لیونل آندرس مسی، هرگز آرژانتین را ترک نکرده بود. تا روزی که پرواز او و پدرش در فرودگاه بارسلونا به زمین نشست. آنها برای تغییردادن تاریخ، نیامده بودند. همهچیزی که داشتند، ۲چمدان کوچک و همه پسانداز خانواده بود تا شاید راهی برای درمان این پسربچه بااستعداد پیدا شود. خلبان آن پرواز وقت بازکردن چرخها برای فرود، نمیدانست چه قدم بزرگی برای تاریخ فوتبال برداشته است. همان بچه خجالتی، حالا هشتمین توپ طلا را در دست گرفته و در اوج آرامش، به ستایش از رقبای جوانش پرداخته است. این آرامش، تعجبی هم ندارد؛ چراکه هیچکس به اندازه لئو، روی این صحنه نبوده و هیچکس به اندازه او، سخنرانی پس از بردن توپ طلا را تجربه نکرده است. اگر قرار باشد دوران فوتبال این ابرستاره فقط در یک کلمه خلاصه شود، آن کلمه «جاودانگی» خواهد بود. شاید دههها طول بکشد تا دوباره فوتبالیستی برنده ۸توپ طلا شود. شاید هم این اتفاق هرگز رخ ندهد. در فوتبال، چیزی به اسم غیرممکن وجود ندارد اما کاری که مسی انجام داده، نزدیکترین تعریف ممکن به غیرممکن است.
زندگی فوتبالیستهای بزرگ، در پارهخطی میان تمجیدها و تردیدهای غولآسا سپری میشود. در مورد مسی هم، اینچنین بود. بعضیها از همان گل اول به آلباسته، قهرمان زندگیشان را پیدا کرده بودند. اگر مسی گل میزد، خواب آرامتری داشتند و زندگی بهکامشان بود. وقتی خشاب مسی از دریبلهای تماشایی پر میشد، از یاد میبردند که جیبشان خالی است. خیلی از ماجراهای مهم زندگیشان را با تاریخ درخشیدنهای ریز و درشت مسی به یاد میآوردند؛ انگار که ساعت زندگیشان، روی ساقهای یک نابغه کوچک تنظیم شده باشد. در مقابل اما، کسانی هم بودند که همیشه چیز بیشتری از مسی میخواستند. زمانی میگفتند رونالدینیو از او بهتر است، چون کارهای شگفتانگیزتری با توپ انجام میدهد. دوران درخشش رونالدینیو در فوتبال اما چندان طولانی نبود. زمانی میگفتند کریستیانو از او بهتر است، چون در لیگهای مختلفی بازی کرده اما کریس هم بعد از ترک مادرید، دیگر موفقیت بزرگی بهدست نیاورد. زمانی میگفتند مارادونا از او بهتر است، چون توانسته یکتنه کشورش را قهرمان دنیا کند. لئو اما بیآنکه عجلهای داشته باشد، آرامآرام به طرف مقصدی حرکت کرد که انگار سرنوشتش بود؛ برای نشستن روی تاج و تختی که انگار با حروف درشت روی آن نوشته باشند: «بهترینِ تاریخ!».
چیزی شبیه اهدای بزرگترین جایزه به کارگردانی که بعد از خلق چندین و چند شاهکار، تازه بهترین و باشکوهترین فیلمش را ساخته است. مراسم فرانس فوتبال، چنین چیزی بود؛ شبی برای خلق یک تصویر جاودانه بین مسی و هشتمین توپ طلا؛ برای به تصویر کشیدن «اورست فوتبال»؛ بلندترین قلهای که آدمها به چشم دیدهاند. اما این وسط، افسوس بزرگی هم وجود دارد؛ اینکه زمان، بیرحمانه جلو میرود و این افسانه را هم به نقطه پایان نزدیک میکند. آنهایی که در نوجوانی نخستین معجزههای مسی را دیدهاند، حالا هزار و یک دغدغه ریز و درشت در زندگیشان دارند اما هر بار که به مسی نگاه میکنند، انگار از همهچیز فارغ میشوند و به همان نوجوانی خالصشان برمیگردند. شاید مسی دیگر روی این صحنه برنگردد اما او نیازی هم به تکرار این کار ندارد. لئو برای بردن توپ طلا، با چند نسل مختلف رقابت کرده و حالا پسران جوان را شکست داده است. حتی سالها بعد از مسی، از این شمایل اسطورهای صحبت خواهد شد اما ندیدن خودش در زمین، پایانی برای یک دوره فراموشنشدنی خواهد بود. میگویند هیچچیز تلختر از یک استعداد تلفشده نیست. بله. اما شاید هیچچیز هم شیرینتر از یک استعداد به سرانجامرسیده نباشد؛ هنر ناب زنده نگهداشتن رؤیاهای بزرگ، وسط سرفههای کوتاهی به اسم زندگی.
