به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا از سازمان ملل، خانم رزمای دی کارلو معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی، شانزدهمین گزارش آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل را در نشست روز دوشنبه به وقت محلی (۲۷ آذرماه ۱۴۰۲ برابر با ۱۸ دسامبر ۲۰۲۳ ) درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت درباره ایران و توافق هسته ای ( برنامه جامع اقدام مشترک) موسوم به برجام قرائت کرد که بخش های ادعایی این گزارش از سوی دبیرخانه سازمان ملل بشدت مورد انتقاد امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده ایران در سازمان ملل قرار گفت.
شانزدهمین گزارش دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که در ۲۳ بند ارائه شده است.در این گزارش آمده است: پیشرفت در رابطه با موضوع هسته ای ایران کمتر از انتظارات اعضای برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام و جامعه بین المللی بوده است. به رغم درخواست‌های مکرر از همه طرف‌های ذی‌ربط برای تجدید گفتگو و تعامل با هدف بازگشت به اجرای کامل و مؤثر برنامه و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت (۲۰۱۵)، تلاش‌های دیپلماتیک در حال حاضر متوقف شده است. در حالی که چالش‌های کنونی برای بازگرداندن این طرح پیچیده شده است، من همچنان بر این عقیده ام که این طرح بهترین گزینه موجود برای تضمین ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران است و از همه طرف‌ها می‌خواهم که بر اهداف مشترک خود در عدم اشاعه و امنیت منطقه ای تمرکز کنند.
درخواست ها از جمهوری اسلامی ایران برای خودداری از گام‌های بیشتر که اجرای کامل برجام را دورتر می کند، همچنان وجود دارد. ما همچنین از ایران می خواهیم اقداماتی را که از ژوئیه ۲۰۱۹ انجام داده و متعهد شده برگشت‌پذیر باشد، لغو کند. آمریکا همچنین باید تحریمهای خود را همانطور که در این توافق مشخص شده است لغو یا معاف کند و معافیت‌ها را در رابطه با تجارت نفت با جمهوری اسلامی ایران تمدید کند. این اقدامات برای حفظ اهداف اولیه برنامه ضروری هستند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در جدیدترین گزارش خود گزارش داده که «فعالیت راستی‌آزمایی و نظارت آن به‌طور جدی تحت تأثیر توقف اجرای تعهدات هسته‌ای ایران تحت برجام قرار گرفته است.» آژانس بین المللی انرژی اتمی از فوریه ۲۰۲۱ تاکنون قادر به راستی آزمایی کل ذخایر اورانیوم غنی شده در جمهوری اسلامی ایران نبوده، اما تخمین زده است که تا ۲۸ اکتبر ۲۰۲۳، کل ذخایر اورانیوم غنی شده ۴۴۸۶.۸ کیلوگرم بوده است (که بیش از مقدار مجاز ۲۰۲.۸ کیلوگرم است.). این مقدار شامل ۵۹۹.۸ کیلوگرم اورانیوم غنی شده به خلوص ۲۰ درصد از نوع U-۲۳۵ و ۱۳۰.۳ کیلوگرم اورانیوم غنی شده با خلوص ۶۰ درصد از نوع U-۲۳۵. آژانس همچنین خاطرنشان کرده که «در صورت ازسرگیری کامل اجرای تعهدات هسته‌ای توسط ایران در چارچوب برجام»، باید «یک خط نظارتی جدید» در رابطه با تولید سانتریفیوژ و آب سنگین ایجاد کند.
اما جان کلی دیپلمات آمریکایی در این نشست مدعی شد: ایران به اقدامات تحریک آمیز خود ادامه داده است. ایران باید اقدامات لازم برای اعتماد سازی در جامعه جهانی و کاهش تنش ها انجام دهد.
این دپیلمات آمریکایی بدون اشاره به نقض برجام از سوی آمریکا و خروج از این توافق بین المللی مدعی شد: آمریکا متعهد به رفع نگرانی بین المللی در مورد برنامه هسته ای ایران از طریق دیپلماسی است اما متاسفانه این هدف ایران نیست.
وی ادعا کرد: ما کاملا آماده استفاده از همه ابزار لازم برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای هستیم.
دیپلمات آمریکایی مدعی شد: برنامه موشک بالستیک ایران تهدید برای صلح و امنیت منطقه ای است و ایالات متحده آمریکا به همراه شرکای خود به جلوگیری از اشاعه تسلیحات موشکی ایران ادامه خواهند داد. ما همچنین به تحریم شرکت ها که در این تهدید سهم دارند، ادامه خواهیم داد.
معاون نمایندگی چین در سازمان ملل در سخنانی در این نشست گفت: برجام نتیجه دیپلماسی چند جانبه مورد تایید شورای امنیت است و ستون مهم عدم اشاعه هسته ای بین المللی است. در شرایط فعلی گسترش تنش ها میان اسرائیل و فلسطین, برجام بسیار مهم تر شده است.
