیمی و خشکیدگی تالاب‌ها موجب شده است که از 1.2میلیون پرنده مهاجری که سال‌های قبل در تالاب‌های مازندران فرود می‌آمدند، در این فصل تنها 350هزار بال به مازندران رسیده‌اند.
داستان امید اما متفاوت است. این تنها مهاجر بازمانده از جمعیت درناهای غربی سیبری اگر امسال نیز از غرب سیبری در ایران فرود بیاید، شانزدهمین سال مهاجرت خود در ایران را سپری خواهد کرد. اما آیا امید به ایران خواهد آمد؟ این پرنده معمولا تا دهم آبان‌ماه به ایران می‌رسید؛ اگرچه یک‌بار در سال1400 او آذرماه در فریدونکنار فرود آمد، اما حالا دو فرضیه در مورد این تنهاترین پرنده جهان برای نرسیدن به ایران مطرح است.
محمد یکتانیک، فعال محیط‌زیست و کارشناس حیات وحش به همشهری گفته است درصورتی که تغییرات اقلیمی منجر به گرم‌ترشدن زیستگاه‌های غرب سیبری شده باشد، ممکن است امید از مهاجرت منصرف شود. دومین فرضیه آن است که امید سال گذشته در مسیر مهاجرت خود از ایران به سمت پارک ملی شیروان کشور آذربایجان، تیر خورده باشد، چون سال گذشته به‌رغم آنکه کارشناسان در انتظار امید در پارک ملی شیروان بودند، امید، این تک‌درنای سیبری در آن منطقه دیده نشد. ضمن آنکه سال گذشته که امید و رویا، درنای بلژیکی وارد شده به ایران برای پذیرش از سوی امید با یکدیگر در مسیر مهاجرت از ایران همراه شدند، درنای ماده بلژیکی 150کیلومتر آن‌سوتر از فریدونکنار در منطقه اسبچین بهشهر در استان مازندران یافت شد که نشانه خوبی نبود. چون 150کیلومتر مسیر برای یک پرنده مهاجر نظیر درنای سیبری تنها به نیم‌ساعت پرواز نیاز دارد.
سناریوی تلخ برای امید
محمد یکتانیک
کارشناس حیات‌وحش
امید، امپراتور پرندگان مهاجر است. قد بلندی دارد و صدای فلوت‌مانند بلند، تا جایی که محلی‌ها می‌گویند آژیر می‌کشد. سال گذشته بود که یک مؤسسه خصوصی تکثیر در اسارت درنای سیبری، یک فرد درنای ماده بالغ آموزش‌دیده را برای معرفی به امید و جفت‌یابی برای او به ایران اهدا کرد تا شاید نسل جدید درنای سیبری با این اقدام احیا شود. همه‌چیز نیز در این مسیر خوب پیش رفت و 2پرنده یکدیگر را پذیرفتند. امید و آرزو هر روز با یکدیگر پرواز کردند که بسیار امیدبخش بود. آرزو 40روز وقت داشت تا برای پرواز مهاجرتی با امید، خود را آماده کند. نیمه اسفندماه1401 امید و رویا با یکدیگر پرواز کردند اما ناگهان در فاصله کمتر از 150کیلومتر پس از پرواز، آرزو در محدوده اسبچین مازندران پیدا شد و خبری از امید نبود. یک گزینه آن بود که آرزو قدرت پرواز با امید را نیافته است. اما گزینه دیگری هم مطرح بود؛ اینکه امید به‌دلیل آنکه آرزو توان اوج‌گرفتن نداشته و در فاصله پایین پرواز کرده است، توسط یک شکارچی غیرمجاز تیر خورده باشد. در فصل شکار شرایط در مازندران بسیار بد است. تقریبا در تمام مازندران تیراندازی برای صید پرنده انجام می‌شود و وضعیت برای پرندگان مهاجر اسفبار است. امید اما طی سالیان طولانی آموخته است که چگونه در قتلگاه پرندگان مهاجر در فریدونکنار فرود بیاید و از تیراندازی‌ها و تورهای هوایی صید پرنده در امان بماند. اما سناریوی تیرخوردن امید در مسیر پرواز و یافتن آرزو در فاصله 150کیلومتری بسیار جدی بود. امید اگر زنده مانده باشد و در مازندران فرود بیاید، شانزدهمین سال است که ایران میزبان این مهاجر تنهای سیبری و تنهاترین پرنده جهان است. امید اما هنوز به ایران نرسیده است. درحالی‌که درناها در میان پرنده‌های مهاجر الگوی ثابت مهاجرت دارند. پرنده‌های دیگر می‌توانند تغییر مسیر دهند، ولی درناها مسیر مشخص دارند. آنها یا مهاجرت می‌کنند یا از مهاجرت منصرف می‌شوند. امید سال1401 روز 5آبان‌ماه در فریدونکنار فرود آمد. سال1400 هم 7آبان‌ماه به مازندران رسید. اما سال1399 تنها سالی بود که امید آذرماه به ایران آمد. امسال در ایران پاییز سردی نداشته‌ایم و به همین دلیل امسال زمان رسیدن امید به ایران به وضعیت آب و هوایی سرزمین‌های شمالی بستگی دارد.
اینفوگرافی: