به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا،سحر تاجبخش افزود: براساس داده‌ها و اطلاعات هواشناسی، سیگنال خاصی برای زمستان پیش‌بینی نمی‌شود و بارش‌های نرمال و در برخی نقاط مایل به کم‌بارشی مورد انتظار است.
وی تصریح‌کرد: نکته مهم این است که حتی اگر بارش‌های فرا نرمال نیز داشته باشیم، کم‌بارشی‌های آذرماه و سال‌های گذشته جبران نمی‌شود و همچنان مساله مدیریت منابع آبی از اهمیت بالایی برخوردار است.
تاجبخش گفت: همچنین مسئله نداشتن ذخیره برفی نیز بسیار نگران‌کننده است و در مجموع با توجه به چهار سال خشکسالی پیاپی، وضعیت مناسبی پیش رو نیست.
چرایی عدم تحقق پیش‌بینی‌ها درباره ال‌نینو
وی درباره چرایی عدم تحقق پیش‌بینی‌ها طی ۶ ماه گذشته مبنی‌بر فعالیت جریان ال‌نینو، اظهار کرد: پیش‌بینی‌های هواشناسی مبتنی‌بر روش‌های ریاضی است و همان‌طور که از نام آن نیز مشخص است این پیش‌بینی‌ها بر اساس شواهدی که رصد می‌شوند، در نظر گرفته و اطلاع رسانی می‌شوند.
تاجبخش افزود: به‌طور تقریبی از ابتدای اردیبهشت مدل‌های هواشناسی پاییز و زمستان مورد رصد قرار گرفته بود که اغلب مدل‌هایی که اجرا و مدل‌هایی که از سایر کشورها دریافت کردیم، نشان می‌داد که در خاورمیانه و از جمله ایران و به‌ویژه مناطق غربی کشور، احتمال بارش وجود داشته است و تا شهریور هم این شواهد وجود داشت.
وی بیان کرد: احتمال افزایش بارش‌ها در پاییز و زمستان بر اساس این پیش‌بینی‌ها بود و در منطقه عرض‌های میانی که کشور ما قرار دارد نیز احتمال ۶۰ تا ۷۰ درصد بارش مناسب وجود دارد.
معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: بنابراین با همین ادبیات در شورای عالی آب نیز گزارش شد و راهکارهایی که در دنیا برای پیش‌بینی‌ها وجود دارد و از آنها استفاده می‌شود، به چشم ابزار به آنها نگاه می‌شود؛ یعنی وسیله‌ای برای ارتقای فعالیت‌های مرتبط با این پیش‌بینی‌ها است.
رییس سازمان هواشناسی خاطرنشان کرد: اساساً نمی‌توانیم اقدامات خود را بر اساس پیش‌بینی‌ها انجام دهیم و باید سناریوهای مختلفی در حوزه‌های مختلف همچون آب، کشاورزی و محیط زیست تعریف شود تا نسبت به شرایط با برنامه و سناریوی در نظر گرفته شده در هر زمینه‌ای اقدامات مناسب انجام دهیم و اگر این پیش‌بینی‌ها محقق نشد با سناریوی بدبینانه پیش برویم.
وی اظهار کرد: در آخرین جلسه‌ای که در شورای عالی آب با حضور رییس جمهور برگزار شد، یک سناریوی بدبینانه مطرح کردیم، به ویژه در حوزه‌های کشاورزی، مدیریت منابع آبی و محیط زیست که سه حوزه اصلی و با هواشناسی در ارتباط هستند سناریوهای بدبینانه در دستور کار قرار گیرد تا کمترین خسارت وارد شود.
سال ۲۰۲۳، گرمترین سال کره زمین
تاجبخش تاکید کرد: به طور قطع همه ما تمایل داریم که پیش‌بینی‌ها محقق شود، اما در برخی مواقع اتفاقاتی در جو می‌افتد که پیش‌بینی‌پذیری را کاهش می‌دهد و یکی از این اتفاقات، افزایش دما است که سال ۲۰۲۳ به گرمترین سال تاریخ کره زمین تبدیل شد.
