همشهری- پریسانوری: موزه‌ای که گنجینه گرانبها از یک قرن فعالیت ارتش کشورمان را در خود جای داده و در آن می‌توان از سیر تشکیل یگان هوایی کشور، اولین‌های صنعت هوایی کشور، هواپیماهای اهدایی و شرکت‌کننده در جنگ جهانی تا لباس‌های فرم نیروی هوایی، ماکت‌ها و تصاویر و اسناد عمومی و خصوصی مربوط به نیروی هوایی و صدها اثر ارزشمند را از نزدیک دید. این موزه به‌دلیل اینکه در محوطه نیروی هوایی ارتش قرار دارد، کمتر شناخته شده اما بازدید از آن با هماهنگی قبلی امکان‌پذیر است.
از هواپیمای جنگ جهانی تا غنیمت جنگی
بازدید از موزه در دو بخش داخلی و محوطه بیرونی امکان‌پذیر است. موزه‌ای که خزانه از قدیمی‌ترین و نخستین هواپیماهای نیروی هوایی ارتش کشورمان است. یکی از ده‌ها هواپیمایی که داخل محوطه موزه دیده می‌شود، هواپیمای سبز رنگی به نام «هاروارد» که ساخت آمریکاست و سال ۱۳۲۹ وارد نیروی هوایی شده. این هواپیما که رد گذر زمان بر آن مشهود است، در جنگ جهانی اول هم شرکت کرده. در سوی دیگر جنگنده «سوخو ۲۲» دیده می‌شود. این جنگنده ساخت کشور روسیه است که عراق از آنها خریداری کرده و زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران برای بمباران گیلان‌غرب آمده بود که ایرانی‌ها آن را ساقط کردند و به‌عنوان غنیمت جنگی به این موزه آوردند. دِهاویلند دی اچ. ۸۲آ تایگرموث که در کارخانجات هواپیماسازی شهباز در فرودگاه دوشان تپه در سال ۱۳۱۹ ساخته شده در این موزه نگهداری می‌شود. این هواپیما سال ۱۳۹۰ بازسازی شد.
اولین چرخ‌بال آموزشی
در بخش دیگر از محوطه موزه هوانوردی، قدیمی‌ترین و نخستین هواپیماهای نیروی هوایی ارتش یعنی هواپیمای آموزشی دو نفره به نمایش گذاشته شده است. برای اینکه این هواپیما سبک باشد و قابلیت پرواز داشته باشد، جنس بال و بدنه این هواپیما چوبی است که یک لایه پارچه‌ای روی آن کشیده شده و فقط در موتور هواپیما از آهن استفاده شده است. نقل است ۲۰ هواپیما دو نفره فوق سبک سال ۱۳۱۰ خریداری و سال۱۳۱۱ وارد تهران و فرودگاه قلعه مرغی شد که این هواپیمایی که گوشه‌ای از موزه هوانوردی جا خوش کرده یکی از آنهاست. این هواپیما ۲ تا ۳ ساعت پرواز می‌کند و سپس باید نیم ساعت برای سوخت‌گیری و استراحت آن زمان صرف و دوباره آماده پرواز شود. آن سال‌ها از این هواپیما برای آموزش خلبانی استفاده می‌شده است.
نخستین هلی‌کوپتر
در انتهایی‌ترین قسمت محوطه نیز هلی‌کوپتری قرار دارد که نقشه‌کشورمان روی آن ترسیم شده است. این هلی‌کوپتر که «یو اچ ۱۹» نام دارد سال ۱۳۴۲ در آمریکا ساخته شده و نخستین هلی‌کوپتری است که وارد نیروی هوایی کشورمان شده. در سوی دیگر هواپیمای ایلیوشین ۱۴ که در دهه ۳۰ از سوی شوروی سابق به پهلوی اهدا شده بود، خودنمایی می‌کند که آن را به فرمانده وقت نیروی هوایی، محمد خاتمی واگذار کردند. این هواپیما و سایر هواپیماها و هلی‌کوپترهای شخصی شاه سابق وخانواده و نزدیکانش در اوایل پیروزی انقلاب در موزه قلعه مرغی نگهداری می‌شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی از آنجا که مردم آنها را نماد حکومت سلطنتی می‌دانستند به آنها آسیب زدند، اما در اوایل دهه ۷۰ به دستور شهید منصور ستاری، از فرماندگان وقت نهاجا بازسازی و به موزه منتقل شدند.
