همشهری آنلاین: در شبکههای مجازی چیزی درباره کیفیت زیباییشناختی یا برداشتهای اخلاقی و ایدئولوژیک فیلمها پیدا نمیکنید، اما تا دلتان بخواهد نظرات شِکوهآمیزی درباره مدتزمان زیاد فیلمهایی مثل «مرد ایرلندی» و «قاتلان ماه کامل» هر دو ساخته مارتین اسکورسیزی یا «ناپلئون» ساخته ریدلی اسکات میبینید. قبلا اسکورسیزی گفته بود که به سینما احترام بگذارید و همانطور که میتوانید چندین ساعت تلویزیون ببینید، ۳ ساعت بنشینید و فیلم تماشا کنید. کارگردانان مجبورند برای راضی کردن تماشاگران، فیلمهایشان را بهرغم خواست قلبیشان کوتاه کنند. اما در پلتفرمهای پخش آنلاین دیگر خبری از محدودیت زمانی نیست. اندرو پولوِر در «گاردین» درباره محاسن پلتفرمهای پخش آنلاین برای نمایش فیلمهای طولانی نوشته که ترجمه آن را در اینجا میخوانید.
کمطاقتها آمدهاند سروقت ریدلی اسکات. این فیلمساز کهنهکار در حال اکران فیلم حماسیاش «ناپلئون» با بازی یواکین فونیکس در نقش نابغه نظامی و امپراطور فرانسه است که فیلمش بحثِ همیشه زیر خاکسترِ مدتزمان فیلم در برابر نگرشِ قابل بسط کارگردانی را دوباره شعلهور ساخته است.
اسکات اخیرا در مصاحبهای اذعان کرده است که «عامل درد نشیمن» باعث شده که او «ناپلئون» را برای اکران در سینماها کوتاه کند (۲ ساعت و ۳۸ دقیقه) اما قصد دارد نسخه کامل بدون حذفیات را در یک سرویس پخش آنلاین با مدتزمانی که شاید بیش از ۴ ساعت باشد نمایش دهد.
ادعاهای متقابل درباره نگرش هنریِ بدونِ محدودیت و الزامات تجاری، موضوعِ نزاعی دیرپا در میان طرفداران خلاقیت و طرفداران اقتصاد در صنعت فیلم است. هیچ استودیوی فیلمسازیای واقعا دوست ندارد که فیلمی بلندتر از ۲ ساعت باشد چراکه فیلم طولانی باعث کاهش تعداد سانسها در یک روز و در نتیجه کاهش تعداد بلیت فروختهشده میشود. با این حال، اسکات با اکران نسخه خودش از «بلید رانر» (۱۹۸۲) یک دهه بعد از ساخت آن، چهرهای مهم در آشکار کردن این موضوع بود که «نسخه کارگردان» ـــ درواقع، تدوینِ الزامیِ مطابق قرارداد که توسط کارگردان انجام و به طور معمول کنار گذاشته میشد ـــ میتواند مستقلا سود تجاری داشته باشد.
با افزایش پلتفرمهای پخش آنلاین، این موضوع بیشتر در مرکز توجهات قرار گرفته است. «نتفلیکس»، «دیزنی پلاس» یا «اَپل تیوی پلاس»، بدون محدودیتهای فیزیکی فضای سینما، میتوانند بهشتی برای کارهای طولانی و بسطیافته باشند، البته چنانچه احساس کنند که برای مشترکانشان جذاب خواهد بود.
دلایل اخلاقی پشت این موضوع چندان واضح نیست. مارتین اسکورسیزی به تازگی «قاتلان ماه کامل» را اکران کرده است، برداشتی حماسی از کشتار اعضای قبیله اسیج در دهه ۱۹۲۰ با مدتزمان ۳ ساعت و ۲۶ دقیقه که بسیاری از سینماها آنتراکت ۱۵ دقیقهای غیررسمیای برای «دستشویی رفتن» میدهند که ناراحتی تدوینگر فیلم، تلما شونمیکر، را در پی داشته است. تامین مالی «قاتلان ماه کامل» را «اپل» بر عهده داشت و وقتی در پلتفرم آنلاین خودش، «اپل تیوی پلاس»، نمایش داده شود، هیچ نوع وقفه اجباری در میان نخواهد بود.
اسکورسیزی در فیلم گنگستری حماسی «مرد ایرلندی» (۲۰۱۹) نیز که سه دقیقه از «قاتلان ماه کامل» طولانیتر بود، با وضعیتی مشابه مواجه شد. «مرد ایرلندی» دستمایه شوخیهای شبکههای اجتماعی قرار گرفت که پیشنهاد میدادند به جای اینکه فیلم را در یک نشست ببینید، مثل مینیسریال تماشایش کنید. حتی استودیوهای سنتی احساس کردند قبول مسئولیت در قبال پروژهای با این مدتزمان از نظر اقتصادی غیرممکن است و این یعنی اینکه پلتفرمهای پخش آنلاین تنها گزینه جدی برای ساخت فیلم بودند.
این تجربه میتواند در لحاظ کردن نظرات تماشاگران ناراضی هم به کار آید. بعد از کمپینی طولانی در شبکههای مجازی، استودیوی برادران وارنر نسخه «تدوین اسنایدرِ» فیلم ابرقهرمانیاش، «لیگ عدالت»، را که پس از آمدن جوس ویدون به جای زک اسنایدر به طور اساسی قلع و قمع شده بود اکران کرد. به قرار مسموع، استودیو برادران وارنر برای نسخه «تدوین اسنایدر» که ۴ ساعت و ۲ دقیقه بود و در سرویس پخش آنلاین «اچبیاو» مکس اکران شد، ۷۰ میلیون دلار هزینه کرد.
نمایش فیلمهای بلند در سرویسهای پخش آنلاین به دو صورت کارآیی دارد. فیلمهای طولانی میتوانند به سادگی به سریالهای پخش آنلاین تبدیل شوند. بازتدوین پیتر جکسون از نماهای مستند «بیتلها» در دهه ۱۹۷۰ با عنوان «Let It Be» قرار بود فیلمی بلند باشد پیش از اینکه نهایتا به عنوان مینیسریالی ۸ قسمتی در «دیزنی پلاس» در سال ۲۰۲۱ نمایش داده شود.
اقدام بحثبرانگیزتر این است که فیلمهای قبلا نمایش دادهشده برای نمایش آنلاین تغییر داده میشوند. برای نمونه، فیلم حماسی «استرالیا» (۲۰۰۸) ساخته باز لورمن به مینیسریالی ۶ قسمتی به نام «Faraway Downs» (برای نمایش در «هولو» و «دیزنی پلاس») تبدیل شد. لورمن در این باره گفته بود: «داستانگویی اپیزودیک برای پخش آنلاین تقویت شده است.»