به گزارش همشهری آنلاین، سازمان جهانی بهداشت (WHO) برای اجرای پروژه‌ای با مشارکت کشور نروژ، دستگاه‌های تنفسی و اقلام ضروری مورد استفاده در تحقیقات مرتبط با درمان مسمومیت با متانول، مونوکسیدکربن و گازهای بیهوشی را به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اهدا کرد.
اجرای این پروژه باعث می‌شود که هم مطالعات بالینی در حوزه مسمومیت انجام و در اختیار سایر نظام‌های سلامت دنیا قرار بگیرد و هم این امکان را در اختیار وزارت بهداشت قرار دهد تا مراکز درمان مسمومیت در کشور را تقویت کند.
این در حالی است که مساله مسمومیت‌ها و مرگ ناشی از آنها در کشور ما اهمیت قابل توجهی دارند چون بیشترین مسمومیتی که طی سال‌های اخیر منجر به فوت شده، مسمومیت ناشی از مواد مخدر و الکل بوده است.
در ۱۴۰۱ حدود ۹۵۰۰ مورد مسمومیت منجر به مرگ در ایران ثبت شده که ۶۰ درصد از این موارد مسمومیت، در نیمه‌اول سال و ۶۲ درصد از این مسمومیت‌ها، در نیمه‌دوم سال به‌علت سوءمصرف مواد مخدر و الکل بوده است. گزارش‌های رسمی هم نشان می‌دهد که تلفات گازگرفتگی در نیمه اول امسال بیش از ۲۲ درصد و مرگ ناشی از مصرف الکل هم بیش از ۸ درصد افزایش داشته است.
تقویت نظام‌های سلامت در جهان
هدف از اجرای برنامه مشترک درمان مسمومیت از سوی سازمان جهانی بهداشت، بیمارستان آموزشی اسلو در نروژ و دانشگاه علوم پزشکی شهید پزشکی، تولید جهانی دانش و تقویت همکاری میان مؤسسات علمی در سطح جهان است. این در حالی است که انجام کارآزمایی‌های بالینی در حوزه درمان مسمومیت، به ویژه ناشی از متانول و مونوکسید کربن، با اجرای این پروژه یکی از نیازهای عمده مراقبت درمانی در منطقه را پاسخ خواهد داد.
این پروژه با هماهنگی میان بخش‌های مختلف، از جمله بخش درمان، مؤسسات علمی، وزارت بهداشت و WHO (در سه سطح کشوری، منطقه‌ای و جهانی) به انجام رسیده و در آن تمامی جوانب از جمله حقوقی، فنی و تدارکاتی مدنظر قرار گرفته است. برای اجرای این طرح هم روز گذشته، دستگاه‌های تنفسی و آنتی‌دوت‌های متانول در مراسمی به طور رسمی به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اهدا شد.
سیدجعفر حسین، نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران در این مراسم با تاکید بر نقش حیاتی همکاری‌های بین‌المللی، به ویژه در شرایط تحریم بر اهمیت تحقیقات مشترک در تقویت ظرفیت‌ها و انتقال دانش میان کشورها و مؤسسات دانشگاهی هم تاکید کرد و گفت: «این سازمان از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی در سطح کشور در زمینه استفاده از تجهیزات اهدایی و ارائه مشاوره فنی در اجرای پروژه‌های تحقیقاتی به حمایت خود ادامه خواهد داد. در نظر داریم، برای همکاری‌های آینده، این برنامه را به سطح منطقه‌ای گسترش دهیم.»
نوت هودا، نماینده بیمارستان اسلو هم طی پیامی ویدئویی این همکاری نزدیک با سازمان جهانی بهداشت را مهم ارزیابی و تاکید کرد: «امیدواریم اقلام اهدایی به درمان بهتر مسمومان با متانول، مونوکسید کربن و گازهای بیهوشی کمک کند، نتایج مثبت این تلاش مشترک، تاییدی بر قدرت همکاری بین‌المللی در غلبه بر چالش‌های حوزه سلامت، و نقش آن در نجات جان‌ها و تقویت نظام‌های سلامت در سراسر جهان خواهد بود.»
کاهش آسیب‌های مسمومیت در کشور
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با تقدیر از دولت نروژ و بیمارستان اسلو به خاطر پشتیبانی درمان مؤثر مسمومیت در ایران، تاثیر مثبت آن بر تحقیقات در کشور را مورد تاکید قرار می‌دهد و می‌گوید: «مراکز درمان مسمومیت در کشور، باید از ذخیره کافی پادزهرهای موردنیاز برخوردار باشند و بر این اساس اقلام اهدایی سازمان جهانی بهداشت، نه تنها به مطالعات بالینی در حوزه مسمومیت کمک می‌کند، بلکه این امکان را به وزارت بهداشت خواهد داد تا مراکز درمان مسمومیت در کشور را تقویت کند.»
علیرضا زالی با اشاره به زمینه‌های همکاری مشترک سلامت محور بین ایران و نروژ بیان می‌کند: «ایران تلاش زیادی برای تقویت زیرساخت‌های حوزه سلامت کرده و در این زمینه همواره پیشگیری را مقدم بر درمان دانسته است. توجه به اولویت‌های نظام مراقبت اولیه در سلامت و اجرای مدلی متمرکز هم در دستورکار حوزه درمان و بهداشت کشور است. در این باره افزایش همکاری‌های علمی بین دو کشور در حوزه پیشگیری و درمان بیماری‌های غیرواگیر، مشکلات قلبی و عروقی، معلولیت‌ها و در نتیجه کاهش مرگ و میر و افزایش کیفیت زندگی ضرورت دارد.»
