همشهری آنلاین: هجوم و یورش ارتش اشغالگر صهیونیستی به نوارغزه وارد مراحل جدیدی شده است. ادعای نتانیاهو برای تبدیل نوارغزه به پارکینگ هنوز پس از دو ماه عملی نشده و نظامیان صهیونیست که هنوز نتواسته‌اند شمال غزه را به کنترل کامل خود درآورند، اکنون در حال لشکرکشی به مناطق جنوبی این باریکه متراکم هستند. به تازگی یکی از فرماندهان گردانهای القسام خبر داده است که ۷۰ درصد از نظامیان اسرائیلی از شمال نوار غزه خارج شده‌اند و عملیات زمینی صهیونیستها در حال حاضر در جنوب نوار غزه متمرکز است. در این صورت به نظر می‌رسد که با لشکرکشی ارتش اشغالگر به مناطق جنوبی، بعد از این صهیونیستها قدرت مانور محدودی در شمال داشته باشند. در این میان سوال آنجاست که صهیونیستها پس از بمباران جنوب غزه بدنبال چه سناریوهایی هستند؟
۴ سناریوی صهیونیستی برای نوار غزه
به طور کلی با نگاهی به منابع صهیونیستی می توان نتیجه گرفت که تاکنون چهار سناریوی مختلف برای کنترل غزه از سوی منابع مختلف تل آویو مورد گمانه زنی قرار گرفته که هرکدام از آن‌ها با چالش‌های اساسی روبروست:
۱- سناریوی کوچ اجباری
راندن فلسطینی ها به ۴ کشور: روزنامه «اسرائیل هیوم» چاپ قدس اشغالی در گزارشی از طرح اسرائیل و آمریکا برای کوچاندن ساکنان غزه به چهار کشور ترکیه، مصر، عراق و یمن در ازای مشوق‌های اقتصادی برای این کشورها و همچنین مهاجران فلسطینی خبر داده است. این روزنامه نوشت که طرح مذکور به اطلاع مقامات بلندپایه حزب دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا در مجلس نمایندگان و سنا رسیده و با موافقت آن‌ها مواجه شده است. در شرایطی که فلسطینی‌ها زیر شدیدترین بمباران‌ها در شمال نوار غزه باقی ماندند، بعید است که پس از پایان جنگ تمایلی به خروج از نوار غزه داشته باشند. منابع فلسطینی نیز کوچ از غزه را نکبت دوم نامیده و به شدت با آن مخالفت کرده‌اند. همزمان کشورهای عربی هرگونه پذیرش ساکنان غزه را به شدت رد کرده بر باقی ماندن فلسطینی‌ها در غزه تاکید دارند.
غیرقابل سکونت کردن نوار غزه: صهیونیستها با بمباران هدف دار خود آن قدر غزه را ویران کرده‌اند که این باریکه به مانند یک منطقه غیرقابل سکونت شده است. سازمان ملل تخمین زده که نزدیک به ۱.۵ میلیون نفر در غزه بر اثر جنگ آواره داخلی هستند و «کوری شر»، از دانشگاه نیویورک و «جمون ون دن هوک» از دانشگاه ایالتی اورگان با استفاده از تجزیه و تحلیل داده های ماهواره ای دریافتند که تقریباً ۹۰۰ هزار ساختمان در سراسر غزه در اثر بمباران های اسرائیل آسیب شدید دیده اند. این میزان تقریبا به اندازه ۹۵ درصد از بناهای موجود اعم از مسکونی، فرهنگی و اداری در غزه است و عملا هیچ ساختمانی در غزه سالم نمانده است.
۲- کنترل مشترک غزه
برخی منابع صهیونیستی نیز از طرح تشکیل یک دولت مشترک از چند کشور عربی یا اتحادیه عرب با همکاری تشکیلات خودگردان فلسطین برای مدیریت نوارغزه سخن گفته‌اند. همچنین استقرار یک حاکمیت بین‌المللی و چند ملیتی برای کنترل غزه از دیگر سناریوهای تل آویو عنوان شده است.
چالش طرح: باریکه غزه با تلفات انسانی گسترده و تخریب زیرساخت ها در نتیجه بمباران گسترده روبروست، در این شرایط که خشم فلسطینی‌ها بسیار زیاد است، بعید است که کشورهای عربی خطر تشکیل یک حاکمیت دست نشانده را بر مردم خشمگین بپذیرند، چون هرگونه حاکمیت تحمیلی بر غزه پس از جنگ با مقاومت جدید و گسترده ساکنان غزه روبرو خواهد شد. همچنین استقرار اداره موقت بین‌المللی مستلزم قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت فصل ۷ است که با توجه به بن‌بست میان اعضای شورای امنیت برای رسیدن به تفاهم بر سر یک قطعنامه بدون وتو، این سناریو نیز چندان واقع بینانه نیست.
