همشهری‌آنلاین_ گروه‌سیاسی:رئیسی در شرایطی به عربستان سفر خواهد کرد که این نخستین سفر رئیس‌جمهور ایران به ریاض، پس‌از ۱۱ سال به‌حساب می‌آید. اگرچه بررسی تحولات در سرزمین‌های اشغالی و دستیابی به رویکردی واحد میان دولت‌های اسلامی به‌منظور مواجهه موثر با جنایت‌های رژیم صهیونیستی، دستورکار اصلی نشست اضطراری سران سازمان همکاری اسلامی است، اما به‌نظر می‌رسد این سفر از جنبه تقویت مناسبات دوجانبه تهران و ریاض نیز از اهمیتی راهبردی برخوردار خواهد بود.
با وجود اینکه هنوز اخبار موثقی درباره سطح مشارکت سران کشورهای عضو سازمان همکاری‌اسلامی در عربستان منتشر نشده‌است، اما برخی گمانه‌زنی‌ها از حضور کشورهایی ازجمله ترکیه، اندونزی، جمهوری‌آذربایجان، مالزی، الجزایر، اردن، امارات مصر و قطر، آن‌هم به‌احتمال زیاد در سطح «سران» حکایت دارد.
دو دلیل اهمیت سفر به ریاض
حضور رئیس‌جمهور ایران در نشست ریاض از دو جنبه محوری، دارای اهمیت است؛ نخست ازنظر تقویت همگرایی دولت‌های اسلامی به‌منظور توقف نسل‌کشی رژیم‌صهیونیستی در سرزمین‌های اشغالی و دوم، تحقق سفر رئیس‌جمهور ایران به عربستان، آن‌هم پس‌از حدود ۱۱ سال. این‌درحالی‌است که از ۱۹ اسفندماه ۱۴۰۱ که خبر توافق تهران – ریاض به‌منظور ازسرگیری روابط منتشر شد، گمانه‌زنی‌ها درباره سفر رئیسی به عربستان‌سعودی نیز شدت گرفت؛ سفری که اگرچه در شرایطی کنونی تحولات منطقه انجام می‌شود، اما می‌تواند به‌مثابه تحولی تازه در مناسبات دوجانبه به‌حساب آید.
انتقاد افکارعمومی جهان‌عرب
این سفر در شرایطی انجام می‌شود که طی حدود بیش‌از یک‌ماه گذشته، جمهوری‌اسلامی به کانونی برای همگرایی روزافزون دولت‌های اسلامی به‌منظور مقابله هدفمند با جنایات و نسل‌کشی رژیم‌صهیونیستی تبدیل شده؛ رویکردی که انتقادهای گسترده‌ای را نیز در افکارعمومی عرب‌زبان، متوجه دولتمردان عربی کرده‌است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از عرب‌زبان‌ها، در مقابل بی‌عملی و سکوت عجیب برخی از دولت‌های عربی دربرابر نسل‌کشی رژیم‌صهیونیستی، معتقدند در شرایط کنونی، ایران به‌عنوان الگویی برای «حمایت از مردم فلسطین» به‌شمار می‌رود.
چرا اجلاس ریاض مهم است؟
حضور رئیس‌جمهور ایران در عربستان برای شرکت در نشست‌اضطراری سازمان همکاری‌اسلامی، بیش‌از هر چیز نشان‌دهنده اهمیت ویژه این نشست است. این نشست درحالی برگزار می‌شود که از یک‌سو نتایج حاصل از آن، می‌تواند تاثیری راهبردی بر تحولات سرزمین‌های اشغالی به‌جا بگذارد و ازسوی دیگر زمینه‌ساز فروکش‌کردن بخشی از خشم افکارعمومی جهان‌عرب از بی‌عملی دولت‌هایشان شود. اگرچه بخش قابل‌توجهی از دولت‌های عربی از ابتدای آغاز جنگ در غزه، به «حمایت ضمنی» از مردم مظلوم فلسطین پرداختند، اما موضوع مهم این است که این‌دست تحرکات برای افکارعمومی عربی قانع‌کننده نبوده‌است و بخش‌قابل‌توجهی از جهان‌عرب خواستار اتخاذ رویکردهایی، مشابه آنچه تهران در قبال تحولات جاری در فلسطین در دستورکار قرار داده هستند.
