به گزارش همشهری آنلاین و به نقل از فیز، یک مطالعه جدید نشان میدهد که حبابهای عظیم درون زمین متعلق به سیاره دیگری هستند. بقایای سیاره تیا (Theia) که در برخورد با زمین باعث ایجاد کره ماه شد، همچنان در اعماق سیاره ما مدفون است.
راز نحوه شکلگیری ماه هزاران سال است که ذهنهای کنجکاو را به خود مشغول کرده است. نظریه اصلی این است که ماه ۴.۵ میلیارد سال پیش زمانی ایجاد شد که سیاره ای به اندازه مریخ با زمینِ در حال شکلگیری، برخورد کرد. این برخورد بین زمین اولیه و سیارهای به نام تیا، بقایای زیادی به مدار پرتاب کرد که به کره ماه تبدیل شد.
البته دست کم در تئوری اینطور است، ولی با وجود چندین دهه تلاش، دانشمندان نتوانستهاند هیچ مدرکی دال بر وجود تیا بیاند. تحقیقات جدید به رهبری ایالات متحده که در مجله نِیچر منتشر شده، نشان میدهد که چه موضوعات مهمی تا کنون از دید ما پنهان بوده است.
امواج لرزهای در دهه ۱۹۸۰ برای اولین بار وجود دو حباب عظیم در عمق ۲۹۰۰ کیلومتری زیر سطح زمین را فاش کرد که باعث شگفتی زمینشناسان شد. این تودههای مواد، هر کدام به اندازه یک قاره در اعماق گوشته زمین و در نزدیکی هسته مذاب سیاره، یکی زیر افریقا و دیگری زیر اقیانوس آرام قرار دارند. دانشمندان تشخیص دادهاند که حبابها بسیار داغتر و متراکمتر از سنگهای اطراف هستند، اما چیزهای دیگر در مورد آنها همچنان به عنوان معما باقی مانده است.
تحقیقات جدید در روز چهارشنبه نشان میدهد که حبابها «آثار مدفون» تیا هستند که در طول برخورد شکلدهنده خود وارد زمین شدهاند و از آن زمان در نزدیکی قلب سیاره ما پنهان شدهاند. محققان میگویند، علاوه بر ایجاد ماه، این برخورد و بقایایی که از آن به جا مانده، ممکن است به زمین کمک کرده باشد تا به این سیاره میزبان حیات منحصر به فرد امروزی، تبدیل شود.
کیان یوان، محقق ژئودینامیک در موسسه فناوری کالیفرنیا و نویسنده اصلی این مطالعه، به خبرگزاری فرانسه گفت: وقتی تیا به زمین اولیه برخورد کرد، با سرعت بیش از ۱۰ کیلومتر در ثانیه حرکت میکرد، سرعتی که به بخشی از آن اجازه میداد به اعماق گوشته زمین نفوذ کند.
ویدئویی که توسط تیم شبیهسازی این فرآیند تهیه شده، نشان میدهد که چگونه تودههایی از گوشته تیا به عرض دهها کیلومتر در داخل زمین میچرخند. دانشمندان پیشنهاد کردند با سرد شدن و جامد شدن ماده عمدتا مذاب به جا مانده از تیا، سطح بالای آهن آن باعث فرو رفتنش تا مرز گوشته و هسته زمین شد. طی سالها، این دو قطعه جداگانه به شکل امروزی خود درآمدند.
آزمایش یک نظریه درباره زمانی بسیار دور و در اعماق زمین، بسیار سخت است و به گفته یوان، مدلسازیها نمیتواند ۱۰۰ درصد قطعی باشد، اما اگر درست باشد، نتایج مهمی در بر خواهد داشت.
یوان گفت که برخورد تیا، که تصور میشود آخرین رویداد برافزایش بزرگ زمین باشد، به طور قابل توجهی ترکیب زمین را تنها در ۲۴ ساعت تغییر داد.
او گفت: «به گمان من به همین دلیل است که زمین منحصر به فرد و با سیارات سنگی دیگر متفاوت است.»
تحقیقات قبلی نشان داده که تیا احتمالا آب، عنصر اصلی حیات را به زمین آورده است. همچنین مشاهده شده است که این حبابها «تودههای گوشته» - ستونهایی از ماگما - را به سمت سطح زمین میفرستند و همچنین با تکامل ابرقارهها مرتبط هستند.
یوان گفت: تیا چیزی را در زمین به جا گذاشت و این در تکامل ۴.۵ میلیارد سال بعدی زمین نقش داشت.
بیشتر بخوانید:
کریستین شرودر، متخصص علوم زمین و اکتشافات سیارهای در دانشگاه استرلینگ اسکاتلند، به خبرگزاری فرانسه گفت که این نظریه «با چندین رشته شواهد مطابقت دارد.»
شرودر که در این تحقیق شرکت نداشت، گفت: «این یک یافته بسیار مهم و هیجان انگیز است.»
او تاکید کرد که هنوز معمای شکل گیری ماه حل نشده است، اما این تحقیق به نظریه تاثیر تیا بر زمین اهمیت بیشتری می دهد و توضیح معتبری برای ناهنجاریها در مرز هسته و گوشته در همان ارائه میدهد. برخورد تیا احتمالا مسئول فرآیندهای مهم روی زمین است که تا امروز ادامه دارد.