وی تصریح‌کرد: این مساله موجب شد که الگوهای جو در منطقه خودمان که به‌دقت رصد کرده بودیم چندان با پیش‌بینی‌های اردیبهشت مطابقت نداشته باشد.
رییس سازمان هواشناسی گفت: در ماه مهر نزدیک‌به ۱۲ میلی‌متر از میانگین بارش بلندمدت، بارش بیشتری داشتیم. این میزان در آبان‌ماه به حد نرمال رسید، اما در آذر شرایط بسیار بدی داشتیم. آنچه که در آذر رخ داد موجب شد رکورد جدیدی در منطقه ما ثبت شود.
وی افزود: همچنین نکته قابل توجه این است که ما تابستان گرمی را تجربه کردیم و گرمترین پاییز را نیز در رکورد خود ثبت کردیم و شاید در آمار دمای زمستانی نیز همین نتایج را داشته باشیم.
تابخش خاطرنشان کرد: در کل ستون جوی، یک گرمای بی‌سابقه را داشتیم که در هیچکدام از مدل‌های پیش‌بینی تا این اندازه دیده نشده بود که به نظر می‌رسد یکی از تأثیرات تغییر اقلیم در کشور باشد.
وی درباره شرایط ایران در بهره‌گیری از فناوری‌های پیش‌بینی هوا، گفت: بسیاری از ادوات به‌روز دنیا را در کشور برای هواشناسی داریم، اما مساله مهم تراکم این شبکه دیدبانی است.
این مقام مسوول بیان‌داشت: مطابق بررسی انجام شده در ۱۵ کشور توسعه‌یافته، متوسط ایستگاه‌های هواشناسی در کشورها حدود ۲۰ کیلومتر است، اما در کشور ما نزدیک به ۱۰۰ کیلومتر است؛ بنابراین اختلاف زیادی برای دریافت داده‌های پُرتراکم داریم.
تاجبخش افزود: سازمان هواشناسی در زمان تنظیم برنامه هفتم توسعه تلاش زیادی داشت تا بتواند برای تقویت شبکه دیدبانی در قالب ۲ بند در برنامه گنجانده شود، اما در نهایت هیچکدام از بندهای موردنظر ما در برنامه ذکر نشد.
وی ابراز امیدواری کرد در برنامه بودجه سال آینده که در دستور کار است، موضوعات مرتبط با هواشناسی گنجانده شود.
رییس سازمان هواشناسی ادامه‌داد: مرکز پژوهش‌های مجلس اختلاف قابل‌توجه اعتبارات سازمان هواشناسی کشور با سازمان‌های هواشناسی دیگر کشورها را مورد مقایسه قرار داده و در مواردی اعتبارات بیش‌از ۱۰ برابر اعتبارات سازمان هواشناسی در ایران است.
وی اظهار داشت: اگر سالیانه یک‌هزار میلیارد تومان اعتبارات عمرانی سازمان هواشناسی تأمین شود می‌توانیم در مدت پنج سال به داده‌های قابل‌توجهی در مساله ایجاد شبکه دیدبانی و پیش‌بینی هواشناسی برسیم.
خشکی دریاچه ارومیه
تاجبخش درباره دریاچه ارومیه، اظهار کرد: روند خشکی دریاچه ارومیه تقریباً از اواسط دهه ۸۰ آغاز شد و مربوط به سال‌های اخیر نیست. به‌طور قطع کم‌بارشی نیز در خشکی آن تأثیر داشته است، زیرا در سال ۹۸ که بارش‌های مناسبی داشتیم و سیلاب‌هایی نیز رخ داد، تراز آب دریاچه ارومیه را نیز افزایش داد، اما مساله اصلی که بسیار مطرح شده، مدیریت منابع آبی است.
وی اضافه‌کرد: سدسازی‌های بسیاری که انجام شده و افزایش سطح زیر کشت، همچنین پایین آمدن سطح تراز آب دریا و رعایت نکردن حقابه‌های زیست‌محیطی و موارد دیگر، عوامل بسیار مهم‌تری نسبت به کم‌بارشی و پیامدهای تغییر اقلیم بوده‌اند.