بیشتر بخوانید:
فواد ایزدی: فرصت خوبی برای ایجاد ائتلاف جهانی ضدآمریکایی به وجود آمده است
آمار تلفات نظامیان صهیونیست در تهاجم به غزه
۳- بازگشت تشکیلات خودگردان به غزه
در اوایل جنگ، برخی منابع صهیونیست بر لزوم جایگزین کردن حاکمیت تشکیلات خود گردان با حاکمیت حماس در نوار غزه سخن گفتند، اما روز گذشته شبکه «آی۲۴» اعلام کرد که نتانیاهو در جریان گفت‌وگوهای غیرعلنی خود با مسئولان آمریکایی، به آینده نوار غزه پس از پایان جنگ اشاره کرده و گفته است که «نه تنها با یک اقتدار مجدد فلسطینی در غزه پس از جنگ مخالف است، بلکه اصلا هیچ‌گونه قدرت فلسطینی در نوار وجود نخواهد داشت.» این به معنای آن است که صهیونیستها اجازه ورود تشکیلات خودگردان برای کنترل نوارغزه را نخواهند داد.
چالش طرح: تشکیلات خودگردان فلسطین برای کنترل نوار غزه با ضعف و ناکارآمدی روبروست و محبوبیت «محمود عباس» بدلیل فساد و ضعف عملکرد تشکیلات خودگردان فلسطین به پائین ترین حد خود رسیده است. از سوی دیگر، ورود تشکیلات خودگردان به غزه پشت سر تانک‌های اسرائیلی این نهاد را در حد یک حاکمیت دست نشانده تقلیل خواهد داد.
۴- اشغال دائمی
سناریوی چهارم اشغال مجدد و دائمی (یا بلندمدت) غزه توسط اسرائیل است که احتمالاً شامل بازگشت شهرک نشینان به نوار غزه خواهد شد. این سناریو را اندیشکده خاورمیانه واشنگتن مورد تاکید قرار داده و به برخی اظهارات سیاستمداران راست مذهبی اسرائیل استناد کرده که از مدت‌ها پیش خواستار اشغال کامل نوار غزه شده بودند.
چالش طرح: با وجود حمایت تندروهای حریدی در تل آویو از اشغال کامل غزه، اما وزیر جنگ اسرائیل به صورت رسمی اعلام کرده که این سناریو با منافع ما در تضاد است. اشغال کامل غزه و بازگشت شهرک نشینان باعث خواهد شد تا شهروندان صهیونیستی بیش از گذشته در معرض حملات نیروهای فلسطینی در میان جمعیت بیگانه قرار گیرند و به جای کاهش فشار، مسئولیت و هزینه‌های کابینه اسرائیل برای حفاظت از جان و امنیت اسرائیلی را افزایش خواهد داد و تل آویو هم بدنبال افزایش هزینه‌های خود در غزه نیست.
کارشناسان چه می گویند؟
«موریل آسبورگ» کارشناس ارشد اندیشکده امور بین‌الملل و امنیت آلمان در یادداشتی به سردرگم بودن صهیونیستها در غزه اشاره کرده و گفته است: «اسرائیل هنوز هیچ برنامه ای برای روز بعد از جنگ غزه ندارد.» به اعتقاد آسبورگ، هیچکدام از سناریوهای اعلام شده توسط منابع صهیونیستی براساس قوانین بین‌المللی نیست و این برنامه‌ها نیز امنیت پایدار را برای اسرائیل به ارمغان نخواهد آورد، بلکه عملیات مسلحانه فلسطینی را بیشتر خواهد کرد.
«هشام الغنام»، کارشناس اندیشکده کمبریج و مدیر مرکز تحقیقات امنیتی دانشگاه امنیتی نایف عربستان سعودی هم معتقد است که مطرح شدن سناریوهای پس از جنگ از سوی منابع صهیونیستی تلاشی برای منحرف کردن افکارعمومی از جنایات جنگی اسرائیل در غزه است. به اعتقاد این کارشناس سعودی، توجه فعلی رهبران و افکارعمومی جهانی بهتر است روی وضعیت فلسطینی‌ها و لزوم توقف جنگ متمرکز باشد.
«سعدالله زارعی»، کارشناس ایرانی مسائل استراتژیک نیز معتقد است که اگرچه بحث کوچ‌دادن اهالی غزه بخشی از اهداف اولیه اسرائیلی‌ها در جنگ بود، اما آن‌ها در نهایت ناگزیر به آتش‌بس موقت شدند و پس از آتش بس موقت نیز تل آویو به هیچکدام از اهداف خود در جنگ غزه نخواهد رسید.
«آنطوان شلحت»، تحلیلگر مسائل رژیم صهیونیستی تصریح کرده است که تحقق هدف کوچاندن فلسطینی‌ها بدون موافقت و همکاری طرف‌های دیگر امکان‌پذیر نیست و به نظر می‌رسد چنین اراده‌ای در میان بازیگران مختلف منطقه‌ای وجود ندارد. حفظ کنترل امنیتی یا اشغال غزه به هیچ وجه ممکن نیست، چرا که اسرائیل این منطقه را چندین دهه تحت اشغال خود داشت، ولی از آنجا فرار کرد.