سایر جوایز مراسم توپ طلا
جایزه کوپا (بهترین بازیکن زیر ۲۱سال) : جود بلینگام (دورتموند و رئالمادرید - انگلیس)
جایزه سوکراتس (فعالیتهای خیریه و بشردوستانه) : وینیسیوس جونیور (رئالمادرید - برزیل)
جایزه گرد مولر (بهترین مهاجم سال) : ارلینگ هالند (منچسترسیتی- نروژ)
جایزه یاشین (بهترنی دروازهبان) : امیلیانو مارتینس (استون ویلا - آرژانتین)
بهترین باشگاه در بخش مردان: منچسترسیتی انگلیس
بهترین باشگاه در بخش زنان: بارسلونا اسپانیا
توپ طلای زنان
آیتانا بونماتی برنده توپ طلای زنان۲۰۲۳ شد؛ قهرمان جام جهانی، قهرمان لیگ قهرمانان اروپا، قهرمان لیگ، برنده سوپرکاپ اسپانیا، بهترین بازیکن لیگ قهرمانان اروپا، بهترین بازیکن جام جهانی زنان، بهترین بازیکن سوپرکاپ، توپ طلا.
ردهبندی برترینها
۱- لیونل مسی (آرژانتین)، پاریسنژرمن و اینترمایامی
۲- ارلینگ هالند (نروژ)، منچسترسیتی
۳- کیلین امباپه (فرانسه)، پاریسنژرمن
۴- کوین دیبروینه (بلژیک)، منچسترسیتی
۵- رودری (اسپانیا)، منچسترسیتی
۶- وینیسیوس جونیور (برزیل)، رئالمادرید
۷- خولین آلوارس (آرژانتین)، منچسترسیتی
۸- ویکتور اوسیمن (نیجریه)، ناپولی
۹- برناردو سیلوا (پرتغال)، منچسترسیتی
۱۰- لوکا مودریچ (کرواسی)، رئالمادرید
۱۱- محمد صلاح (مصر)، لیورپول
۱۲- روبرت لواندوفسکی (لهستان)، بارسلونا
۱۳- یاسین بونو (مراکش)، سویا و الهلال
۱۴- ایلکای گوندوغان (آلمان)، منسیتی و بارسلونا
۱۵- امیلیانو مارتینس (آرژانتین)، استونویلا
۱۶- کریم بنزما (فرانسه)، رئالمادرید و الاتحاد
۱۷- خویچا کواراتسخلیا (گرجستان)، ناپولی
۱۸- جود بلینگام (انگلیس)، دورتموند و رئال مادرید
۱۹- هری کین (انگلیس)، تاتنهام و بایرن مونیخ
۲۰- لائوتارو مارتینس (آرژانتین)، اینترمیلان
۲۱- آنتوان گریزمان (فرانسه)، اتلتیکو مادرید
۲۲- کیم مین-جائه (کرهجنوبی)، ناپولی و بایرن مونیخ
۲۳- آندره اونانا (کامرون)، اینترمیلان و منچستریونایتد
۲۴- بوکایو ساکا (انگلیس)، آرسنال
۲۵- یوشکو گواردیول (کرواسی)، دینامو زاگرب و منچسترسیتی
۲۶- جمال موسیالا (آلمان)، بایرنمونیخ
۲۷- نیکولو بارلا (ایتالیا)، اینترمیلان
۲۸- رندال کولوموانی (فرانسه)، اینتراخت و پاریسنژرمن
۲۹- مارتین اودگارد (نروژ)، آرسنال
۳۰- روبن دیاز (پرتغال)، منچسترسیتی
نام رونالدو با توجیه سردبیر فرانس فوتبال که معتقد بود او در جامجهانی درخششی نداشته و در حال حاضر در لیگی کمبیننده بازی میکند، در میان ۳۰نفر اصلی قرار نگرفت.
