نشست دستاندرکاران رسانهها با جامعه علمی ارتباطات، شامگاه ۲۴ اردیبهشتماه با حضور تعداد زیادی از استادان دانشگاههای تهران و روزنامهنگاران در تالار پذیرایی شیان برگزار شد.
در این نشست دکتر کاظم معتمدنژاد، پدر علم ارتباطات ایران با تبریک روز جهانی ارتباطات به جامعه رسانهای کشور، از نبود برنامهریزی منسجم و مدون در کشورمان برای حرکت مطلوب در مسیر جامعه اطلاعاتی انتقاد کرد.
وی با اشاره به تاریخچه فعالیت روزنامهنگاری در ایران گفت: «ما از سالهای دور شاهد یک نظام استبدادی و دیکتاتوری در کشورمان بودیم و این شرایط مانعی برای پیشرفت مطبوعات به حساب میآمد. حتی اول انقلاب شاهد بودیم که عدهای میگفتند روزنامهنگاری، رشتهای آمریکایی است ولی اگر اینگونه بخواهیم به مسائل و رشتههای علمی بنگریم، دیگر چیزی باقی نمیماند.»
دکتر معتمدنژاد با انتقاد از نبود هماهنگی بین نهادهای مسئول در ارتباطات کشور از بیتوجهی در راهاندازی دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی انتقاد کرد و گفت: «دولت فعلی در زمینه تجهیز و تهیه امکانات لازم برای این دانشکده با ما همراهی نکرده است و در چنین شرایطی که امکان ایجاد و توسعه نهادهای آموزشی و انجمنهای علمی نیست، نمیتوان انتظار داشت که رشته ارتباطات پیشرفت کند.»
عضو هیات رئیسه انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی با ارایه آماری از وضعیت زیرساختهای جامعه اطلاعاتی در کشورهای مختلف دنیا خاطر نشان کرد: «با توجه به فاصله قابلتوجهی که از نظر زیرساختها و برنامههای منطبق با جامعه اطلاعاتی با کشورهای پیشرفته دنیا داریم، باید خود را با دنیا هماهنگ کنیم و برای هماهنگی نیازمند مطالعه هر چه بیشتر هستیم.»
پدر علم ارتباطات ایران تاکید کرد: «باید دورههای کارشناسی و کارشناسیارشد در تمام مراکز کشور برپا شود. با این کار روزنامهنگار و محققی تربیت میکنیم که درباره مسائل مختلف مطالعه و تحقیقات لازم برای برنامهریزی منسجم را لحاظ میکند.»
دکتر معتمدنژاد با تاکید بر ضرورت تدوین «طرح جامع آیندهنگری در ایران بر مبنای برنامهریزی» توسعه بیشتر رشتههای ارتباطات توسعه و حقوق ارتباطات را خواستار شد.
رسانهها به حوزه علمی ارتباطات خدمت میکنند
در این مراسم همچنین مدیر گروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی نیز گفت: «باید وسایل ارتباط جمعی نقش راهبردی و توسعهای داشته باشد. امسال اتحادیه بینالمللی ارتباطات بر حفاظت از کودکان در برابر اینترنت تاکید کرده است و باید عملکرد ما در چارچوب ارزشهای بینالمللی در این راستا باشد.»[همکاری دو نهاد بینالمللی برای امنیت کودکان در اینترنت]
دکتر حسینعلی افخمی تاکید کرد: «ما باید بتوانیم به این بهانه با حفاظت از کودکان بیشتر به فکر آنها باشیم، اما نباید به بهانه حفاظت از کودکان، عرصه را بر اینترنت تنگ و تنگتر کنیم، چرا که ارتباطات دیگر قبیلهای نیست و در این میان، رسانههایی همچون روزنامهها میتوانند راه را برای جا افتادن اینترنت هموارتر کنند.»
به گفته وی، جدا کردن استادان ارتباطات و روزنامهنگاران به دو گروه علمی و غیرعلمی کار درستی نیست، زیرا همه رسانهها نیز به حوزه علمی ارتباطات خدمت میکنند و انجام کارها به شیوهای درست در وسایل ارتباط جمعی، بیانگر پیشرفت علمی ما در این زمینه است.
ارتباطاتیهایی که توانایی ارتباط ندارند
دکتر عبداللله گیویان، عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشکده صداوسیما برگزاری چنین مراسمی را فرصتی برای درد دل با همکارانش دانست و با انتقاد از نحوه آموزش و ارزیابی در جامعه علمی کشورمان گفت: «ما مصداق مشخصی از کوزهگرانی هستیم که از کوزه شکسته آب میخورند؛ یعنی ما باید از خود بپرسیم که آیا اصحاب ارتباطات ویژگی یک گروه ارتباطی را دارند یا خیر؟»
رئیس مرکز مطالعات و تحقیقات موسسه همشهری افزود: «کمتر میبینیم جماعت ارتباطی حتی احساس هدف مشترک داشته باشند. آیا بهراستی ما واجد استراتژی شناخته شده در حوزه ارتباطات هستیم؟ آیا پیوند بین گروهها و افراد تعریف شده است؟ آیا زبان مشترکی داریم؟ نظریهها و رویکردها نقش زبان مشترک را دارند ولی آیا ما واجد آن هستیم؟» به گفته وی، بعضی از دردها را باید بلند بلند گفت، زیرا این واقعیت وجود دارد که خروجیهای نظام آموزشی ارتباطات به خوبی جذب و بکار گرفته نمیشوند.