آمارهای رسمی پزشکی قانونی هم نشان می‌دهد که در ۲ ماه نخست امسال مرگ ناشی از مسمومیت الکلی (متانول و اتانول) بیش از ۸ درصد افزایش داشته است
زالی با تاکید بر این که در کشور نروژ یکی از سرطان‌هایی که شیوع بالایی دارد، سرطان ریه است، از وجود ظرفیت‌های ویژه درمانی در این حوزه در کشور خبر می‌دهد و می‌گوید: «بیمارستان مسیح دانشوری در حوزه درمان و پیشگیری از سرطان‌های ریه دستاوردهای ارزشمندی در اختیار دارد و نسبت به تعامل دو کشور برای دسترسی به آخرین یافته‌های علمی در این حوزه اعلام آمادگی می‌کنیم، تا ضمن ارتقای روابط دوطرفه بین ایران و نروژ بتوانیم گام‌های مؤثری برای ارائه خدمات با کیفت‌تر سلامت برداریم.»
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی دو فاکتور گاز مونوکسیدکربن و الکل سمی را مهم‌ترین عوامل مسمومیت‌ها در کشور عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «استفاده از بخاری‌هایی که با روش‌های غیراستاندارد نصب می‌شوند و مسمومیت با مشروبات تقلبی و جعلی حاوی متانول بیشترین دلیل مراجعه مسمومان را به خود اختصاص می‌دهد. بر این اساس همکاری ایران با نروژ در زمینه درمان مسمومیت‌ها و درمان‌های اکسیژنی راه‌حل مؤثری برای کاهش نارسایی اندام و یا مرگ و میر ناشی از مسمومیت خواهد بود.»
چرا مطالعات بالینی مهم است؟
انجام مطالعات بالیینی درباره مسمومیت‌های ناشی از سوءمصرف الکل، مونوکسید کربن و گازهای بیهوشی از این نظر اهمیت دارد که روند گازگرفتگی‌ها و فوتی‌های ناشی از مسمومیت با گاز منوکسید کربن هم افزایشی بوده است.
اقلام اهدایی سازمان جهانی بهداشت، نه تنها به مطالعات بالینی در حوزه مسمومیت کمک می‌کند، بلکه این امکان را به وزارت بهداشت خواهد داد تا مراکز درمان مسمومیت در کشور را تقویت کند
در ۱۴۰۲ و در ۶ ماه اول سال ۲۷۴ نفر بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در کشور جان خود را از دست دادند که از این تعداد ۱۹۲ نفر مرد و ۸۲ نفر زن بودند. این در حالی است که امسال درصد تلفات گازگرفتگی ۲۲.۳ درصد افزایش پیدا کرده است. البته عمده مرگ‌های ناشی از مسمومیت با گاز منوکسیدکربن در نیمه دوم سال و عمدتاً از ماه آذر به بعد رخ می‌دهد. در ۱۴۰۲ هم ۹۱۳ نفر جان خود را به دلیل مسمومیت با گاز از دست دادند که بیش از ۶۱ درصد از این تلفات (۵۶۳ نفر) برای ۴ ماه پایانی سال بود و نسبت به سال قبل‌تر ۸ درصد افزایش داشته است. در ۱۴۰۰ هم ٨٣٩ نفر قربانی مسمومیت‌های ناشی از گاز سمی منوکسید کربن شدند.
روند افزایشی مسمومیت‌های الکلی
بهار و تابستان امسال بود که موج گسترده‌ای از مسمومیت‌های ناشی از مصرف الکل‌های تقلبی در برخی استان‌های کشور گزارش شد. آمارهای رسمی پزشکی قانونی هم نشان می‌دهد که در ۲ ماه نخست امسال مرگ ناشی از مسمومیت الکلی (متانول و اتانول) بیش از ۸ درصد افزایش داشته است. سال گذشته هم ۶۴۴ نفر به دلیل مسمومیت ناشی از مصرف الکل جان خود را از دادند که نسبت به ۱۴۰۰ حدود ۳۰ درصد رشد داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۱۰ درصد افراد بین ۱۵ تا ۶۴ سال در کشور سالانه مشروبات الکلی استفاده می‌کنند.
این در حالی است که در ۱۳۹۱ یک تحقیق جدی از سوی وزارت بهداشت انجام و نتایج آن نشان داد که بیش از ۱.۵ میلیون نفر در این مشروبات الکلی مصرف می‌کنند که ۳۰ درصد زنان و ۷۰ درصد مردان بودند. در ۱۳۹۸ هم یک مسمومیت گسترده ناشی از مصرف الکل صنعتی در شیراز رخ داد و ۴۴ نفر جان خود را از دست دادند. در ۱۴۰۱ رئیس وقت سازمان امور اجتماعی از افزایش جمعیت مصرف کننده مشروبات الکی خبر داد و اعلام کرد که آمار مصرف‌کنندگان مشروبات الکلی در کشور به ۵ میلیون نفر رسیده است. در ۱۴۰۲ هم موج گسترده‌ای از مسمومیت و مرگ ناشی از مصرف الکل‌های تقلبی در استان‌های البرز، تهران، هرمزگان، آذربایجان غربی، هرمزگان، مازندران گزارش شد و جان ده‌ها نفر را گرفت.