همشهری آنلاین - زهرا رفیعی: از تابستان سال گذشته تا کنون ۶ یوزپلنگ فقط در این محدوده (میامی به عباس‌آباد) جانشان را از دست داده‌اند. از آن زمان تلاش‌های زیادی برای حل معضل جاده پرخطر شمال منطقه حفاظت شده توران به جریان افتاد. از مجموع این اقدامات می‌توان به حضور افراد داوطلب مردمی و محیطبانان در مواقع پرخطر با احتمال بروز تصادف در منطقه، تصویب کاهش سرعت مجاز در این محور به ۹۰ کیلومتر بر ساعت به مدت یکسال، نصب دوربین‌های کنترل سرعت، نصب تابلوهای جدید هشدار، تامین روشنایی بخشی از مسیر (۱.۵ کیلومتر از ۱۰ کیلومتر) اشاره کرد. مصوبات زیادی از سال‌ها پیش برای امن کردن این جاده تصویب شده است و برخی از آنها در پیچ و تاب بروکراسی اداری گم و فراموش شده‌اند. به طور مثال کنترل سرعت متوسط تا سقف ۹۰ کیلومتر بر ساعت که از مصوبات کمسیون ایمنی راه‌های کشور بوده، هنوز اجرایی نشده است.
اخیرا اعضای پویش «گذرگاه یوز» طی نامه‌ایی از وضعیت مصوبات اجرا نشده از علی سلاجقه، رییس سازمان حفاظت محیط زیست خواسته‌اند به مسئله گذرگاه یوز ورود پیدا کند و شخصا برای اجرایی شدن وعده‌ها اقدام کند. در این نامه آمده است: در تابستان سال جاری، وزارت راه با کسر مبلغ ۲۰۰ میلیارد ریال از بودجه این وزارتخانه و اختصاص آن به سازمان حفاظت محیط‌زیست برای فنس‌کشی بخش پر خطر این مسیر موافقت کرد. ولی متاسفانه به دلایلی که برای ما به دقت مشخص نیست این بودجه هنوز به سازمان حفاظت محیط‌زیست اختصاص نیافته و نیازمند پیگیری جدی است.
مجموعه این تلاش‌ها اندکی امیدواری بین حفاظت‌گران و علاقه‌مندان یوز پدید آورده است، اما واقعیت این است که این اقدامات برای حفظ افراد باقی مانده یوزپلنگ آسیایی به شدت ناکافی و کند است. به همین دلیل، گروهی از سمن‌ها و متخصصین حفاظت از حیات وحش از دانشگاه‌های مختلف بر آن شدند تا با تشکیل پویش «گذرگاه امن یوز» و در راستای تحقق حفاظت مشارکتی به این روند کند سرعت بخشند و درعین حال، به منظور اثربخشی بهتر تلاش‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست حمایت‌های فنی و تخصصی ارائه دهند.
از مهمترین اقدامات پویش می‌توان به تشکیل تیم اقدام سریع جاده‌ای و تامین تجهیزات انفرادی داوطلبان پایش‌های جاده‌ای و حضور همیشگی در منطقه در مواقع بروز حادثه با برنامه‌های پیشگیرانه اشاره کرد. در بعد فنی، متخصصین این پویش جامع‌ترین گزارشهای فنی درخصوص استانداردهای جهانی برای کاهش تلفات جاده‌ای حیات‌وحش و همچنین دستورالعملی عملیاتی برای ایمن سازی جاده توران را تهیه و تدوین کرده است.