چرا مسی شایسته توپ طلا نبود
هشتمین توپ طلای مسی علاوه بر طرفداران سرسخت، منتقدان زیادی هم داشت. منطق آنها را با هم مرور کنیم.
۱- یکبار یوهان کرویف، اسطوره فقید بارسلونا درباره این جایزه گفته بود: «یک مشت روزنامهنگار و مردم که به دوستان خود رأی میدهند.» این در حالی است که سیستم رأیدهی بهمرور تغییر کرده و در حال حاضر ۱۰۰خبرنگار از ۱۰۰کشور اول رنکینگ فیفا صاحب رأی هستند بهعلاوه رأی مردم و... اما باز هم سلیقه در این موضوع دخیل است.
۲- اصولا در هر جایزهای در هر جای دنیا، سلیقه، سیاست و اسپانسرها تعیینکننده بیشتر جوایز هستند. به مراسم اسکار و گرمی نگاه کنید. عجیب نیست اسکورسیزی سالها اسکار نگرفته بود؟ یا بهجای فیلم بهتر، فیلمهایی نامزد جایزه بشوند که نقش زن در آنها پررنگ باشد یا به موضوع دگرباشان جنسی و سیاهپوستها پرداخته باشد. برای جوایز گرمی، گولدنگلوب و حتی نوبل هم سلیقه یا وصلبودن به منبع قدرت یا اسپانسرها تا حدی تعیینکننده هستند. شما اصلا نگاه کنید به جوایزی که در هر مسابقه به بهترین بازیکن زمین اهدا میشود. امکان ندارد لیونل مسی یا ستاره محبوب دیگری در زمین باشد و به جایزه نرسد، چون اسپانسری که پول این جوایز را تامین میکند و به تورنمنت در حال برگزاری هم پول میدهد، برایش بهتر است یک ستاره محبوب جایزه را ببرد تا رسانهها عکس او را در کنار جایزه و استند تبلیغاتی پشتسرش منتشر کنند. بازیکن گمنام جایزه ببرد، خبر و تصویرش لابهلای بقیه اخبار محو میشود یا در جایی دیدهنشدنی انتشار مییابد.
۳- چگونه است که یک سال عملکرد بازیکنان در جامجهانی مورد قضاوت قرار میگیرد و یکسال جامجهانی هیچ تأثیری در برندهشدن فرد ندارد؟
۴- چرا یک مجله ماهنامه داخلی در یک کشور باید بهترین بازیکن اروپا را انتخاب کند؟ البته همین ایرادهای بالا بهخود فیفا هم وارد است. برای فیفا هم بهتر است گزینههایی انتخاب کند که اسپانسرها را راضی نگه دارد.
۵- مسی در سال گذشته یا فصل گذشته در لیگ یک فرانسه بازی میکرد. او در هیچ مسابقه مهمی گل نزد و همه گلها و پاسگلهایش مقابل تیمهایی ثبت شد که تلفظ نامشان برای بسیاری از مردم جهان ناممکن است. او تنها ۳هفته در جامجهانی درخشید و سپس به لیگ آمریکا رفت که فوتبال برای مردمش یک شوخی و سرگرمی است. حتی لیگهای عربستان، ترکیه و قطر هم ستارگان بیشتری نسبت به لیگ فوتبال حرفهای آمریکا در خود جای دادهاند.
۶- مسی در جامجهانی در همه مراحل گروهی و حذفی موفق به گلزنی شد اما ۴تا از ۷گلش از روی نقطه پنالتی به ثمر رسید. یکی از این پنالتیها مقابل کرواسی پنالتی نبود و خولین آلوارس خودش را به دروازهبان حریف کوبید و داور پنالتی گرفت.
۷- لویی فانخال، سرمربی تیم ملی هلند که در بازی رودررو با آرژانتین تیمش کامبک زده و در پنالتیها و با درخشش امیلیانو مارتینس، دروازهبان آرژانتین شکست خورده و حذف شده بود، فیفا را متهم به جانبداری از تیمی کرد که مسی را در خودش دارد. او گفته بود فیفا و اسپانسرهایش دنبال قهرمانی مسی بودند.