وی تصریح کرد: برجام از همه طرف ها می خواهد فورا اقدامات و تعهدات لازم برای بازگشت به اجرای کامل برجام را انجام دهند. برجام تنها مسیر صحیح برای حل مساله هسته ای ایران است. مذاکرات باید هرچه زودتر از سر گرفته شوند. آژانس بین المللی انرژی اتمی باید به کار خود در ایران به شکلی شفاف و بی طرف ادامه دهد. آمریکا به عنوان آغازکننده بحران هسته ای ایران, باید صداقت از خود نشان دهد، به مسولیت ها و تعهدات خود عمل و تحریم های یکجانبه خود علیه ایران را لغو کند.
دیپلمات کشور چین همچنین ادامه داد: اظهارات اخیر مقامات اسرائیلی در خصوص استفاده از سلاح هسته ای در غزه که بی مسوولانه است, نشان دهنده بحران مساله هسته ای در خاورمیانه است و برخی از کشورها باید استاندارد دوگانه خود در خصوص این مساله را کنار بگذارند.
بر اساس این گزارش، واسیلی نبنزیا سفیر و نماینده دائم روسیه در سازمان ملل نیز در سخنانی گفت: برجام نمونه توانایی دیپلماسی چندجانبه در جهان امروز است. اما با مرور زمان تعدادی از اعضای برجام به خصوص یک کشور که از آن خارج شد تمام تلاش خود را می کنند تا پیروزی دیپلماتیک ما را بی نتیجه کنند.
وی افزود: آمریکا تحریمهای یکجانبه و غیرقانونی علیه ایران وضع کرده است و پس از گذشت ۵ سال و نزدیک شدن انتخابات جدید در این کشور, واشنگتن هنوز اقدامی برای تصحیح اقدامات خود انجام نداده است.
سفیر روسیه در سازمان ملل گفت: گزارش دبیرکل سازمان ملل ممکن است چنین مفهومی ارائه دهد که ایران مسئول شکست برجام است. باید توجه داشته باشیم که بازگشت ایران به تعهدات خود تنها زمانی انجام خواهد شد که اقدامات مشابه توسط اروپایی ها و آمریکا انجام شود. تصمیم سه کشور اروپایی برای ادامه تحریم ها علیه ایران پس از لغو آنها در سازمان ملل, مانند اقدام آمریکا در خروج از برجام است.
نبنزیا همچنین با انتقاد از گزارش دبیرکل سازمان ملل بر اساس ادعاهای دبیرخانه این سازمان تصریح کرد: کشورهای غربی به ادعاهای خود در خصوص ارائه پهپاد از سوی ایران به روسیه جهت استفاده از اوکراین ادامه می دهند. ما نگران گزارش دبیرکل در این خصوص هستیم. دبیرکل سازمان ملل در این گزارش به ادعاهای آمریکا اشاره کرده و با این حال از نمایندگان ایران یا روسیه برای بررسی شواهد ادعای دعوت نشده است. اختیارات قطعنامه ۲۲۳۱ شامل این موضوع نمی شود.
دیپلمات انگلیسی نیز در این نشست شورای امنیت با تکرار ادعاهای آمریکا مدعی شد که گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه ذخایر اورانیوم غنی سازی شده ایران ۲۲ برابر بیشتر از حد مجاز در برجام است، هویت صلح آمیز برنامه هسته ای این کشور را زیر سوال می برد.
وی با ابراز هراس از برنامه دفاع بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران ادعا کرد: برنامه موشکی ایران همچنان یک نگرانی اصلی برای عدم اشاعه هسته ای است.
این دیپلمات انگلیسی مدعی شد: انگلیس شواهدی به سازمان ملل ارائه داده است که نشان می دهند ایران به روسیه پهپاد ارائه کرده و مسکو از آنها برای حمله به اوکراین استفاده کرده است. ارائه این تسلیحات نقض قطعنامه ۲۲۳۱ است.
دیپلمات فرانسوی نیز همسو با دیگر کشورهای غربی و آمریکا و بدون کوچکترین اشاره ای به نقش آمریکا در نقض برجام در سخنانی مدعی شد: در ۴ سال گذشته ایران به نقض تعهدات برجامی خود ادامه داده است. در شش ماه گذشته این نقض تعهدات افزایش یافته به گونه ای که اقدامات هسته ای ایران هیچ توجیه صلح آمیز و غیرنظامی ندارند.
این دیپلمات فرانسوی با ابراز هراس غرب از پیشرفت های برنامه هسته ای ایران ادعا کرد: ایران به غنی سازی اورانیوم در سطحی بسیار بالاتر از آنچه در برجام مشخص شده است، ادامه می دهد. ایران به محدود کردن فعالیت آژانس بین المللی انرژی اتمی در این کشور ادامه می دهد.
وی مدعی شد که ما به همراه سه کشور اروپایی تصمیم گرفته ایم به تحریم های تسلیحاتی ایران پس از انقضای آنها در سازمان ملل ادامه دهیم و آماده ایم بلافاصله پس از بازگشت ایران به تعهدات برجامی خود این تصمیمات را لغو کنیم.