این مقام مسئول در پاسخ به این‌که آیا اعتباراتی از سازمان مدیریت بحران به سازمان هواشناسی تخصیص داده می‌شود؟ گفت: در سال‌های گذشته در موضوع نجات دریاچه ارومیه، بخش کوچکی از اعتبارات مدیریت بحران به سازمان هواشناسی رسیده است، اما اصلی‌ترین موضوع سازمان هواشناسی وظایفی است که در قانون‌های مدیریت بحران و هوای پاک به عهده ما گذاشته شده است.
وی گفت: در این حوزه هنوز اعتباراتی را دریافت نکرده‌ایم و آنچه در حوزه پیشگیری انجام شده، بر اساس اعتبارات خودِ سازمان هواشناسی بوده است.
رییس سازمان هواشناسی درباره چگونگی پیش‌بینی آلودگی هوا و قدرت سازمان هواشناسی در این زمینه، اظهار کرد: بر اساس بندی از قانون هوای پاک، ما مکلف هستیم که شرایط پایداری جو را ۹۶ ساعت پیش از وقوع به وزارت بهداشت اعلام کنیم که این قانون نیز برای آلودگی‌های ناشی از سوخت فسیلی است.
وی گفت: در این زمینه، پیش‌بینی و اعلام هوای پایدار چندان دشوار نیست. اطلاعات موردنیاز وزارت بهداشت به آنها انتقال داده می‌شود و پس از آن وزارت بهداشت باید با برگزاری کمیته اضطرار برای آلودگی هوایی که پیش رو است، تصمیماتی اتخاذ کند. اما تا بخشی که مربوط به سازمان هواشناسی است، وظایف به خوبی انجام می‌شود.
دلیل پربارشی برخی کشورهای همسایه
وقوع بارش و تشکیل ابر، فرایندهایی هستند که در جو تعریفی مشخص دارند. یکی از اصلی‌ترین عوامل در شکل‌گیری شرایط ناپایدار جوی، وضعیت توپوگرافی، پستی و بلندی‌های سطح زمین و میزان رطوبت است که می‌تواند منجر به بارندگی شود، اما اگر رطوبت وجود نداشته باشد وزش باد و خیزش گرد و غبار رخ می‌دهد.
وی ادامه داد: ترکیه در عرض‌های بالاتر از کشور ما قرار داشته، وسعت کمتری نسبت به ایران و دو منبع رطوبتی قابل توجه دارد و الگوی جوی آن با کشور ما متفاوت است.
هم‌مرز بودن کشورها به‌معنای سیستم‌های جوی مشابه نیست. میانگین بارش ترکیه سالیانه بیش‌از ۵۰۰ میلی‌متر و این رقم در کشور ما ۲۳۰ میلی‌متر است و دو کشور با دو اقلیم متفاوت هستیم.
اما نکته قابل‌توجه این است که گرمایش جهانی در سال‌جاری شرایط اقلیمی متفاوتی را در همه نقاط جهان رقم زده است.
شایعه جنگ اقلیمی
وی درباره شایعات منتشرشده مبنی‌بر جنگ اقلیمی، گفت: اگر کشوری در جهان وجود داشته باشد که با بهره‌گیری از قدرتی زیاد، انرژی‌های سیستم‌های جوی را تحت کنترل خود قرار دهد، به‌طور قطع یک مساله پنهانی نیست. آن‌قدر می‌تواند این قدرت را اشاعه دهد که بر همه جا حکومت کند، اما انرژی‌های سیستم‌های جوی بسیار زیاد است و این‌که ما با فرایندهای کوچک‌مقیاس بخواهیم آنها را تحت تأثیر قرار دهیم، امکان‌پذیر نیست.
رییس سازمان هواشناسی تاکید کرد: اگر مقصود از جنگ ، پیامدهای تغییر اقلیم و پیامدهای ناشی از افزایش دمای کره زمین باشد، کشورها می‌توانند به این مرحله از اختلاف نظر برسند، زیرا پیامدهای آن موجب کاهش منابع آبی می‌شود. همان‌طور که کشور ما یکی از اصلی‌ترین مناطق در زمین است که مشکل تنش آب دارد و بخشی از این تنش می‌تواند محتمل از پیامدهای تغییر اقلیم باشد.