همشهری آنلاین: با ادامه جنگ و بمباران غزه از سوی رژیم صهیونیستی، اکنون بسیاری بدنبال پاسخ به پرسشی درباره آینده حماس و نیروهای مقاومت در باریکه غزه هستند. در پاسخ به این پرسش، دکتر «حسین ایبیش»، کارشناس «اندیشکده کشورهای عربی خلیج فارس» در واشنگتن معتقد است که اشغال غزه در دراز مدت به نفع نیروهای مقاومت فلسطینی و بویژه حماس منجر خواهد شد. ایبیش که به تازگی با صفحه دیپلماتیک روزنامه همشهری گفتگو کرده است، در اظهارات خود تاکید دارد که اشغال بلندمدت غزه همچنین منجر به شکل گیری گروه‌های جدید مسلح فلسطینی خواهد شد و در این صورت برنده تحولات فعلی در صورت اشغال دراز مدت غزه، نیروهای حماس خواهند بود. مشروح گفتگو با دکتر ایبیش در این شماره روزنامه همشهری آمده است.
«حسین یوسف کمال ایبیش»، در حال حاضر به عنوان کارشناس ارشد «اندیشکده کشورهای عربی خلیج فارس» در واشنگتن روی موضوع فلسطین تمرکز دارد. وی همچنین به عنوان ستون نویس هفتگی نشریه بلومبرگ آمریکا به شمار می‌رود. این کارشناس لبنانی-آمریکایی همچنین با بسیاری از نشریات آمریکایی و حتی در خاورمیانه همکاری دارد. ایبیش در بیروت، پایتخت لبنان به دنیا آمد و پدر و مادرش یک مسلمان سنی و مسیحی انگلیکن لبنانی بودند. دکتر ایبیش بعدها به آمریکا آمد و در کالج امرسون تحصیل کرد. او در سال ۱۹۸۶ مدرک کارشناسی علوم ارتباطات جمعی گرفت و در حال حاضر نیز دارای مدرک دکترای ادبیات تطبیقی از دانشگاه ماساچوست است. دکتر ایبیش همچنین آثار متعددی درباره روابط آمریکا و اعراب دارد و آخرین کتاب او درباره فلسطین منتشر شده است.
به نظر شما اسرائیل در حمله به غزه دست به چه جنایات جنگی زده است؟
به نظر می رسد که بیشتر جنایات جنگی مربوط به استفاده بیش از حد از خشونت و بمباران غزه بوده است. وضعیت غیرنظامیان در این جنگ نقض شد و استفاده اسرائیل از فسفر سفید در بمباران غزه نقض آشکار قوانین جنگی است. در این جنگ همچنین حملات مکرر به تأسیسات پزشکی و درمانی صورت گرفت و در این حملات تلفات احتمالی جان غیرنظامیان در نظر گرفته نشد. در عین حال وضعیت غزه از نظر شدت بمباران‌ها روشن و مشخص است و تقریبا همه چیز درباره غزه آن قدر واضح است که نیازی به توضیح بیشتر نیست.
چرا برخی از کشورهای غربی به جنایات جنگی علیه مردم فلسطین کم توجهی می کنند؟
عوامل بسیار ریشه‌ای درباره بی توجهی کشورهای غربی به جنایات جنگی علیه مردم فلسطین وجود دارد. بسیاری از دولتهای غربی بویژه ایالات متحده از اسرائیل حمایت می‌کنند. این حمایت‌ها تحت تاثیر سیاست داخلی و همچنین سیاست خارجی کشورهای غربی صورت می‌گیرد. همچنین با توجه به موضوع هولوکاست، دیپلماسی و تبلیغات بسیار پرنفوذ طی دهه‌های متمادی از سوی تل آویو، این تبلیغات قدرتمند باعث ایجاد حس گناه در میان غربیها شده و از این رو دولتهای غربی از اسرائیل بدلیل احساس گناه در ماجرای هولوکاست حمایت می‌کنند. از سوی دیگر به نظر من به طور کلی در غرب حرکتی آهسته به سمت انتقاد بیشتر از اسرائیل و درک واقعی‌تر مردم فلسطین شکل گرفته است. اکنون دیگر کسی در غرب شک و تردیدی درباره سرکوب فلسطینی‌ها توسط اسرائیل ندارد و این موضوع دیگر محل بحث و مجادله نیست. تقریبا عمده افکارعمومی در جهان غرب تائید می‌کنند که فلسطینی‌ها تحت سرکوب اسرائیلی‌ها هستند و این وضعیت، یک تغییر بسیار بزرگ نسبت به مسئله فلسطین در افکارعمومی غرب است.