۸- با اینکه مسی در سه چهار هفته جامجهانی درخشید و رهبر تیمش بود، نقش امیلیانو مارتینس و دیماریا را در این قهرمانی و قهرمانی کوپا که ۲عنوان ملی مسی بودند، نمیتوان کمتر از او دانست. در کوپا آمریکا دروازهبان جنجالی استونویلا یکتنه تیم را قهرمان کرد و دیماریا در آن فینال و فینال جامجهانی مثل همه فینالهایی که در آنها حضور داشت، گل زد. امیلیانو مارتینس در کوپا و جامجهانی، ۴مسابقه را که به پنالتی کشیده شده بود، یکتنه از کار درآورد و تیم را به جام رساند. او بهترین سیو ادوار جامجهانی را در آخرین ثانیه وقتهای تلفشده فینال در مصاف تکبهتک با کولوموانی ثبت کرد. آن گل میتوانست امباپه را که با ۸گل آقایگل جامجهانی شده و در طول سال همواره روند گلزنیاش را حفظ کرده بود، به توپ طلا برساند.
۹- بلینگام جایزه کوپا بهعنوان بهترین بازیکن جوان جهان را برد و بالاتر از موسیالا و پدری قرار گرفت. ادواردو کاماوینگا چهارم شد و گاوی پنجم. از سویی وینیسیوس به پاس کارهای خیریه بنیادش جایزه سوکراتس را کسب کرد. بنیاد خیریه وینیسیوس به کودکان نیازمند در برزیل کمک میکند. همیشه همین بوده. جوایز را تقسیم میکنند و هر باشگاه یا اسپانسر سهمیهای دارد. در واقع میتوان گفت سبد معیشتی به همه بزرگان تعلق میگیرد. یکسال برای دلجویی از محمد صلاح که هوادارانش معتقد بودند باید توپ طلا را بهجای کریستیانو رونالدو میگرفت، به او جایزه پوشکاش بهترین گل سال را دادند، آنهم بهخاطر یک گل ساده بغلپا در یک بازی کماهمیت مقابل یک تیم ضعیف. فیفا، یوفا و فرانس فوتبال برای آنکه صدای بقیه در نیاید، آبنبات چوبی هم توزیع میکنند!
۱۰- در تیمهای منتخب سال یا قرن یا تاریخ هم همیشه اسپانسرها و البته سلیقهها نقش داشتهاند. همین فرانس فوتبال یکبار بهترین ترکیب تیمی تاریخ فوتبال را معرفی کرد که ژاوی در آن بهترین هافبک دفاعی تاریخ بود! همین اندازه عجیب و باورنکردنی! در تیمهای منتخب سال طی یک دهه مارسلو و پیکه بهعنوان مدافعان چپ و میانی سال در ترکیب جای میگرفتند درحالیکه همه میدانند هر دو مدافعانی ضعیف بودند.
نتیجهگیری
همیشه حقخوریهایی وجود داشته. زلاتان، تیری آنری، جرارد، مالدینی، بوفون، کاسیاس، کورتوا، اینیستا، آرین روبن، ریبری، محمد صلاح، فاندایک، لمپارد، کانته، سرخیو راموس، لواندوفسکی و... چرا نباید حداقل یک توپ طلا داشته باشند؟ شاید منصفانهاش این بود که مسی ۵ و رونالدو ۴ توپ طلا داشته باشند اما...
سایهروشن هشتمین توپ طلا / نظرات مثبت و منفی، خودشان هم بخشی از تاریخ مهمترین جایزه فردی دنیای فوتبال هستند
زندگی در پاریس، هیچوقت لئو مسی را مجذوب خودش نکرد اما همین شهر بود که جاودانگی او را درتاریخ فوتبال رقم زد. سرنوشت توپ طلای۲۰۲۳ فرانس فوتبال هم سرانجام مشخص شد و لئو، این جایزه را هم به کلکسیون بینظیرش اضافه کرد. منتقدان این انتخاب، از فصل باشگاهی نهچندان موفق او در قیاس با ستارههای منچسترسیتی حرف میزنند و موافقان این انتخاب، از نمایش فردی استثنایی او در جام جهانی قطر صحبت به میان میآورند. در تمام تاریخ اهدای این جایزه، همیشه چنین تردیدهایی مطرح شدهاند. این نظرهای مثبت و منفی، خودشان هم بخشی از تاریخ توپ طلا هستند.