هواپیماهای کوچک
ساختمان اصلی موزه هم دو طبقه است و در هر طبقه بخشی از میراث ارزشمند نیروی هوایی جا گرفته. در گوشه‌ای از طبقه اول ماکت‌های فانتوم، تایگر، تی ۳۳، هایند و فیوری فانتوم، تایگر، تی ۳۳، هایند و فیوری و ده‌ها ماکت هواپیما و هلی‌کوپترهایی که در یک قرن اخیر وارد ناوگان هوایی کشور شده‌اند، در میان اسناد، تاریخچه و کتاب‌هایی مرتبط با صنعت هوایی کشور دیده می‌شوند. ماکت‌ها قابلیت پرواز ندارند و در اندازه یک پانزدهم اندازه واقعی هواپیما توسط شرکت سازنده به‌عنوان نمونه همراه با هواپیمای اصلی فروخته شده‌اند. روی دیوار تصاویر هوایی از م
ناطق جنگی و نظامی به چشم می‌آید که بیشتر آنها به جنگ ۸ ساله دفاع‌مقدس برمی‌گردد و توسط هواپیماهای جنگی ضبط شده است. فشردگی آثار و وسایل چیده شده در موزه گویای این است که فضا گنجایش کافی برای نمایش این گنجینه عظیم را ندارد.
فرنگی آمد و بالن هوا کرد...
تصاویر سیاه و سفید قدیمی که در دل هر یک داستانی نهفته، هم از دیدنی‌های جذاب موزه است. یکی از این تصاویر، عکس سیاه و سفید پرواز نخستین بالن است که سال ۱۲۷۰ در میدان توپخانه تبریز توسط فرانسوی‌ها به پرواز درآمد اما در نیمه راه برگشت. ایرانی‌هایی که برای تماشای پرواز رفته بودند وقتی سقوط آن را دیدند، شعری به این مضمون برایش سرودند: «فرنگی آمد وبالن هوا کرد/نشست در توش و تا پیش خدا رفت/ می‌خواست سر در کنه از کار سبحون/ خدا زد تو سرش افتاد تو میدون.» تصویر دیگری که در میان انبوه تصاویر قدیمی جلب توجه می‌کند هواپیمایی است که رویش نوشته شده «مازند ۱۳۰۲». در آن سال به دستور رضا شاه شهرهای بزرگ پول جمع می‌کردند و به دولت می‌دادند تا به اسم آن شهر هواپیما بخرد و هواپیمای مازند هم با پول مردم گیلان و مازندران تهیه شد.
سردیس شهدای خلبان
بر دیوار پلکانی که بازدیدکنندگان را به طبقه دوم راهنمایی می‌کند تصاویر بسیاری از انواع هواپیماها و ادوات هوایی نقش بسته و در بالای پله‌ها نخستین چیزی که جلب توجه می‌کند؛ ویترینی است که در آن چندین سردیس از فرماندهان شهید خلبان کشورمان ازجمله امیر سرلشکر خلبان شهید «عباس بابایی»، امیر سرلشکر خلبان شهید «مصطفی اردستانی»، امیر سرلشکر خلبان شهید «منصور ستاری» و امیر سرلشکر خلبان شهید «علیرضا یاسینی» دیده می‌شود. در بخش دیگر وصیتنامه و خلاصه‌ای از زندگینامه و رشادت‌های آنها به نمایش درآمده است. همچنین در ویترین‌های گوشه و کنار موزه کلاه پرواز فرماندهان شهید نیروی هوایی، کارت شناسایی، وصیتنامه، لوح‌ها، نشان‌های مختلف نظامی و تصاویر فرماندهان نیروی هوایی ارتش کشورمان از بدو تاسیس تاکنون به نمایش درآمده است. مدارک شناسایی دو خلبان شهید از دو شهر مختلف که تاریخ تولد، تاریخ شهادت، نام پدر و مادرشان یکی است، هم از عجایب دیدنی اینجاست.
نام مقصد: موزه نیروی هوایی
- نشانی: خیابان پیروزی، نرسیده به بزرگراه امام علی(ع)، محوطه نیروی هوایی ارتش
- نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: امامت (سامانه ۳ تندرو)
- نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: شهید کلاهدوز
-بهای بلیت: رایگان
- روزها و ساعت فعالیت: هر روز با هماهنگی قبلی
-امکان عکاسی: دارد
-پارکینگ: دارد