رایزنی‌های ضدصهیونیستی تهران – ریاض
نشست اضطراری سران سازمان همکاری‌اسلامی در شرایطی با حضور رئیس‌جمهور ایران در عربستان برگزار می‌شود که تهران و ریاض در بیش‌از یک‌ماه اخیر، رایزنی‌های مستمری به‌منظور تقویت همگرایی اسلامی باهدف مقابله با جنایات رژیم‌صهیونیستی داشته‌اند؛ رایزنی‌هایی که در ادامه به بخشی از آنها اشاره می‌شود.
۲۰ مهرماه
سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران و محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی در گفت‌وگویی تلفنی، آخرین تحولات سرزمین‌های اشغالی را بررسی کردند.
۲۵ مهرماه
حسین امیرعبداللهیان، وزیرامورخارجه برای شرکت در نشست فوق‌العاده کمیته اجرایی سازمان همکاری‌اسلامی عازم جده شد.
۲۶ مهرماه
امیرعبداللهیان در حاشیه اجلاس فوق‌العاده جده، با فیصل بن‌فرحان، همتای سعودی خود دیدار و گفت‌وگو کرد.
۲۶ مهرماه
سیدعباس موسوی و عصام بن‌صالح الجطیلی، سفرای ایران و عربستان در جمهوری‌آذربایجان صبح درباره تحولات سرزمین‌های اشغالی تبادل نظر کردند.
۲۶ مهرماه
عزت‌الله ضرغامی، وزیر میراث فرهنگی ایران و احمد الخطیب، وزیر گردشگری عربستان در حاشیه نشست مجمع‌عمومی سازمان جهانی گردشگری، طی دیداری جنایات رژیم‌صهیونیستی را محکوم کردند.
۲ آبان‌ماه
رئیس‌جمهور در دیدار سفیر جدید عربستان در تهران، گسترش روابط ایران و عربستان را در تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و حل‌وفصل مسائل جهان اسلام موثر ارزیابی کرد.
۷ آبان‌ماه
وزیر امورخارجه ایران و فیصل بن‌فرحان، وزیر امور خارجه عربستان درباره آخرین تحولات غزه تلفنی گفت‌وگو کردند.
۱۵ آبان‌ماه
امیرعبداللهیان و امیرفیصل بن‌فرحان، وزرای خارجه ایران و عربستان در گفت‌وگویی تلفنی، آخرین تحولات فلسطین را بررسی کردند.
هوای‌تازه در مناسبات تهران – ریاض
آخرین‌بار در تابستان ۱۳۹۱ بود که رئیس دولت‌دهم برای شرکت در نشست سازمان کنفرانس اسلامی، به عربستان سفر کرد؛ سفری که در شرایط شکننده‌ای از روابط مناسبات تهران – ریاض انجام شد و پس‌از آن، روند تحولات زمینه‌ساز سردی روابط دوجانبه و درنهایت، قطع روابط دیپلماتیک در دی‌ماه ۱۳۹۴ شد. درچنین شرایطی دوطرف پس‌از چند دور مذاکره محرمانه برای ازسرگیری روابط طی سال‌های گذشته، در اسفندماه ۱۴۰۱ از توافق تازه‌ای رونمایی کردند که از آغاز فصل نوینی از مناسبات دوجانبه حکایت داشت. اگرچه با آغاز سال ۱۴۰۲ شمسی و با توجه به دعوت پادشاه عربستان از رئیسی برای سفر به این کشور، گمانه‌زنی‌ها درباره زمان این سفر همواره در اخبار جالب توجه در رسانه‌ها بوده، اما اکنون به‌نظر می‌رسد ۲۰ آبان‌ماه ۱۴۰۲ را می‌توان سرفصل تازه‌ای در مناسبات دوجانبه محسوب کرد.