وی با انتقاد از نحوه فعالیت برخی از انجمنهای صنفی ارتباطات تصریح کرد: «گاهی وقتها میبینیم انجمنهای ارتباطی بیشتر کارکرد صنفی پیدا میکنند؟ آنچه باید امروزه در حوزه مطالعه ارتباطات جدی گرفته شود، عقب ماندن از قافله دانش است.»
وحدت همراه با کثرت در ارتباطات کشور
دکتر نعمتی، دانشآموخته دکترای ارتباطات دانشگاه آزاد اسلامی نیز در این نشست گفت: «بخش عمدهای از بالندگی علوم ارتباطات در ایران مرهون دکتر معتمدنژاد است و ما امروز شاهد هستیم دانشکدههای مختلفی در حوزه ارتباطات در سراسر ایران ورود پیدا کردهاند و اقبال در زمینههای مختلف این رشته همچنان ادامه دارد.»
وی با اشاره به این که در حوزه ارتباطات، وحدتی با وجود کثرت به چشم میخورد، نشست دستاندرکاران رسانهها با استادان ارتباطات را مصداقی برای ارایه و نمایش این کثرت در جامعه علمی ارتباطات کشور دانست.»
ضرورت شکلگیری «ما» در ارتباطات ایران
رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران نیز در این نشست با تاکید بر اینکه اقتضای کار جمعی، یاری دادن به یکدیگر است، تصریح کرد: « «ما» ی ارتباطات نکته مهمی است که اگر شکل نگیرد، بیشک شاهد از همگسیختگی این حوزه خواهیم بود.»
دکتر سعیدرضا عاملی افزود: «ما باید موجمان را برای دریافت پیامهای جامعه و حس و حال آن به طور هوشمند تنظیم کنیم.»
عضو هیات علمی دانشگاه تهران به گستردگی ارتباطات جهانی اشاره و اظهار کرد: «چون جهان امروز، جهان دیجیتال و اعداد است ظرفیتی بالاتر از جهان واقعی را در خودش جمع کرده است. اگر ادبیات آینده ارتباطات را در نظر بگیریم، میبینم که امر مجازی تبدیل به امر واقعی میشود.»
وی تاکید کرد: «تکنولوژیهای جدید ارتباطاتی توانی دارد که منشا توسعه انسان و عمیقتر شدن ارتباطات انسانی شده است. در دنیای امروز، انسان که در گذشته محدود به زمان و مکان بود، حالا با تمام جهان در ارتباط است. تکنولوژیها به سمت کوچکتر شدن جهان حرکت میکند.»
رئیس دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران با بیان اینکه امروز جهان مجازی امتداد ذهن درگیر شده با این فضاست، تصریح کرد: «انسان و طبیعت شاهکار خداوند است و فضای مجازی با رویکرد سلامت و تعالی انسان و طبیعت، ظرفیت عمل کردن دارد؛ هر چند که آسیبهای این فضا پررنگ است و به همین خاطر امسال شعار آن با هدف محافظت از کودکان نامگذاری شده است. هر عملی در این فضا با هدف رشد تعالی انسان باشد، امری الهی است.»[ارتباطات یعنی رسانه و رسانه یعنی فرهنگ]
رونمایی از تقویم رسانه
در این نشست همچنین دکتر مهدی محسنیانراد، عضو هیات علمی گروه ارتباطات دانشگاه امام صادق(ع) و دکتر علی محمدی، استاد بازنشسته دانشگاه ناتینگهام انگلستان در سخنانی کوتاه به تبیین دیدگاههای خود در زمینه وضعیت امروز رشته ارتباطات در دانشگاههای کشور پرداختند.
دیدگاههای تعدادی از روزنامهنگاران و استادان روزنامهنگاری از جمله دکتر مهدی محسنیانراد، دکتر حسن نمکدوست تهرانی، دکتر یونس شکرخواه، دکتر احمد توکلی، حسین قندی، علی اکبر قاضیزاده، فریدون صدیقی و محمد مهاجری درباره تفاوت روزنامهنگاری قبل و بعد از انقلاب اسلامی، نقش و کارکرد فناوریهای نو در پیشرفت حرفه روزنامهنگاری و نقش آموزش دانشگاهی در ارتقای فعالیت روزنامهنگاری در قالب دو کلیپ تصویری در این نشست به حاضران ارایه شد.
در این نشست همچنین پدر علم ارتباطات ایران از تقویم رسانه رونمایی کرد. تقویم رسانه که با هدف جمعآوری رویدادهای مرتبط با وسایل ارتباط جمعی از ابتدا تاکنون توسط فرهنگسرای رسانه گردآوری شده است، پس از تکثیر انبوه در اختیار رسانهها قرار میگیرد