چرا مسی شایسته توپ طلا بود؟
آیا مسی شایسته کسب هشتمین توپ طلایش هم بود؟ هودارانش بدون هیچ تردیدی میگویند بله، اما آمار هم این موضوع را تأیید میکند.
- روی ۱۰گل آرژانتین در جام جهانی۲۰۲۲ تأثیر داشت؛ ۷گل و ۳پاسگل که ۴گل آن از روی نقطه پنالتی بود. تنها روی ۵گل دیگر نقشی نداشت.
- در تکتک مراحل این دوره موفق به گلزنی شد و تیمش را برای رسیدن به قهرمانی پس از ۳۶سال و ۸دوره رهبری کرد. او قبلا در مراحل حذفی ۴دورهای که در آن شرکت داشت، گل و پاسگلی ثبت نکرده بود؛ ۷۵۶دقیقه بازی و ۲۳شوت.
- مسی یکی از ۵بازیکنی است (به همراه ژایرزینیو، ژوست فونتن، سالواتوره اسکیلاچی و داوور شوکر) که در ۶مسابقه در یکدوره گل زدهاند.
- او در جام جهانی۲۰۲۲ از لحاظ تعداد شوت(۳۲)، شوت به سمت دروازه(۱۸)، موقعیتهای ایجادشده در بازی(۱۷) و خطاهای بهدست آمده(۲۲) بهترین بازیکن تورنمنت بود.
- مسی از لحاظ تعداد بازی(۲۶) در ادوار جامجهانی، از ماتئوس آلمانی(۲۵) جلو زد و در مجموع دقایق بازی(۲۳۱۳دقیقه) در این رقابتها از مالدینی(۲۲۱۶دقیقه) پیش افتاد.
- حالا در جام جهانی، تنها رونالدو برزیلی(۱۵) و میروسلاو کلوزه آلمانی(۱۶) از او (۱۳گل) بیشتر گل زدهاند.
- در حالحاضر تنها کریستیانو رونالدو(۵دوره) نسبت به مسی، کلوزه، پله و اووه زیلر (۴دوره) بیشتر در جام جهانی بازی کرده.
- مسی از نظر موقعیتهای ایجاد کرده(۷۵)، اقدام به دریبل(۲۰۶)، دریبلهای موفق(۱۲۵)، شوتها(۱۰۴) و شوت به چارچوب(۴۶) بهترین عملکرد را از زمان ثبت آمار در اختیار دارد.
- مسی در ۱۸بازی برای پاریسنژرمن پیش از جامجهانی، میانگین ۸۳لمس توپ(۶.۳۸ تا در محوطه جریمه حریف)، ۱.۴۴تأثیرگذاری روی گل، ۲.۸۱موقعیت خلق کرده در هر بازی، ۰.۹۸موقعیت بزرگ، ۴.۲۵ضربه و ۳.۲۲دریبل موفق در ۹۰دقیقه را ثبت کرده بود. البته پس از جامجهانی همه این ارقام و میانگینها دچار افت شد.
- تنها ۴بازیکن در ۵لیگ برتر اروپا (هالند با ۶۱، امباپه با ۵۰، محمد صلاح با ۴۶ و وینیسیوس جونیور با ۴۲) نسبت به مسی در فصل گذشته(۴۱) روی گلهای بیشتری نقش مستقیم داشتند. او ۲۱گل به ثمر رساند که هیچیک از آنها از روی نقطه پنالتی بهدست نیامد و ۲۰پاسگل داد که تنها کوین دیبروینه با ۲۶پاسگل آمار بهتری داشت.
- مسی در ۱۴بازی با پیراهن تیم اینترمایامی در آمریکا ۱۱گل و ۵پاسگل ثبت کرد و این تیم را به جام یواس اوپن رساند و ۳۷دریبل موفق و ۲۰موقعیت هم ثبت کرد.
