همشهری- زینب زینال زاده: «مشهد. مشهد. تهران، مشهد. مسافرا جانمونید. اتوبوس تا چند دقیقه دیگه حرکت می‌کنه.» کمی آن طرف‌تر صدایی بلند می‌شود: «شیراز. شیراز. حرکت ۵دقیقه دیگه.» جملاتی که مدام توسط شاگرد راننده‌های اتوبوس‌های مسافربری شنیده می‌شود و مسافران با شنیدن فریادها به سمت اتوبوسها حرکت می‌کنند.
همیشه کسانی در پایانه‌ها هستند که مقصد اتوبوس‌های برون‌شهری را فریاد می‌زنند تا مسافران را مطلع کنند؛ افرادی که اگر نباشند و داد نزنند چه بسا مسافران از سفر جا بمانند. شاید به‌نظر عده‌ای این سکانسی از یک فیلم باشد، اما واقعیتی است که برای تماشایش می‌توان به یکی از پایانه‌های مسافربری تهران رفت؛ پایانه‌هایی که روزانه مقصد یا مبدا بیش از ۳۰هزار مسافر است و حتما به شیوه سنتی و داد زدن نمی‌توان این حجم از مسافر را اصولی و مطلوب مدیریت کرد؛ بنابراین استفاده از تجهیزات مدرن و هوشمند و شیوه‌های مدرن و ظرفیت‌های تکنولوژی امری لازم و ضروری است. امروز وقتی می‌توان خدماتی چون کرایه حمل‌ونقل عمومی درون‌شهری را در بستر مجازی پرداخت کرد، حتما می‌توان خدمت‌رسانی در پایانه‌های مسافربری برون‌شهری را هم به این بسترها انتقال داد و ارائه خدمات را بهبود بخشید. مدیریت شهری ششم در راستای رویکرد هوشمندسازی شهر تهران، خدمت‌رسانی با استفاده از ابزار هوشمند در پایانه‌های مسافربری را آغاز کرده و برخی از این اقدامات در پایانه غرب عملیاتی شده است. درواقع با این کارها می‌توان رسما با دادزن‌ها در پایانه‌ها خداحافظی کرد؛ چراکه به‌گفته پوریا علیمردانی، مدیرعامل سازمان پایانه‌ها و پارک‌سوارهای شهر تهران، به مرور زمان همه پایانه‌های مسافربری پایتخت هوشمند می‌شوند تا خدمت‌رسانی مطلوب‌تر به مسافران صورت گیرد. البته در راستای هوشمندسازی پایانه‌ها برنامه‌های دیگری هم پیش‌بینی شده است که پوریا علیمردانی در گفت‌وگو با همشهری آنها را تشریح کرد.
اطلاع‌رسانی به شیوه فرودگاهی
اطلاع‌رسانی به مسافران در پایانه‌های مسافربری امری ضروری است که در تمام دنیا از سیستم‌های هوشمند و مانیتورینگ برای این کار استفاده می‌شود، اما در پایانه‌های تهران این کار همچنان به‌صورت سنتی (فریاد زدن) صورت می‌گیرد و از این طریق مسافران از جایگاه اتوبوس و زمان و مکان حرکت مطلع می‌شوند. در این دوره موضوع هوشمندسازی پایانه‌ها در دستور کار قرار گرفت تا بتوانیم به پایانه‌های تراز اول دنیا نزدیک شویم؛ ازاین‌رو برای نخستین‌بار سیستم برندینگ به‌صورت آزمایشی در پایانه مسافربری غرب تهران عملیاتی شد. این سیستم مانند سیستم‌های اطلاع‌رسانی هوشمند راه‌آهن و فرودگاه عمل می‌کند و اطلاعات اتوبوس، زمان حرکت، مکان و جایگاه اتوبوس به‌صورت هوشمند روی مانیتورهای سالن‌های انتظار پایانه نمایش داده می‌شود.
