همشهری آنلاین؛ رابعه تیموری:اما تعریف شدن این تغییرات ذیل رویکرد «استفاده از جریان‌های مردمی و تنظیم‌گری فعالیت دستگاه‌های مختلف برای توسعه سوادآموزی»، می‌تواند ریشه‌کنی بی‌سوادی را به امری حاشیه‌ای و جانبی در کنار سایر وظایف نهادهای دولتی و مردمی تبدیل کند.
اولین‌بار نیست که تصمیمات متولیان امر به تفویض و تقسیم وظایف سازمان نهضت سوادآموزی به سایر نهادها می‌انجامد و در دو دهه اخیر در دو مرحله شاهد خیز برداشتن قانونگذاران برای ادغام نهضت سوادآموزی و مقطع ابتدایی آموزش‌وپرورش بودیم. در گزارش زیر و در گفتگو با علیرضا عبدی، معاون وزیر آموزش‌وپرورش و رئیس سازمان نهضت سوادآموزی، تغییرات اساسنامه نهضت سوادآموزی و تاثیر این تغییرات در انحلال یا تقویت این نهاد را بررسی کرده‌ایم:
اگر اساسنامه جدید سازمان نهضت سوادآموزی وظایف این سازمان در ریشه کردن‌کردن بی‌سوادی را به تسهیلگری فعالیت جریان‌های مردمی و نهادهای دولتی محدود کند، ممکن است در آینده به تلفیق نهضت سوادآموزی با سایر نهادها بیانجامد؟
تغییر ساختار نهضت از حدود ٢۵ سال پیش موردبحث و مناقشه بوده و هر بار با ادبیات و اشکال مختلف مطرح‌شده، اما تغییر اساسنامه سازمان با اهدافی متفاوت انجام می‌شود. درواقع به تصویب نرسیدن مصوبه تلفیق نهضت سوادآموزی در آموزش‌وپرورش که اواخر مرداد اتفاق افتاد، تکلیف نهضت سوادآموزی را روشن کرد و تصمیم مجلس ناظر بر ادامه کار نهضت سوادآموزی تا ریشه‌کنی کامل بی‌سوادی و در کنار آن توسعه و تعمیق سواد جدید است. درواقع ساختار نهضت سوادآموزی به‌صورت مستقل باقی می‌ماند، اما وظایف جدیدی برای این سازمان تعریف می‌شود. تعامل و استفاده از ظرفیت سایر نهادها در ریشه‌کنی بی‌سوادی از گذشته جزء سیاست‌های سازمان بوده، اما با اساسنامه جدید این امر به‌صورت منسجم‌تر دنبال می‌شود.
بر اساس اساسنامه جدید، پایه و مبنای وظایف نهضت سوادآموزی از ریشه‌کنی بی‌سوادی به توسعه سواد جدید تغییر پیدا می‌کند؟
ما در دنیا دو نوع آموزش رسمی و غیر رسمی داریم. آموزش رسمی یک وظیفه حاکمیتی است که آموزش‌وپرورش با ساختار موجودش آن را محقق می‌کند، اما آموزش غیررسمی، که مکمل آموزش رسمی به شمار می‌آید، مبنا و نشانگر رشد جریان آموزش در کشور است و می‌تواند نقاط ضعف آموزش رسمی را جبران کند. با توجه به این که بر اثر ٤ دهه تلاش نهضت سوادآموزی، ٩٨ درصد مردم ایران از نعمت سواد برخوردارند، اساسنامه نهضت سوادآموزی در توسعه آموزش غیررسمی و توسعه سواد جدید نقش‌ها و وظایفی را برای این سازمان تعیین می‌کند. این وظیفه به موازات مبارزه با بی‌سوادی انجام می‌شود و به معنای رفع این مسئولیت از نهضت سوادآموزی نیست. در تعریف سواد جدید، مفاهیمی مانند سواد مجازی، سواد عاطفی، سواد تربیت فرزند، سواد اقتصادی و... موردتوجه قرار می‌گیرند.
در توسعه سواد غیررسمی متولی‌گری نهضت سوادآموزی به چه صورتی اتفاق می‌افتد؟
بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی نهضت باید از تصدی‌گری فاصله بگیرد و به سمت تنظیم‌گری حرکت کند. ما در تلاش هستیم این مصوبه را احیا و عملیاتی کنیم و در کنار تنظیم‌گری ظرفیت نهادهای مختلف بر روی توسعه سوادآموزی، مردمی‌سازی سوادآموزی را هم در دستور کار خود قرار داده‌ایم.
در مقاطعی که شاهد مشارکت نهادهایی مانند مقطع ابتدایی آموزش‌وپرورش در زمینه ریشه‌کنی بی‌سوادی بودیم، آسیب‌های جدی به ساختار و نیروی انسانی این نهضت وارد شد. برای پیشگیری از تکرار این اتفاق چه پیش‌بینی‌هایی داشته‌اید؟
از ابتدای تشکیل نهضت سوادآموزی ١٢١ هزار آموزشیار به‌صورت سازماندهی شده با نهضت همکاری می‌کردند که با ادغام سازمان در آموزش‌وپرورش ٢٤ هزار و ۵٠٠ آموزشیار از سیستم جدا شدند و نهضت را با کمبود نیروی انسانی جدی مواجه کردند. مسلم است که مواردی مانند جداشدن آموزشیاران ازسیستم آموزشی نهضت آسیب‌هایی هستند که نمی‌توان جبران کرد، اما با اجرای اساسنامه جدید و رویکرد مردمی‌سازی و تنظیم‌گری، ظرفیت‌های پراکنده سایر نهادها در امرآموز ش همگانی یکپارچه می‌شوند که مرتفع شدن کمبودهای نهضت سوادآموزی را در پی خواهد داشت.
بیشتر بخوانید:رشد سواد آموزی در ایران ۲.۵برابر جهان است