بیشتر بخوانید:
اطلاعات درزیافته از کابینه جنگ اسرائیل درباره ترور مقامات ارشد حماس
لحظه حمله اسرائیلی ها به بن‌گویر وزیر امنیت نتانیاهو + فیلم | دلیل این حمله چه بود؟
واکنش افکارعمومی جهانی به جنگ غزه را چگونه ارزیابی می کنید؟
به طور کلی می‌توان گفت که افکارعمومی جهانی بین طرفداران فلسطین و اسرائیل تقسیم شده است. در عین حال، در غرب نیز منتقدان اسرائیل به مخالفان تل آویو در جهان سوم پیوسته‌اند تا نگاه انتقادی تری به اسرائیل داشته باشند. در این میان نمی‌توان این را نیز نادیده گرفت که بخشی از افکار عمومی جهانی به طور کلی نسبت به تحولات جاری در فلسطین بی علاقه است و این تحولات را دنبال نمی‌کند. این تقاوت نگاه در مناطق مختلف جهان به موضوع فلسطین به دلیل سرمایه گذاری‌های فرهنگی، مذهبی، ایدئولوژیک و نمادینی متفاوت است که در بخش‌های مختلف صورت گرفته و در بخش‌هایی از جهان، اسرائیلی‌ها اقدام به تبلیغات گسترده به نفع خود کرده‌اند. در بخش‌هایی از جهان مانند هند و چین نیز توجهی به درگیری‌های فلسطین ندارند و این تحولات را چندان دنبال نمی‍‌کنند که این می‌تواند به دلیل بی علاقگی به مسائل سیاسی باشد. در عین حال توجه به واکنش کشورهای عربی مهم است و در میان کشورهای مختلف جهان، اصلی‌ترین کاری که دولتهای عربی باید انجام دهند، ارائه کمک‌های بشردوستانه و حمایت از سیاست‌گذاران در غزه است تا این باریکه بتواند در برابر حملات و بمباران‌ها بیشتر مقاومت کنند. همچنین تأمین مالی آژانس‌های مختلف سازمان ملل برای حمایت از مردم فلسطین از دیگر اقداماتی است که دولتهای عربی برای حمایت از مردم فلسطین می‌توانند انجام دهند.
جنگ کنونی غزه چه تأثیری بر حماس داشته است؟ آیا تمایل مردم فلسطین به عملیات مسلحانه پس از جنگ افزایش خواهد یافت؟
سیاست های اسرائیل تاثیر زیادی بر نحوه جهت گیری مردم فلسطین در قبال عملیات‌های مسلحانه خواهد داشت. اگر اسرائیلی‌ها فضای داخلی غزه را دوباره اشغال کنند و خیابان‌ها، شهرک‌ها و شهرهای غزه را تحت اشغال خود قرار دهند، بدون شک حماس و دیگران گروه‌های مسلح، باردیگر سازماندهی خواهند شد و حتی گروه‌های مسلح جدیدی در میان فلسطینی‌ها ایجاد خواهد شد. اشغال غزه توسط اسرائیل در نهایت به نفع گروه‌های مسلح فلسطینی و به‌ویژه حماس منجر خواهد شد، چون مشروعیت و نفوذ این گروه‌ها را در میان فلسطینی‌ها افزایش خواهد داد. حماس معتقد است که فلسطینی ها «ملت شهیدپرور» هستند و این گروه تاکید دارد که توانسته موضوع فلسطین را به صحنه بین المللی بازگرداند، اگرچه ممکن است انتقاداتی نیز در غزه متوجه حماس باشد. بنابراین جهت گیری‌ها در فلسطین درباره حماس، واقعاً به نحوه رفتار و عملکرد اسرائیل بستگی دارد. اگر اسرائیل در غزه بماند، مطمئناً حماس برنده بزرگ این تحولات خواهد بود. در عین حال اگر اسرائیل به زودی طی هفته‌ها و ماه‌های آینده از غزه عقب نشینی کنند، مدیریت اوضاع سیاسی این باریکه برای حماس با دشواری‌هایی همراه خواهد بود.
چرا مذاکرات صلح درباره فلسطین از جمله در کمپ دیوید، اسلو و مادرید شکست خورد؟
شکست مذاکرات سازش درباره فلسطین بیش از هرچیز ناشی از آن است که دو طرف این مذاکرات در یک سطح نبودهاند و در واقع مذاکرات در یک وضعیت ناتقارن قدرت میان طرف فلسطینی و اسرائیلی صورت گرفت. نیروهای سازشگر فلسطینی در جریان مذاکرات قبلی با تل آویو فاقد اهرم لازم برای وادار کردن اسرائیل به اجرای تعهداتش بودند. از طرف دیگر اسرائیلی‌ها با جاه‌طلبی‌های بسیار زیاد در کرانه باختری و بیت‌المقدس شرقی به اشغالگری خود ادامه دادند و در مقابل این وضعیت نیروهای سازشگر فلسطینی کاری از پیش نبردند. بنابراین گویی مذاکره و توافقی صورت نگرفت، چون به نتیجه نرسید. لذا ترکیبی از رهبری بد نیروهای سازش در فلسطین و دیپلماسی نادرست و عدم وجود اهرم لازم برای فشار بر اسرائیل باعث شده مذاکرات سازش درباره فلسطین به نتیجه نرسد و شکست بخورد.
نقش تندروها و حاکمیت حریدیم در کابینه نتانیاهو را در تشدید تنش در فلسطین چگونه ارزیابی می کنید؟
گروه‌های تندرو حریدی بزرگترین عامل تنش در فلسطین هستند. رادیکال ها و کابینه نتانیاهو بسیار افراطی و تندرو هستند. با وجود این که اسرائیل ادعای تندروی فلسطینی‌ها را دارد، اما تندروهای اسرائیلی بسیار تندروتر و خطرناک هستند. تندروهای اسرائیلی در عین حال برای پیگیری اهداف و اقدامات پلید خود، حمایت ارتش و کابینه اسرائیل را دارند و به نظر می‌رسد که تندروهای اسرائیلی یک گروه فوق العاده خطرناک از مردم جهان هستند. تا زمانی که تندروها در تل آویو قدرت را در دست دارند، ما احتمالا شاهد جنگ‌های فاجعه باری خواهیم بود.