همشهری آنلاین، زهرا خلجی: در همین زمینه یک شرکت دانش بنیان در حوزه نانو، موفق به تولید یک داروی ضدسرطان لیپوزومال بدون عوارض جانبی شده است.
بیش از یک دهه فعالیت نانودارویی
شرکت دانش‌بنیان، سازنده داروی ضدسرطان دوکسوروبیسین نانو لیپوزومال با نام تجاری سینادوکسوزوم از سال۱۳۸۸ در حوزه نانو فعالیت می‌کند. احمد پوراحدی، مدیرعامل این شرکت درباره ساخت این دارو که تحول عظیمی در حوزه بیماری‌های خاص ایجاد کرده است، گفت: «زمینه فعالیت این شرکت دانش‌بنیان، تولید داروهای نانویی و تولید داروی نانو میسلی و نانولیپوزومی است.»
صرفه‌جویی ارزی
به‌گفته پوراحدی، ورود دوکسوروبیسین نانو لیپوزومال ایرانی به بازار دارویی کشور، سالانه ۲۵میلیون دلار صرفه جویی ارزی برای کشور در پی داشته است. یکی از داروهای ضدسرطان خارجی در بازار ایران، دوکسوروبیسین لیپوزومال است که برای انواع مختلفی از سرطان‌ها و به‌طور عمده برای سرطان‌های پستان و خون استفاده می‌شود.
اما استفاه از آن همراه عوارض جانبی بسیار زیادی است. چند سال گذشته یک شرکت آمریکایی، دارویی عرضه کرده که عوارض جانبی دوکسوروبیسین را کاهش داده، اما قیمت بسیار بالایی داشته است. در این شرایط متخصصان شرکت دانش‌بنیان، نانویی مشابه این دارو را با کیفیتی مانند نمونه خارجی اما بدون عوارض جانبی، بومی‌سازی کرده اند.
نکته مهم این است که قیمت تمام‌شده دارو برای بیماران تا یک سوم نمونه وارداتی است؛ تا پیش از تولید بومی، نمونه آمریکایی آن در هر ویال از حدود ۶۰۰ تا ۹۰۰دلار به فروش می‌رسید اما تولید داخلی آن باعث کاهش خروج ارز از کشور می‌شود. پوراحدی با اشاره به سهم تولیدات دانش‌بنیان از بازار داروهای ضدسرطان گفت: «در ایران حدود ۲۰ تا ۲۵هزار ویال از همین دارو استفاده می‌شود.»
عملکرد دوکسوروبیسین وطنی
فناوری لپپوزوم به‌کار رفته در این دارو، همان نقطه عطفی است که باعث شده این دارو هیچ عارضه جانبی نداشته باشد. مدیرعامل شرکت سازنده دوکسوروبیسین در این‌باره گفت: «با تکیه بر این فناوری، ماده دارویی فقط به سلول‌های سرطانی وارد می‌شود و سلول‌های سرطانی را از بین می‌برد؛ به همین دلیل عوارض جانبی آن بسیار کاهش پیدا کرده است».
پوراحدی با تأکید بر اینکه مطالعات فناورانه برای ساخت این دارو، از یک دهه قبل توسط جمعی از متخصصان دانشگاهی این شرکت دانش‌بنیان آغاز شده، گفت: «با وجود سختگیری‌های وزارت بهداشت، توانسته ایم تمامی مجوزها را بگیریم و این محصول دانش‌بنیان اکنون نیاز بیماران سرطانی را تامین می‌کند.»
صادرات داروی ایرانی
دوکسوروبیسین نانو لیپوزومال نه‌تنها پاسخگوی بازار داخلی است، بلکه قرار است به‌زودی به کشورهای دیگر صادر شود. پوراحدی گفت: «با وجود سختی‌های دریافت مجوز و تأییده صادرات، این محصول در عراق و فیلیپین در حال ثبت است و به کشور سوریه نیز صادرات مستمر دارد.
او با اشاره به حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، افزود: «معاونت علمی، همواره به شیوه‌های مختلف حمایت خود را از صادرات محصولات دانش‌بنیان نشان داده است، اما صادرات و ثبت محصول نیاز به مدارکی دارد که هزینه‌های زیادی به شرکت تحمیل می‌کند. حمایت در تامین مالی ثبت، می‌تواند ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به بازار جهانی را تسهیل کند.»
بیشتر بخوانید:
- این روش علمی شاید ما را از خفگی نجات دهد!
داروی لیپوزومال چیست؟
لیپوزوم‌ها وزیکول‌های مصنوعی کوچکی به شکل کروی هستند که می‌توانند از کلسترول و فسفولیپیدهای طبیعی غیرسمی ایجاد شوند. لیپوزوم‌ها به‌دلیل اندازه و ویژگی آبگریز و آب دوست، علاوه بر زیست سازگاری، سیستم‌های امیدوارکننده‌ای برای دارورسانی هستند. از آنجایی که کپسولاسیون میکرونیزه در برابر محیط خشن دستگاه گوارش محافظت می‌کند، جذب از طریق مخاط دهان را افزایش می‌دهد.