درنهایت، پویش یوز با گردآوری کمک مالی از عموم علاقمندان موفق به خرید حدود ۵ کیلومتر فنس مطابق با شرایط استاندارد شد. فنس‌ها به منطقه مورد بحث ارسال و تمامی اسناد مالی آن نیز منتشر شد. تمام این اقدامات را متخصصین این پویش براساس رسالت اجتماعی خود انجام داده‌اند تا به سازمان محیط زیست اجازه دهند بودجه‌های محدود خود را به شکل موثرتری برای حفظ یوزپلنگ استفاده کند. با این حال، تعاملات نامناسب و دور از انتظار برخی دفاتر سازمان حفاظت محیط زیست ادامه فعالیت‌های این پویش را غیر ممکن ساخته است. از جمله مهمترین این تعاملات می‌توان به اتهامات مالی بدون سند و مدرک آن سازمان به فعالان این حوزه اشاره کرد. این رخداد در کنار کارشکنی‌های صورت گرفته خلاف تعاملات قبلی با سازمان است و عملا باعث توقف فعالیت این پویش مردمی و ادامه جمع‌آوری کمک مالی برای خرید مصالح شده است. در نتیجه ادامه اجرای ۵ کیلومتر فنس‌کشی را غیر ممکن کرده است.
اعضای پویش مردمی «گذرگاه یوز» از رییس سازمان حفاظت محیط زیست خواسته‌اند:
- پیگیری بودجه ۲۰۰ میلیارد ریالی وعده داده شده از طرف وزارت راه که حاصل زحمات کارشناسان سازمان محیط‌زیست و حمایت‌های فنی این پویش بوده است. با تحقق این بودجه می‌توان در کنار ۵ کیلومتر فنس خریداری خریداری شده توسط این پویش، محدوده امن فعلی را تا ۴ برابر افزایش داد.
- فنس‌کشی غیراستاندارد و بر خلاف ضوابط فنی، نه تنها مفید نبوده بلکه می‌تواند باعث آسیب بیشتر شود. لذا، مشارکت‌کنندگان در این پویش انتظار دارند هرگونه عملیات فنس‌کشی با توجه به ملاحظات فنی مطابق استانداردهای بین‌المللی همچنان مبنای عمل باشد.
- رقیب‌انگاری متخصصین غیردولتی، برخلاف سیاست‌های سازمان حفاظت محیط زیست به منظور گسترش مشارکت مردمی است. شرایط فعلی، امکان تاثیرگذاری حداکثری و نجات یوزپلنگ از انقراض عملا غیرممکن است. امیدواریم رفع این مشکلات بتواند باعث ایجاد انگیزه مجدد در مشارکت‌کنندگان این پویش باشد.
استقبال دولت سیزدهم از مشارکت مردمی
این پویش از تیرماه امسال با مشارکت ۲۸۲۷ نفر تا کنون ۹۸۵ میلیون تومان جمع کرده‌اند. هفته گذشته، علی سلاجقه در نخستین نشست خیرین محیط زیست اعلام کرد: «هم از داخل و هم از خارج کشور درخواست‌های زیادی برای کمک به حفظ محیط زیست مطرح است که این در راستای سیاست دولت مردمی سیزدهم و همان اصل مشارکت‌های مردمی است. امیدوارم با کمک مردم عزیزان بتوانیم مجمع خیرین محیط زیست را بنیان بگذاریم و در راستای حفظ محیط زیست کشور گام برداریم. دیدگاه ما مبنی بر حفاظت مشارکتی است و لایحه حفاظت مشارکتی در مجلس در دست بررسی است. ما اعتقاد داریم حفاظت از زیستگاه‌ها باید با استفاده از ظرفیت مردم باشد و بدون کمک مردم هیچ کاری انجام نمی‌شود. این مشارکت تنها در بحث تنوع زیستی نیست و در همه ابعاد حفظ آب و خاک، صرفه‌جویی در مصرف انرژی، پسماند و... می‌توان از ظرفیت مردم استفاده کرد.»
بیشتر بخوانید:
خورشید خانم هر چهار توله یوزپلنگش را سالم به پاییز رساند
دشمنان یوزپلنگ‌ها وارد توران شدند
تصاویر بازیگوشی یوز ایرانی با یک محیط‌بان