به گزارش همشهری آنلاین، داستان تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی، یک قصه پر از غصه و البته زلزله‌ای خودساخته در صیانت از این سرمایه‌های ملی است.
کشاورزان و صاحبان زمین‌های کشاورزی در نتیجه افت درآمدشان راه را در این دیده‌اند که زمین‌شان را با قیمت ارزان در اختیار کسانی قرار دهند که دارای قدرت و نفوذ هستند و با پرداخت رشوه، امضای طلایی می‌گیرند و کاربری زمین‌های کشاورزی را تغییر می‌دهد و با حصارکشی آن را به چندین قیمت برابر می‌فروشند.
ویلاسازی در استان‌های شمالی و حتی حاشیه شهرهای بزرگ و تبدیل باغ و مزرعه به زمین‌های غیرکشاورزی نمونه‌ای از ثروت‌اندوزی اقلیت فاسد به روایت مرکز پژوهش‌های مجلس است که یک شبه میلیاردر می‌شوند. این نهاد تحقیقاتی وابسته به مجلس می‌گوید تصمیم‌های گرفته شده برای تبدیل اراضی کشاورزی چه از سر غفلت صورت گرفته یا برای آن ظاهرسازی گرفته باشد، یک پشتوانه محکم دارد که باعث باز شدن مسیر کسب ثروت بادآورده برای اقلیت زمین‌خوار شده است.
چرا فساد رخ می‌دهد؟
بازوی تحقیقاتی مجلس می‌گوید: فساد در تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی در ۲ محور کلی صورت می‌گیرد، نخست در فرآیند صدور مجوز تغییر کاربری به‌شکل رسمی و قانونی و دوم نحوه مقابله و برخورد با تغییر کاربری غیرمجاز در مراجع اداری و قضایی که باعث رونق بورس‌سازی و سوداگری زمین در برخی دفاتر مشاور املاک و مستغلات شده است. به گونه‌ای که این سوداگری سازمان‌یافته شده و برخی نهادها و مدیریت‌های محلی هم در آن نقش دارند و از ضعف قانون استفاده می‌کنند تا جایی که برای زمین‌های کشاورزی تخریب و تبدیل شده به ویلا و ... حتی امتیاز آب و برق و گاز هم می‌گیرند و سند برای آنها هم صادر می‌شود. البته دلیل صدور این مجوزها هرچند ممکن است برای کسب درآمد برای نهادهای دولتی و غیردولتی باشد، اما مهم این است که هرجا پول باشد، ممکن است اراده برخورد با فساد سست شود و کوه‌خواری، جنگل‌خواری و تجاوز به حریم طبیعی هم نمونه‌های عیان فساد روی زمین است.
مصداق‌های فساد
- صدور محوزهای غیرضروری تبدیل زمین کشاورزی
- الحاق غیرکارشناسی زمین‌های کشاورزی به محدوده شهرها و روستاها
- چشم‌پوشی در ارائه گزارش تغییر کاربری به مراجع دولتی و قضایی
- مجازات‌های حداقلی و غیربازدارنده برای متخلفان
ریشه‌های فساد
- جذابیت پایین سرمایه‌گذاری در زمین های کشاورزی
- سود بادآورده ناشی از تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی
- اعمال نفوذ مقامات محلی در تغییر کاربری زمین‌ها
- ضعف قانونی در صیانت ازکاربری باغ‌ها و زمین‌ها
- فقدان ضابطه جهت جلوگیری از تملک زمین برای تغییر کاربری
- سلیقه‌گرایی و شفاف نبودن ضوابط الحاق زمین به محدوده شهرها و روستاها
- درآمدزایی شهرداری‌ها و نهادهای دولتی از محل تغییر کاربری
- کمبود نیروی متخصص در شهرها جهت حضور در دادگاه‌ها
- قوانین و مقررات موازی و متضاد در حفظ اراضی کشاورزی
۱۰ راه برخورد با فساد در زمین‌های کشاورزی
- شفاف شدن فرآیند رسیدگی به پرونده‌های تغییر کاربری
- افزایش نظارت سازمان‌های مردم‌نهاد حامی اراضی کشاورزی و محیط زیست
- حمایت‌های مالی و قضائی کافی از کارکنان دستگاه‌های نظارتی
- جلوگیری از تصمیم‌گیری سلیقه‌ای در صدور مجوزها
- تشدید مجازات استفاده‌کنندگان غیرمجاز آب، برق، گاز و ...
- جرم‌انگازی صدور انشعاب به ساخت‌وسازهای غیرمجاز در اراضی کشاورزی
- سلب اختیار از شوراها و نهادهای شهری در تغییر اراضی کشاورزی
- شفاف‌سازی فرآیند الحاق زمین‌های کشاورزی به محدوده شهرها و روستاها
- نصب اخطار قلع‌وقمع هرگونه ساخت‌وساز جدید در زمین‌های کشاورزی
- وضع مالیات سنگین بر سوداگران و جرم‌انگاری عوارض تغییر کاربری