- او نخستین و تنها بازیکنی است که با یک تیم غیراروپایی برنده توپ طلا میشود. مسی نخستین و تنها بازیکن تاریخ است که با ۳تیم مختلف برنده توپ طلا شده است.
- او حالا ۸توپ طلا، ۷جایزه دِ بست فیفا، ۶کفش طلای فوتبال اروپا و ۲توپ طلای بهترین بازیکن جامجهانی را در اختیار دارد؛ ۹۱گل در یک سال (۲۰۱۲)، ۶۷۲گل با یک باشگاه (بارسلونا)، ۶۶۶پاسگل در یک لیگ (لالیگا)، ۱۱۸۲مشارکت روی گلها و ۴۴جام تیمی هم برخی از رکوردهای خاص او هستند.
- امباپه اگر فرانسه توسط کولوموانی به گل میرسید یا این تیم در ضربات پنالتی فینال برنده میشد، شایسته توپ طلا بود. هالند اگر با نروژ به جام جهانی رفته و درخشیده بود یا اگر در بازیهای حساس منچسترسیتی در کسب سهگانه فصل پیش موفق به گلزنی شده بود، شایسته توپ طلا بود. نمیتوان نقش مسی را در قهرمانی آرژانتین انکار کرد. سرخیو راموس در این خصوص گفته است: «اگر مسی نبود، آرژانتین تا صدسال دیگر هم قهرمان نمیشد. با احترام به دیگران، بهنظرم مسی بهترین بازیکن تاریخ فوتبال است.»
مسی مسن ترین
لیونل مسی بالاتر از هالند، امباپه و بلینگام صاحب هشتمین توپ طلای خود شد. در 36سالگی و دوری از فوتبال اروپا شاید بتوان گفت که این آخرین توپ طلای او خواهد بود. او رکورد مسنترین برنده این جایزه را از کریم بنزما(34) پس گرفت. مسی البته در مراسم از اشتیاق برای بازگشت به بارسلونا حرف زد و گفت: «فوتبال در حال تغییر است و هر اتفاقی ممکن است بیفتد. بله، من دوست دارم به بارسا برگردم و میتوانم به نوعی به بارسا برگردم. ممکن است ایناتفاق بیفتد و منتفی نیست. خیلی دوست دارم بتوانم به شکل دیگری با هواداران خداحافظی کنم. من شایسته خداحافظی با هوادارانی هستم که لحظات خوب و بد را با آنها تقسیم کردم. وقتیبارسا را ترک کردم، احساسات عجیبی بود. بعد از مدتی که در آنجا زندگی کردم، دوست نداشتم اینطور بارسا را ترک کنم. بارسا خانه من است. بسیار سپاسگزار خواهم بود که دوباره به بارسابرگردم.»
محبوب اسپانسرها
با اینکه کریستیانو رونالدو بیشترین حقوق سالانه را در تاریخ فوتبال دریافت میکند و بیشترین دنبالکننده را در جهان دارد، لیونل مسی بین اسپانسرها و برندهای تجاری از همه محبوبتر است. رونالدو دیگر محبوب برندها نیست. وقتی مسی پاریسنژرمن را ترک کرد، دیگر هیچ شبکهای تمایلی به خرید حق پخش رقابتهای لیگیک فرانسه از خود نشان نداد. اسپرت پرو محبوبترین ورزشکاران جهان را از نظر اسپانسرها به این ترتیب ردهبندی کرده است:
۱. لیونل مسی (فوتبال- ۳۶ساله)
۲. لبرون جیمز (بسکتبال- ۳۸ساله)
۳. الکس مورگان (فوتبال زنان- ۳۴ساله)
۳. یانیس آنتتوکونمپو (بسکتبال- ۲۸ساله)
۵. مگان راپینو (فوتبال زنان-۳۸ساله)
۶. میکایلا شیفرین (اسکی آلپاین-۲۸ساله)
۷. لوییس همیلتون (فرمول یک-۳۸ساله)
۸. سیمون بیلز (ژیمناستیک-۲۶ساله)
۹. کیلیان امباپه (فوتبال-۲۴ساله)
۱۰. مکس فرشتاپن (فرمولیک-۲۶ساله)