اعلام ورود و خروج اتوبوس
تردد اتوبوس‌های مسافربری در پایانه‌ها نیازمند ساماندهی و مدیریت درست و اصولی است. علاوه بر مسافران ضرورت دارد درخصوص عملکرد رانندگان اتوبوس هم نظم‌بخشی صورت گیرد؛ از این‌رو قرار است طرح نصب مانیتورینگ اتوبوسها (سامانه وب) اجرایی شود. با این کار، زمان ورود و خروج اتوبوسها هم اطلاع‌رسانی و هم ثبت می‌شود و رصد آنلاین خواهیم داشت. درواقع با این شیوه نقل و انتقال مسافران و خدمت‌رسانی راننده‌ها با نظم بیشتری صورت می‌گیرد. از سوی دیگر با نصب این سیستم مانع از توقف‌های بی‌مورد در مسیر یا خارج از پایانه‌ها می‌شویم و مسافران برای وقت و زمان رسیدن یا خروج اتوبوس بهتر برنامه‌ریزی می‌کنند. پس از نهایی شدن طرح، این سامانه در پایانه غرب عملیاتی می‌شود.
ایجاد سکوهای مسافرگیری
ورود مسافران از سالن انتظار به سکوی مسافرگیری هم بخش دیگری از پازل هوشمندسازی محسوب می‌شود که برای تحقق این هدف، گیت کنترل ورود به سکوهای مسافری در پایانه غرب تهران نصب شده است و عبور از آنها به‌صورت هوشمند و با ارائه کیو آر کد روی بلیت امکان‌پذیر خواهد بود. با این شیوه، مسافرگیری در بیرون از پایانه‌ها به حداقل می‌رسد و تخلفات در این زمینه کاهش می‌یابد.
شاتل‌های آماده خدمت‌رسانی
یکی از مشکلات پایانه غرب فاصله زیاد بین ورودی جنوبی پایانه و سالن اصلی است. این فاصله حدود ۵۰۰متری که با اجرای طرح ایزولاسیون (مشخص کردن مسیر) این فاصله به ۷۰۰متر افزایش می‌یابد. یکی از راهکارهای حل این مسئله استفاده از شاتل تاکسی است که برای خرید ۳دستگاه اقدام شده و سکوهای انتظار هم طراحی شده‌اند.
- سکوهای گردشگری در بیهقی
پایانه بیهقی با توجه به امکاناتی که دارد به پایانه ویژه گردشگری معروف شده است؛ از این‌رو برای ساماندهی تورهای گردشگری، ۳مجموعه در پایانه مستقر شدند و سکوهای گردشگری در این پایانه ایجاد شده است. آنطور که پوریا علیمردانی، مدیرعامل سازمان پایانه‌ها و پارک‌سوارهای شهر تهران عنوان کرده: «این اقدام با همکاری اداره کل میراث‌فرهنگی و گردشگری استان تهران انجام شده و از این پس خدمات حوزه گردشگری در محیط مناسبی ارائه می‌شود و این موضوع به توسعه گردشگری تهران کمک خواهد کرد.» به‌گفته او در مرحله بعدی این سکوها در پایانه غرب ایجاد می‌شود.
- بهره‌برداری از پایانه شرق تا پایان سال
پایانه جدید شرق از سال۸۴ عملیاتی شد، اما در دوره گذشته بنا به دلایلی متوقف ماند. در این دوره شهرداری تهران برای تکمیل و بهره‌برداری از آن اهتمام داشت و ۸ماه پیش پروژه به شرکت متروی تهران واگذار شد، اما به‌گفته پوریا علیمردانی، مدیرعامل سازمان پایانه‌ها و پارک‌سوار شهر تهران به‌دلیل تامین نشدن نقدینگی حدود یک‌ماه کارها به کندی پیش رفت. او تأکید کرد: «مشکلات تامین نقدینگی حل شده و شرکت مترو در حال انجام کارهاست و تا پایان سال پروژه به بهره‌برداری می‌رسد.»